ที่ดิน ส.ป.ก. จัดเป็นที่ดินประเภทที่เป็นสิทธิการครอบครองภายใต้เงื่อนไขคือทำการตามเงื่อนไขที่สำนักงานปฏิรูปที่ดินกำหนด หัวใจสำคัญคือทำการเกษตร 

สำหรับกรณีที่ผู้ครอบครองและทำประโยชน์มิได้ทำการเกษตรทั้งแปลงคงเป็นประเด็นที่วินิจฉัยได้ไม่ยากว่าเป็นการใช้ประโยชน์ที่ผิดเงื่อนไข 

แต่ที่เป็นปัญหาจะต้องตีความและมีปัญหาเกิดขึ้นกันเป็นจำนวนมากคงเป็นกรณีที่ทำการเกษตรบางส่วน หากเป็นกรณีทำการเกษตรปะปนกับพื้นที่อยู่อาศัยคงไม่ใช่ปัญหาซับซ้อน แต่สำหรับกรณีที่เป็นการทำการเกษตรปนกับกิจการค้าขาย หรือธุรกิจอื่น เคยมีคำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.427/2558 วินิจฉัยเอาไว้โดยมีหลักดังนี้ 

บิดาของผู้ฟ้องคดี ได้แบ่งที่ดินซึ่งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ก่อนกรมป่าไม้มอบพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติที่เสื่อมโทรมให้สำนักงานปฏิรูปที่ดิน ต่อมาผู้ฟ้องคดีได้ยื่นคำร้องขอเข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดินแปลงดังกล่าวและได้รับการออกเอกสาร ส.ป.ก. 4-01 แล้วข้อเท็จจริงปรากฏภายหลังพบว่าผู้ฟ้องคดีขาดคุณสมบัติการเป็นเกษตรกรเนื่องจากมีอาชีพค้าขายโดยเปิดร้านขายถังและตู้แช่พลาสติกเป็นหลัก อีกทั้งที่ดินบางส่วนอยู่นอกเขตปฏิรูปที่ดินคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินจึงมีมติให้ผู้ฟ้องคดีสิ้นสิทธิ์ในการทำประโยชน์ในที่ดินและเพิกถอนการจัดที่ดินส่วนที่อยู่นอกเขตปฏิรูปที่ดิน

คดีนี้ทั้งศาลปกครองชั้นต้นและศาลปกครองสูงสุดได้มีแนวทางวินิจฉัยเป็นในแนวทางเดียวกันกล่าวคือ ในการทำเกษตร คือสวนยางและสวนส้มตามที่ผู้ฟ้องคดีได้กล่าวอ้างนั้น ผู้ฟ้องคดีได้จ้างคนงานและคนเข้าไปดูแลเดือนละ 2-3 ครั้งเท่านั้น ถือว่าเป็นการใช้เวลาน้อยมากเมื่อประกอบกับการประกอบอาชีพเกษตรกรรมตามปกติ ทั้งเนื้อที่ในการทำสวนดังกล่าวเป็นเนื้อที่กว่า83 ไร่ ซึ่งตามปกติต้องได้รับการดูแลรักษาอย่างใกล้ชิดสม่ำเสมอตั้งแต่ขั้นตอนปลูกจนถึงขั้นตอนการเก็บเกี่ยวผลผลิตแต่ปรากฏว่าผู้ฟ้องคดีได้ใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการประกอบอาชีพค้าขายซึ่งเป็นการประกอบอาชีพอื่น ผู้ฟ้องคดีจึงขาดคุณสมบัติการเป็นเกษตรกรและสิ้นสิทธิ์การเข้าทำประโยชน์ในที่ดินของคณะกรรมการปฏิรูปที่ดิน

จะเห็นได้ว่าแนวคำวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุดในคดีนี้เขียนโดยอาศัยความเข้าใจในการทำอาชีพเกษตรกรรมได้เป็นอย่างดี ซึ่งในทางกลับกันในคดีดังกล่าวหาผู้ฟ้องคดีได้มีความใส่ใจในการทำการเกษตรเพิ่มขึ้นสักนิด แนวคำพิพากษาอาจจะเปลี่ยนไป