เมื่อวันที่ 8 มกราคมที่ผ่านมา กรมทรัพย์สินทางปัญญา ประกาศขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ให้กับสินค้าเกษตร 2 ชนิด คือ มะพร้าวทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และข้าวไร่ดอกข่าพังงา โดยระบุคุณสมบัติ หรือคุณลักษณะเฉพาะของสินค้าทั้ง 2 ชนิด ดังนี้
มะพร้าวทับสะแก หมายถึงมะพร้าวพันธุ์ไทยต้นสูง พันธุ์สวีลูกผสม 1 และพันธุ์ผสมชุมพร 2 ซึ่งมีผลขนาดใหญ่ รูปทรงกลมหรือรีเล็กน้อย เปลือกหนา เนื้อมะพร้าวสีขาวหนา 2 ชั้น ให้เปอร์เซ็นต์น้ำมันสูง รสชาติ (กะทิ) หอมและมัน ปลูกในพื้นที่อำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน อำเภอบางสะพานน้อยและอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ เฉพาะตำบลเกาะหลัก ตำบลคลองวาฬ และตำบลห้วยทราย ของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์
ข้าวไร่ดอกข่าพังงา หมายถึงข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองที่มีสีน้ำตาลแดงอมม่วง สีแดง หรือสีแดงแกมขาว เป็นข้าวไวต่อช่วงแสง เมล็ดเรียวยาว เมื่อหุงสุกจะมีกลิ่นหอมคล้ายใบเตย หุงขึ้นหม้อ ไม่แข็ง รสชาติอร่อย ปลูกในเขตพื้นที่อำเภอตะกั่วทุ่ง อำเภอท้ายเหมือง และอำเภอเมืองพังงา ของจังหวัดพังงา
นี่เป็นเพียงสินค้าเกษตร GI เพียง 2 ชนิด ที่กรมทรัพย์สินทางปัญญาประกาศขึ้นทะเบียนในปี 2563 นี้เท่านั้น ยังมีสินค้าเกษตรที่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI อีกเป็นจำนวนมาก ตามที่ปรากฏในเว็บไซต์ของกรมทรัพย์สินทางปัญญา ระบุว่ามีสินค้าข้าว 12 รายการ เช่น ข้าวหอมมะลิสุรินทร์ ข้าวสังข์หยดพัทลุง ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้ ขาวก่ำล้านนาข้าวเหลืองปะทิวชุมพร ข้าวเหนียวเขี้ยวงูเชียงราย เป็นต้น
มีสินค้าอาหาร 22 รายการ เช่น หมูย่างเมืองตรัง เนื้อโคขุนโพนยางคำ ข้าวแต๋นลำปาง น้ำตาลโตนดเมืองเพชร ปลาช่อนแม่ลา เป็นต้น ผักผลไม้ 56 รายการ เช่น ส้มโอนครชัย ส้มโอทับทิมสยามปากพนัง สับปะรดภูแล เชียงราย ลองกองตันหยงมัส มะขามหวานเพชรบูรณ์ ทุเรียนนนท์ ทุเรียนป่าละอูทุเรียนภูเขาไฟศรีสะเกษ กล้วยไข่กำแพงเพชร ลินจี่ค่อมสมุทรสงคราม เป็นต้น
สินค้าผ้าไหมผ้าฝ้าย 10 รายการ เช่น ผ้าตีนจกแม่แจ่ม ผ้าครามธรรมชาติสกลนคร ผ้าไหมแพรวากาฬสินธุ์ ผ้าหมักโคลนหนองสูง เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีสินค้าหัตถกรรมอุตสาหกรรม ไวน์ และสุรา เช่น จักสานพนัสนิคม เสื่อจันทบูร ร่มบ่อสร้าง ครกหินอ่างศิลา เครื่องปั้นดินเผาบ้านเชียง ศิลาดลเชียงใหม่ ชามไก่ลำปาง มุกภูเก็ต สังคโลกสุโขทัย ไวน์เขาใหญ่ และไวน์ที่ราบสูงภูเรือ เป็นต้น
สินค้าบางรายการมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดี แต่คนทั่วไปไม่ทราบว่าเป็นสินค้า GI สินค้าบางรายการไม่เคยได้ยินชื่อมาก่อนแต่พอประกาศเป็นสินค้า GI ก็ได้รับความสนใจขึ้นมาทันที อันหมายรวมไปถึงราคาสินค้าที่ขยับขึ้นตามชื่อเสียงไปด้วย
