คนจำนวนไม่น้อยที่มีความเชื่อที่ว่าหากรับประทานยาชนิดหนึ่งที่เรียกกันว่า “ยาล้างไต” จะทำให้ไตสะอาด, บำรุงไตให้แข็งแรงและป้องกันการเป็นโรคไตได้ โดยยาจะไปขจัดสารพิษต่างๆออกมาในปัสสาวะทำให้ปัสสาวะนั้นมีสีที่เปลี่ยนแปลงไปจากสีเหลืองอ่อนไปเป็นสีเขียว, สีน้ำเงินหรือสีแดง ซึ่งความเข้าใจนี้เป็นเรื่องที่ไม่ถูกต้อง เนื่องจากการรับประทานยาดังกล่าวนั้นไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับการล้างไตและไม่ได้ช่วยขับสารพิษใดๆทั้งสิ้น ในทางกลับกันนั้นกลับยิ่งทำให้ไตต้องทำงานหนักและเกิดภาวะไตเสื่อมเพิ่มขึ้นอีกเพราะต้องขับยาออกมาทางปัสสาวะ

โดยยาที่มักนำมาผสมเพื่อหลอกลวงสรรพคุณว่าสามารถล้างไตได้นั้นส่วนใหญ่จะเป็นยาที่ทำให้ปัสสาวะเปลี่ยนสีได้ คือ methylene blue กับ phenazopyridine

1. ยาเมไทลีนบลู (Methylene blue) เป็นสารประกอบเคมีที่เป็นของแข็งนำมาใช้ผลิตเป็นยาเพื่อบำบัดอาการผิดปกติของเม็ดเลือดโดยจะช่วยป้องกันการเปลี่ยนแปลงของสารฮีโมโกลบินของเม็ดเลือดแดงไปเป็นสารเมทฮีโมโกลบิน (สารที่ไม่สามารถนำส่งออกซิเจน) ไม่ให้มากเกินไป อีกทั้งยังมีฤทธิ์ทำลายเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะอย่างอ่อน สามารถทำให้เกิดสีในอวัยวะภายในร่างกายเพื่อใช้ประโยชน์ในการผ่าตัดและการเอ็กซเรย์ ยานี้สามารถเปลี่ยนสีของปัสสาวะเป็นสีเขียวหรือสีน้ำเงินได้

2. ยาไพรีเดียม (Pyridium หรือ Phenazopyridine ) ใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดแสบในทางเดินปัสสาวะสามารถเปลี่ยนสีปัสสาวะเป็นสีส้มแดง ขนาดที่ใช้ 200 มิลิกรัมวันละ 3 ครั้งเช้า กลางวัน เย็น หลังอาหาร ไม่เกิน 2 วัน ปัจจุบันยานี้มีการใช้ที่น้อยลง

สรุปได้ว่าในทางการแพทย์นั้นยังไม่มียาชนิดใดที่สามารถใช้ล้างไตได้ ยาล้างไตจึงไม่มีอยู่จริงเป็นเพียงการนำยาที่สามารถเปลี่ยนสีปัสสาวะได้มาหลอกลวงประชาชนที่ไม่ทราบข้อเท็จจริง

ดังนั้น หากท่านไม่อยากเป็นโรคไตก็ไม่ควรซื้อยามารับประทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อให้ได้การรักษาที่ตรงกับโรค/อาการที่เป็นและได้รับคำแนะนำในการใช้ยาได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

บทความโดย ภญ. ไพรินทร์ ทรัพย์ส่งเสริม

นศภ. สิริภัทร หวังเจริญ

ศูนย์ยา มฉก. มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ

ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาคณะแพทยศาสตร์ ผ่าน มูลนิธิเพื่อการพัฒนาคณะแพทยศาสตร์ มศว

ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด 283-212990-9

เอกสารอ้างอิง

1. MICROMEDEX® [Database on the internet]. Michigan:Truven Health Analytics,an IBM Company; ©2017. DRUGDEX® System, Methylene blue; [cited 2017 May 25]. Available from:

http://www.micromedexsolutions.com

2. MICROMEDEX® [Database on the internet]. Michigan:Truven Health Analytics,an IBM Company; ©2017. DRUGDEX® System, Phenazopyridine; [cited 2017 May 25]. Available from:

http://www.micromedexsolutions.com