น้องคนหนึ่งหลังไมค์มาคุยกัน เธอถามผมว่า“หนูเรียนไม่เก่ง จะประสบความสำเร็จทางการเงินได้หรือเปล่า”

คำตอบง่ายๆ แบบไม่ต้องคิดเลย ก็คือ “ได้ครับ”

ทั้งนี้เพราะจากประสบการณ์ส่วนตัวที่ได้คุยได้เจอผู้คนมากมาย ไม่ว่าจะการศึกษาสูงระดับปริญญาเอก เป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย หรือเรียนไม่จบอะไรเลย ก็เห็นว่ามีชีวิตการเงินที่ดีได้เหมือนกัน มีตัวอย่างการประสบความสำเร็จทางการเงินแบบมีตัวเป็นๆ มาโชว์เป็นตัวอย่างกันได้ทุกรูปแบบ

จุดร่วมสำคัญที่คนประสบความสำเร็จทางการเงินมี ไม่ใช่ระดับการศึกษา แต่เป็นคุณลักษณะสำคัญที่มีอยู่ในตัวพวกเขาเหล่านี้ต่างหาก คุณลักษณะที่ว่านี้มีอยู่ 3 ประการด้วยกัน คือ

1) ความรับผิดชอบทางการเงิน (Money Responsibility)

หมายถึง ความรับผิดชอบต่อทุกปัญหาการเงินที่เกิดขึ้นกับชีวิตเรา รวมไปถึงเป้าหมายทางการเงินที่เราต้องการ ภายใต้ความคิดความเชื่อสำคัญที่ว่า เราเพียงคนเดียวเท่านั้นที่จะเป็นผู้กำหนดอนาคตทางการเงิน และจัดการกับทุกปัญหาการเงิน ทำชีวิตให้ดีขึ้นได้ด้วยตัวเราเอง (ไม่เสียเวลาคิดแต่จะพึ่งพาคนอื่น)

วิธีการสังเกตง่ายๆ ว่าเรามีความรับผิดชอบทางการเงินหรือเปล่า ก็ให้ลองดูว่า เวลาเราประสบปัญหาทางการเงิน เราเสียเวลาไปโทษสิ่งต่างๆ รอบตัวหรือเปล่า อย่างเช่น รัฐบาลไม่ช่วย เจ้านายให้ค่าแรงน้อย ธนาคารคิดดอกเบี้ยแพง มีลูกเยอะภาระเยอะ คู่ชีวิตคิดต่าง ไม่มีใครในครอบครัวช่วยเราเลย เพื่อนโกงเพื่อนเอาเปรียบ ฯลฯ

ถ้าเรายอมรับว่าปัญหาการเงินทั้งหลายเกิดขึ้นจากสิ่งต่างๆ รอบตัวเหล่านี้ มันก็ง่ายที่เราจะอยู่เฉยๆ ไม่ต้องทำอะไร รอทุกสิ่งทุกอย่างเปลี่ยนแปลงให้มันเข้าที่เข้าทางเอง (อาจต้องรอนานหน่อย) ซึ่งแตกต่างจากคนที่มองว่าทุกปัญหาการเงินที่เกิดขึ้นกับชีิวิต ตัวเขาเองคือคนต้องรับผิดชอบ และต้องจัดการทุกอย่างให้ลุล่วงด้วยตัวเอง

ในบรรดาคุณลักษณะของผู้ประสบความสำเร็จทางการเงิน “ความรับผิดชอบ” คือ คุณลักษณะที่สำคัญที่สุด เพราะถ้าคนที่กำลังเจอปัญหา ไม่รู้สึกว่ามันเป็นปัญหาของเราเอง ก็คงไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีได้อย่างแน่นอน

2) ความรู้ทางการเงิน (Money Literacy)

ความรู้ทางการเงิน ประกอบด้วยสาระความรู้ที่เกี่ยวข้องกับ การหารายได้ (Earning) การบริหารการใช้จ่าย (Spending) การจัดสรรเงินออม (Saving) และการลงทุน (Investing) เป็นความรู้ที่เริ่มต้นเรียนกันใหม่ได้ทุกคน ไม่มีจำกัดวุฒิการศึกษาขั้นต่ำในการเรียนรู้ แม้เนื้อหาเรื่องเงินจะเกี่ยวข้องกับตัวเลข แต่ก็ไม่ได้ใช้คณิตศาสตร์ชั้นสูงในการเรียนรู้ อาศัยแค่ บวก ลบ คูณ หาร หรืออย่างน้อยพอกดเครื่องคิดเลขเป็นก็สามารถเรียนรู้กันได้แล้ว

การลงทะเบียนเรียนก็ไม่ยาก ไม่มีลำดับวิชาชัดเจน เริ่มกันง่ายๆ ว่า“คุณมีปัญหาการเงินเรื่องใด” ก็เริ่มต้นเรียนรู้จากเรื่องนั้นได้เลย

เช่น ถ้ามีปัญหาเงินทองไม่พอใช้ มีหนี้เยอะ ก็เริ่มเรียนจากวิชาแก้หนี้ปรับสภาพคล่อง (อาจศึกษาจากหนังสือ เปลี่ยนหนี้เป็นอิสรภาพการเงิน ของโค้ชหนุ่มก็ได้นะ) ศึกษาแล้วก็ลงมือทำไปด้วย พอหนี้หมด สภาพคล่องกลับมาเป็นบวก ก็ถือว่าสำเร็จวิชาแก้หนี้ปรับสภาพคล่อง

