จำได้ว่าเมื่อสักประมาณ 1 ปีที่ผ่านมา เคยเขียนถึงเรื่องการขับเคลื่อนนโยบาย “เกษตรอินทรีย์” ของหน่วยงานภาครัฐโดยเฉพาะกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ซึ่งมีการวางนโยบายและแผนงานกันอย่างสวยหรูมาโดยตลอด แต่สุดท้ายก็เหมือนกับ “บัวแล้งน้ำ” เพราะนโยบายดังกล่าวไม่ถูกนำไปขับเคลื่อนในทางปฏิบัติให้เกิดผลเป็นรูปธรรมได้อย่างจริงจัง

ที่ร้ายไปกว่านั้น ยังวิ่งสวนทางกับตัวเลขนำสารเคมีทางการเกษตร ทั้งปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ที่พุ่งขึ้นพรวดๆๆ ต่อเนื่องกันทุกปี อ้างอิงได้จากข้อมูลของฝ่ายปุ๋ยเคมี สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร กรมวิชาการเกษตร ที่ระบุว่า ระหว่างปี 2552-2557 มีปริมาณนำเข้าปุ๋ยเคมีสูตรสำคัญๆ เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยปี 2552 นำเข้าแม่ปุ๋ยและปุ๋ยสูตรสำคัญต่างๆ รวม 3.8 ล้านตัน มูลค่ารวม 4.2 หมื่นล้านบาท ขณะที่ปี 2557 เพิ่มเป็น 5.4 ล้านตัน มูลค่ารวม 6.6 หมื่นล้านบาท และยังไม่นับรวมสารเคมีทางการเกษตรจำพวกยาฆ่าหญ้า ยาปราบแมลงศัตรูพืช ซึ่งมีมูลค่านำเข้าอีกประมาณปีละ 2 หมื่นล้านบาท

รวมเบ็ดเสร็จประมาณปีละ 8 หมื่นล้านบาท

ขณะที่ล่าสุดในการประชุมวิชาการเพื่อเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ปี 2559 ซึ่ง “เครือข่ายเตือนภัยสารเคมีกำจัดศัตรูพืช” (Thai-PAN) จัดขึ้นเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ที่ศูนย์ประชุม สถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ก็ได้มีการให้ข้อมูลที่น่าสนใจและน่าตกใจเกี่ยวกับสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่มีอันตรายร้ายแรง และได้ยื่นข้อเสนอให้จัดการกับสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่มีอันตรายร้ายแรง 3 ชนิด ได้แก่ 1.ยกเลิก “พาราควอต” ซึ่งเป็นสารกำจัดวัชพืช 2.จำกัดการใช้ “ไกลโฟเสท” ซึ่งเป็นสารกำจัดวัชพืชอีกชนิดหนึ่ง ในพื้นที่ต้นน้ำและพื้นที่สาธารณะโดยทันที และ 3.จำกัดการใช้ “คลอร์โพริฟอส” ยาฆ่าแมลง ในพืชอาหารทุกประเภท

โดย “ผศ.ดร.นพ.ปัตพงศ์ เกษสมบูรณ์” คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และประธานคณะทำงานศึกษาสารเคมีกำจัดศัตรูพืช กล่าวว่า ปัญหาของสารเคมีทั้ง 3 ตัว มีการพูดคุยมาอย่างต่อเนื่อง และเป็นที่ทราบดีว่ามีผลกระทบต่อสุขภาพมนุษยรุนแรง โดยเฉพาะผลกระทบต่อพัฒนาการเด็ก สติปัญญา และความพิการตั้งแต่กำเนิด แต่ปัจจุบันก็ยังพบว่าสารเคมีทั้ง 3 ตัว ยังมีการใช้กันอยู่มากในกลุ่มเกษตรกร และมีการนำเข้าอยู่เป็นจำนวนมาก

ขณะที่ “ศรัณย์ วัธนธาดา” นักวิชาการ กรมวิชาการเกษตร กล่าวว่า ในแต่ละปีมีการนำเข้าวัถตุอันตรายรวมมากถึงประมาณปีละ 1.5 แสนตัน หรือ 150 ล้านลิตร มูลค่ากว่า 2 หมื่นล้านบาท ซึ่งในจำนวนนี้เป็นการนำเข้า “ไกลโพเสท” ถึง 6 หมื่นตัน หรือ 60 ล้านลิตร ขณะที่ “พาราควอต” ถูกนำเข้าประมาณ 3 หมื่นตัน หรือ 30 ล้านลิตร และ “คลอร์โพริฟอส” จำนวน 2 พันตัน หรือ 2 ล้านลิตร

หรือคิดง่ายๆ ก็คือ ปริมาณวัตถุอันตรายที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทยเกือบทั้งหมด หรือมากกว่า 2 ใน 3 เป็นการนำเข้าสารเคมีทางการเกษตรทั้ง 3 ตัว โดยไกลโฟเสทและพาราควอต ส่วนใหญ่ถูกนำไปใช้ในสวนปาล์มน้ำมัน ยางพารา และ ยูคาลิปตัส ขณะที่คลอร์โพริฟอสถูกนำไปใช้กำจัดแมลงประเภท “หนอนผีเสื้อ” ในแปลงเพาะปลูกทั่วไป

จากข้อมูลดังกล่าวจึงสะท้อนให้เห็นได้อย่างชัดเจนถึงอันตรายจากสารเคมีว่า อยู่ใกล้ตัวเรามากน้อยขนาดไหน และถึงเวลาแล้วหรือไม่กับการนำแผนการส่งเสริม “เกษตรอินทรีย์” ไปสู่การปฏิบัติให้เกิดผลในทางปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมและจริงจังมากกว่าที่ผ่านมา

นโยบายดีๆ ต้องหยิบมาทำมันให้เป็นจริงมันถึงจะดี

นโยบายดีๆ ถ้าเป็นแค่ลมปาก ก็ไม่มีประโยชน์อะไร

มะลิลา