เมื่อเร็ว ๆ นี้ รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ จุรินทร์ ลักษณวิศิษฎ์ ได้มอบหนังสือรับรองการขึ้นทะเบียนสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ หรือที่เรียกกันย่อๆ ว่า จีไอ (GI : Geographical Indication) ให้กับสินค้าทางภาคใต้ 5 รายการ ได้แก่ ส้มโอหอมควนลัง จังหวัดสงขลา ทุเรียนสาลิกาพังงา ปลาดุกร้าทะเลน้อยพัทลุง จำปาดะสตูล และกาแฟเมืองกระบี่
พร้อมกันนี้ รองนายกรัฐมนตรี จุลินทร์ ยังประกาศนโยบายส่งเสริมสินค้า GI ครบวงจร เพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้าให้กับท้องถิ่น ยกระดับวิสาหกิจชุมชนให้เข้มแข็ง ทั้งมอบหมายให้ปลัดกระทรวงพาณิชย์ ประสานผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจังหวัดให้คัดเลือกสินค้าในท้องถิ่นที่สามารถผลักดันให้ขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI ได้ เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม แถมยังคุยว่า ที่ผ่านมาสินค้า GI สามารถสร้างมูลค่าทางการตลาดได้มากกว่า 5,000 ล้านบาท
ในบรรดาสินค้าที่ได้ขึ้นทะเบียนเป็นสินค้า GI นั้น สินค้าเกษตรค่อนข้างจะเสี่ยงกับคุณภาพของสินค้าที่อาจจะไม่มีความแน่นอนตรงตามคุณลักษณะที่จดทะเบียนไว้
โดยเฉพาะรสชาติ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม ปัจจัยภายนอกที่ส่งผลต่อการผลิต ไม่ว่าจะเป็น ดิน น้ำ ปุ๋ย อากาศ อุณหภูมิ รวมถึงการเก็บเกี่ยว และการเก็บรักษาภายหลังเก็บเกี่ยว แม้จะปลูกในพื้นที่ตามที่ระบุไว้ในรายละเอียดที่จดทะเบียน แต่รสชาติอาจไม่เป็นไปตามนั้น ที่พบบ่อยคือ สินค้าประเภทผลผลิตพืชต่าง ๆ
สิ่งหนึ่งที่ผู้บริโภคเข้าใจ คือ สินค้าเกษตรชนิดเดียวกันและชื่อเดียวกันกับสินค้า GI เข้าใจว่าเป็นสินค้า GI ทั้งหมด ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ผิด เพราะสินค้าชนิดเดียวกัน ชื่อเดียวกัน แต่ถ้าไม่ได้ปลูกในพื้นที่ที่ระบุไว้ในรายละเอียดการจดทะเบียน และไม่ได้ตรารับรองว่าเป็นสินค้า GI ก็ไม่อาจเรียกได้ว่าเป็นสินค้า GI เพราะอาจจะมีคุณลักษณะไม่ตรงตามที่ระบุไว้ในรายละเอียดที่ขอจดทะเบียน
ด้วยเหตุนี้ ผู้ขอจดทะเบียนสินค้า GI จึงต้องมีระบบควบคุมคุณภาพ ซึ่งจะต้องมีคณะกรรมการระดับจังหวัด หรือ จ้างผู้ตรวจสอบรับรองที่เรียกว่า CB (Certification Body) มีการจัดทำคู่มือปฏิบัติงานซึ่งมีรายละเอียด วิธีการ ขั้นตอนการผลิตเพื่อให้คงคุณภาพตามที่ระบุไว้ตามที่ขอจดทะเบียน รวมทั้งจัดทำแผนควบคุม วิธีการตรวจสอบ ความถี่ในการตรวจสอบ เพื่อให้ผู้ผลิตหรือผู้ประกอบการดำเนินการตามคู่มือปฏิบัติงาน
ถ้าสินค้าที่ประกาศ หรือประชาสัมพันธ์ว่าเป็นสินค้า GI แต่ไม่มีตราสัญญลักษณ์รับรอง และมีคุณสมบัติ คุณลักษณะ หรือรสชาติแตกต่างไปจากที่ขอจดทะเบียนไว้ ย่อมจะทำให้สินค้าที่เป็น GI จริง ๆ เสียชื่อเสียงได้ และผู้บริโภคก็จะไม่ศรัทธาสินค้า GI อีกต่อไป....ก่อนจะผลักดันให้มีสินค้า GI เกิดขึ้นมากมาย คงต้องทำความเข้าใจให้ถูกต้องตรงกันเสียก่อนทั้งผู้ผลิต และผู้บริโภค ว่าอะไรคือ GI
แว่นขยาย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี