กลไกการได้ยินและอันตรายของเสียงดัง

คนเราได้ยินเสียงจากคลื่นเสียง โดยคลื่นเสียงผ่านจากหูชั้นนอก เข้าไปสู่หูชั้นกลาง ผ่านกระดูกหู 3 ชิ้นและเข้าสู่หูชั้นใน บริเวณกระดูกหูชั้นกลางจะมีกล้ามเนื้อเกาะอยู่ ซึ่งเมื่อเสียงดังมากเกินไปผ่านเข้ามาจะมีกลไกป้องกันโดยกล้ามเนื้อจะหดตัวเพื่อช่วยลดระดับเสียงที่จะผ่านเข้าไปสู่หูชั้นใน หูชั้นในจะมีอวัยวะรูปก้นหอย (Cochlea) ซึ่งภายในบรรจุของเหลวไว้ และมีเซลล์ขน (hair cell) รับความรู้สึกสั่นสะเทือนและแปลงเป็นคลื่นประสาทส่งไปสมองเพื่อแปลความหมายเสียงที่ได้ยิน

NIHL เกิดได้อย่างไร

การได้ยินเสียงดังมากทันที หรือเสียงดังต่อเนื่องเป็นเวลานานเกินกว่าการป้องกันของธรรมชาติทำให้เซลล์ขน (Hair cell) เกิดการสั่นสะเทือนต่อเนื่องนานติดต่อกันจนไม่สามารถปรับคืนสู่สภาพปกติและหลุดร่วงไป เกิดการขาดช่วงการเดินทางของเสียงไปยังสมอง ทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินเกิดขึ้น

การสัมผัสเสียงดังทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของความสามารถในการได้ยิน แบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ แบบชั่วคราว และถาวรโดยการสูญเสียการได้ยินชั่วคราว เรียกว่าTemporary threshold shift : TTS พบว่าจะมีการได้ยินลดลงในช่วง 3,000-6,000 Hz และมักพบอาการเสียงดังในหู tinnitus ร่วมด้วย ระยะเวลาในการฟื้นตัวมักไม่เกิน24 ชั่วโมง และถ้ามีการสัมผัสเสียงดังต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินถาวร เรียกว่า Permanenttreshold shift (PTS) ซึ่งเกิดจากเซลล์รับเสียงถูกทำลายอย่างถาวร

การที่เซลล์ขนถูกทำลายอย่างถาวร แบ่งเป็น 2 ลักษณะ

1.Acoustic trauma : เกิดจากการได้รับเสียงดังมากในช่วงเวลาสั้นๆ เช่น เสียงระเบิด, ปืน

2.Noise Induced Hearing loss คือ การสูญเสียการได้ยินแบบค่อยเป็นค่อยไป เกิดในผู้ที่ทำงานเสียงดังเป็นเวลานานๆ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม เป็นต้น

องค์ประกอบที่เป็นสาเหตุให้เกิด Noise Induced Hearing loss

1.ระดับความดังของเสียง - สัมผัสเสียงดังเกิน 80 เดซิเบลขึ้นไป นานๆ จะมีโอกาสสูญเสียการได้ยิน

2.ความถี่ของเสียง - เสียงความถี่สูงหรือแหลมจะทำลายประสาทการได้ยินมากกว่าเสียงทุ้ม

3.ระยะเวลาที่ได้รับเสียงต่อเนื่อง

4.สมรรถภาพและความทนต่อเสียงของระบบการได้ยิน

5.สุขภาพร่างกายของแต่ละบุคคล

6.การใช้อุปกรณ์ป้องกันเสียงดัง สามารถป้องกันหูตึงได้ หากอุปกรณ์นั้นมีคุณภาพ และผู้ใช้สวมใส่อย่างถูกต้อง

เสียงดังแค่ไหน? จึงจะเกิดอันตราย

ผลจากการศึกษาวิจัยได้มีการกำหนดมาตรฐานสากลขึ้นกำหนดให้ระดับความดังของเสียงไม่เกิน 85 เดซิเบล(เอ)สำหรับผู้ปฏิบัติงาน 8 ชั่วโมงต่อวัน หรือ 90 เดซิเบล (เอ) เมื่อทำงาน 4 ชั่วโมงต่อวัน

มาตรการการจำกัดระยะเวลาในการสัมผัสเสียงที่ระดับความดังต่าง ๆ

OSHA (Occupational and Safety Health Administration) และ ACGIH แห่งประเทศสหรัฐอเมริกากำหนดระดับเสียงดัง ที่อาจได้ยินหรือสัมผัสในระยะเวลาหนึ่งๆ อย่างละเอียด

มาตรฐานระดับความดังของเสียง (OSHA)

โดยที่ : ระยะเวลาทำงานต้องลดลงครึ่งหนึ่ง ในทุกๆ 3 เดซิเบล ที่เพิ่มขึ้น

สำหรับประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่องความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวกับภาวะแวดล้อม

หมวด 3 เสียง

ข้อ 13 ภายในสถานที่ประกอบการที่ให้ลูกจ้างคนใดคนหนึ่งทำงานดังต่อไปนี้

1) ไม่เกินวันละเจ็ดชั่วโมง ต้องมีระดับเสียงที่ลูกจ้างได้รับติดต่อกันไม่เกินเก้าสิบเอ็ดเดซิเบล (เอ)

2) เกินกว่าวันละเจ็ดชั่วโมง แต่ไม่เกินแปดชั่วโมงจะต้องมีระดับเสียงที่ลูกจ้างได้รับติดต่อกันไม่เกินเก้าสิบเดซิเบล(เอ)

3) เกินวันละแปดชั่วโมง ต้องมีระดับเสียงที่ลูกจ้างได้รับติดต่อกันไม่เกินแปดสิบเดซิเบล (เอ)

ข้อ 14 นายจ้างจะให้ลูกจ้างทำงานในที่ที่มีระดับเสียงเกินกว่าร้อยสี่สิบเดซิเบล (เอ) มิได้

ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ 4 (พ.ศ.2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ.2512

เรื่องหน้าที่ของผู้รับใบอนุญาตประกอบกิจการโรงงานความสำคัญ คือ กำหนดมาตรฐานเสียงดังในโรงงานไว้ที่ 80 เดซิเบล และหากเสียงดังเกินกว่าที่กำหนดหรืออาจเป็นอันตรายต่อแก้วหู ทางโรงงานต้องจัดให้มีอุปกรณ์ลดเสียงที่มีประสิทธิภาพ

พ.ต.(หญิง) พญ.สายสุรีย์ นิวาตวงศ์

ราชวิทยาลัยโสต ศอ นาสิกแห่งประเทศไทย