หลาย ๆ ท่านคงเคยมีภาวะปวดศีรษะไมเกรนและจำเป็นต้องใช้ยาใช้ไหมคะ แต่สิ่งที่ต้องระวังเมื่อใช้ยาคือ ผลไม่พึงประสงค์จากยา (adverse drug reaction) และตามสื่อต่าง ๆ เราคงเคยเห็นข่าวผู้ที่เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยาและเกิดอันตรายตามมา ดังนั้นในการใช้ยาเราจึงควรเข้าใจถึงวิธีการใช้และข้อควรระวังสักนิดก่อนค่ะ

ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจเรื่องโรคกันสักนิดค่ะ อาการปวดศีรษะไมเกรน (migraine headache) เกิดจากหลอดเลือดในสมองขยายตัวผิดปกติ ผู้ป่วยจะมีอาการต่าง ๆ ดังนี้ ได้แก่ การปวดศีรษะ และอาจปวดมากขึ้นเมื่อเจอแสงจ้า เกิดอาการไวต่อแสง (photophobia), คลื่นไส้อาเจียน (nausea and vomiting) และไม่สามารถดำเนินกิจวัตรประจำวันได้ (inability) โดยบางคนต้องไปนอนในห้องมืด ๆ เงียบ ๆ และบางคนอาจเห็นแสงสีที่ผิดปกติก่อนมีอาการปวดศีรษะไมเกรน (aura) ร่วมด้วย

การรักษาไมเกรนก็จะมียาบรรเทาปวดที่ใช้ได้หลายชนิด เช่น paracetamol, non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), triptans, ergotamine, opioids โดยในการใช้ยาควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรทุกครั้งเพื่อใช้ยาอย่างเหมาะสมและป้องกันการเกิดผลไม่พึงประสงค์จากยาค่ะ

Ergotamine เป็นยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้น serotonin receptor และส่งผลให้หลอดเลือดที่ขยายตัวผิดปกติเกิดการหดตัว (ยาบางยี่ห้อจะมี ergotamine ผสมกับ caffeine เพื่อเพิ่มการดูดซึมของยา) เป็นยาที่ควรใช้อย่างระมัดระวัง เนื่องจากหากรับประทานยาเกินขนาดอาจทำให้เกิดภาวะ ergotism โดยจะมีอาการมือเท้าชา เจ็บ รู้สึกเย็นเนื่องจากจากเลือดไปเลี้ยงไม่เพียงพอ หากเป็นมากอาจทำให้เกิดเนื้อตาย (gangrene) และเป็นสาเหตุทำให้ต้องตัดนิ้วหรือตัดขาได้

ขนาดยาที่ใช้ให้รับประทาน 1 เม็ดเมื่อมีอาการปวด หากไม่ดีขึ้นสามารถรับประทานเพิ่มได้ 1 เม็ดทุกครึ่งชั่วโมง โดยไม่ควรเกินวันละ 6 เม็ดและไม่เกินสัปดาห์ละ 10 เม็ด อาการไม่พึงประสงค์ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน  เจ็บหน้าอก ใจสั่น ห้ามใช้ยานี้ในหญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร, ผู้ที่มีการทำงานของตับหรือไตบกพร่อง, และห้ามใช้ร่วมกับยาบางกลุ่มที่อาจทำให้ระดับยา ergotamine ในเลือดสูงขึ้นจนเป็นพิษ เช่น protease inhibitors (lopinavir/ritonavir), macrolides (erythromycin, clarithromycin) เป็นต้น หากผู้ป่วยเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล คลินิกหรือร้านยาด้วยอาการปวดศีรษะต้องแจ้งทุกครั้งว่ามีการใช้ยา ergotamine หรือนำยาที่ใช้อยู่ติดตัวไปด้วยเพื่อความปลอดภัยในการใช้ยาค่ะ

References:

1. Lacy CF, Armstrong LL, Goldman MP, Lance LL, editors. Isotretinoin. In: Drug information handbook with international trade names index. 24th ed. Lexi-Comp; 2015. p. 754-5.

2. George DeMaagd, PharmD, BCPS. The Pharmacological Management Of Migraine, Part 1. Pharmacy and Therapeutics. 2008 Jul; 33(7): 404–416.

ภญ. ไพรินทร์ ทรัพย์ส่งเสริม
Master of Science in Pharmacy (Clinical Pharmacy) Mahidol University

ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาคณะแพทยศาสตร์ ผ่าน มูลนิธิเพื่อการพัฒนาคณะแพทยศาสตร์ มศว
ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) เลขที่บัญชี 283-212990-9