หรือใครเสียภาษีเยอะ อยากเสียให้น้อยลงแบบถูกกฎหมาย ก็ให้ศึกษาวิชาประหยัดภาษี เรียนรู้ช่องทางลดหย่อนแบบต่างๆ ที่เหมาะกับตัวเอง ฝึกคิดคำนวณภาษี ทำให้ตัวเองประหยัดภาษีได้จริง แบบนี้ก็จะถือว่าสำเร็จวิชาประหยัดภาษี

การลงทุนก็เช่นกัน คนไม่เคยลงทุน ก็ลองเลือกทรัพย์สินสักหนึ่งประเภทที่เราสนใจมาหาความรู้ดู ก็จะมีวิชาให้เลือกเรียนอีกเยอะเลย วิชาลงทุนหุ้น วิชาลงทุนกองทุนรวม วิชาลงทุนอสังหาริมทรัพย์ให้เช่า ฯลฯ

สนใจอะไรก็ให้เริ่มศึกษาและเริ่มต้นลงทุนดู แม้จะผิดพลาดบ้างขาดทุนบ้าง ก็ให้ตั้งใจอุตสาหะ เรียนรู้ต่อเนื่อง จนลงทุนเก่งขึ้น การลงทุนเริ่มสร้างกำไรให้ แบบนี้ก็ถือว่าสำเร็จวิชาการลงทุน

3) วินัยทางการเงิน (Money Discipline)

เมื่อมีความรับผิดชอบและมีความรู้การเงินมากพอที่จะจัดการปัญหาและวางแผนการเงินให้กับตัวเองได้แล้ว สุดท้ายก็เหลือแค่ว่าเราจะมี “วินัย” ทำตามแผนการตัวเองอย่างเคร่งครัดหรือเปล่า เท่านั้นเอง

คนเราไม่มีใครไม่รู้หรอกว่า ออกกำลังกายเป็นประจำแล้วจะมีสุขภาพดีทุกคนรู้กันทั้งนั้น แต่จะมีสักกี่คนที่มีวินัยออกกำลังกายเป็นสม่ำเสมอ

การเงินก็เช่นกัน คิดดี รู้เยอะ ศึกษาแยะ (มีความรู้การเงิน) แต่ไม่ทำ หรือทำแบบจับๆ ปล่อยๆ (ขาดวินัย) แบบนี้ก็ไม่เกิดผลเชิงบวกสักที (ไปไม่ถึงสุขภาพการเงินที่ดีหรือความสำเร็จทางการเงิน) ดังนั้นจึงต้องมีวินัยมากำกับอย่างต่อเนื่องด้วย ถึงจะครบองค์ประกอบและประสบความสำเร็จได้

จะเห็นว่าทั้งหมดที่กล่าวมานี้ ไม่เกี่ยวข้องอะไรเลยกับผลการเรียนในอดีต เรียนจบดี ก็มีโอกาสทางการเงินแบบหนึ่ง โชคไม่ดี ไม่มีโอกาสได้เรียน ต้องรีบออกมาทำงานช่วยครอบครัว ก็มีโอกาสทางการเงินอีกแบบหนึ่ง

ไม่ว่าจะแบบไหน ก็มีโอกาสสร้างตัว สร้างความสำเร็จทางการเงินได้ทั้งสิ้น

ผมเองก็เป็นคนเรียนไม่เก่ง จบมหาวิทยาลัยออกมาแบบเฉียดตาย ใช้เวลาตั้ง 6 ปีกว่าจะได้ปริญญา เพื่อนสนิทในกลุ่มผมแทบทุกคนจบเกียรตินิยมบัณฑิต ส่วนผมตอนจบได้ “ปาฏิหาริย์บัณฑิต” (คือ เรียนอย่างมึงไม่น่าจบ)

แต่นั่นไม่เคยทำให้ “ความเชื่อมั่น” ในตัวผมจางหายไป ไม่ว่าจะเรียนได้เกรดเท่าไหร่ ผมยังเชื่อมั่นเสมอว่า “กูแม่งเก่งไม่แพ้ใคร และวันหนึ่งกูจะประสบความสำเร็จในแบบของกู ... โอเค้” (อาจดูไร้สติไปบ้าง แต่มั่นใจอย่างนั้นจริงๆ)

เรียนจบช้ากว่าเพื่อน 2 ปี ก็ต้องขยัน ก็ต้องไล่กวดเขาหน่อย ไม่ได้เป็นคนเก่งในสายอาชีพเหมือนเพื่อนๆ ชนสู้กับมันตรงๆ ไม่ไหว เราก็เบี่ยงเส้นทาง เลือกทางที่เหมาะกับเรา ทางสะดวกไปได้ไวไปได้เร็วสำหรับเรา

ท้ายที่สุดไม่ว่าทำอาชีพอะไร ความสำเร็จหนึ่งที่ทุกคนต้องมี ก็คือ “ความสำเร็จทางการเงิน” ดังนั้นไม่ว่าจะเรียนจบอะไร ทำอาชีพอะไรก็สามารถเริ่มต้นสะสมความสำเร็จทางการเงินระหว่างทางได้ ด้วยการพัฒนาตัวเองให้เป็นคนที่มีคุณลักษณะสำคัญ 3 ประการในแบบที่เล่ามา

อยากให้กำลังใจน้องที่ได้คุยกันนะครับ จำเอาไว้ “ผลการเรียนไม่เกี่ยวข้องอะไร กับผลการรวย”

เชื่อมั่นในตัวเองเข้าไว้ ... เราทุกคนเกิดมาเพื่อประสบความสำเร็จและมีชีวิตที่มีความสุข” ครับ