คนที่มีอายุ 40ปีลงมา ส่วนใหญ่คงไม่รู้จัก หรือไม่ได้สัมผัสผลงานของ ประยูร จรรยาวงษ์ ในสมัยที่เขายังมีชีวิตอยู่

เพราะ ประยูร จรรยาวงษ์ ถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2535 คนที่มีอายุ 40ปี ในวันนี้ วันนั้นก็เพิ่งมีอายุเพียง 12 ปี เด็กอายุเพียงนี้ น้อยคนนักที่จะหยิบหนังสือพิมพ์มาอ่าน และมาติดตามผลงานของ ประยูร จรรยาวงษ์

ประยูร จรรยาวงษ์ คือ นักเขียนการ์ตูนในตำนาน ที่สังคมยกย่องให้เป็น “ราชาการ์ตูนไทย” ก่อนมาทำงานหนังสือพิมพ์และเป็นนักเขียนการ์ตูน เขาเคยทำราชการอยู่ไม่กี่วันแล้วก็ลาออกมา เพราะทนกับความไม่เป็นธรรมและการประจบสอพลอของการทำงานในระบบราชการไม่ไหว

ประยูร จรรยาวงษ์เป็นเจ้าของรางวัลชนะเลิศการประกวดเขียนภาพการ์ตูนของโลก ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ. 2503 จากผลงานชื่อ "การทดลองระเบิดปรมาณูลูกสุดท้าย" (The Last Nuclear Test) และรางวัลแมกไซไซสาขาวารสารศาสตร์ วรรณกรรม และศิลปะการสื่อสารเชิงสร้างสรรค์ ในปี พ.ศ. 2514 

ในฐานะนักเขียนการ์ตูน ประยูร จรรยาวงษ์ แสดงความคิดเห็นของเขาที่มีต่อสังคม และเหตุการณ์บ้านเมือง ในยุคสมัยต่างๆ ผ่านการเขียนการ์ตูนล้อเลียนเหตุการณ์บ้านเมืองมาโดยตลอดจนมาถึงยุคก่อน “เหตุการณ์ 14 ตุลา” อิสรภาพทางความคิดของเขาก็ถูกคุกคาม ประยูรต้องประท้วงด้วยการเย็บปากตัวการ์ตูน “ศุขเล็ก” ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แทนตัวเขาเอง แต่ผู้กุมอำนาจรัฐที่มาจากกองทัพในขณะนั้น ก็มีหนังสือมาแจ้งให้ “ศุขเล็ก” เลิกเย็บปากเพราะทำให้ผู้อ่านเข้าใจว่าถูกริดรอนเสรีภาพ(ซึ่งก็จริง)“ศุขเล็ก” ในระยะต่อมาจึงมีหนวดมาทับปากที่เย็บไว้แทน

นอกจากวิจารณ์การเมืองแล้ว ประยูร จรรยาวงษ์ ยังแสดงความคิดเห็นของเขาต่อเรื่องอื่นๆ ที่เขาไม่เห็นด้วย เรื่องหนึ่งที่เขาเขียนการ์ตูนยืนแบกป้ายคัดค้านมาเป็นเวลานานคือ การลดโทษให้จำเลยในคดีอาญาอุกฉกรรจ์ลงกึ่งหนึ่งเมื่อจำเลยให้การสารภาพ อันเป็นเหตุให้คนร้ายไม่ยี่หระต่อการก่ออาชญากรรมร้ายแรง เพราะเมื่ออยู่หน้าบัลลังก์ศาลแล้วสารภาพ ส่วนใหญ่มักได้รับการลดโทษลงกึ่งหนึ่ง

เท่าที่จำได้ เพราะยังค้นหารูปเก่าๆ ไม่เจอ ประยูร จรรยาวงษ์ เขียนการ์ตูนเป็นรูปชายชราหนวดเครายาวจรดพื้นแบกป้ายไม้ที่มีตัวอักษรเขียนไว้ว่า “กฎหมายชราภาพ สารภาพลดครึ่งราคา” เพื่อสื่อถึงการคัดค้านของเขาต่อวิธีการพิจารณาและพิพากษาคดีอาญาในกระบวนการยุติธรรม

ประยูร จรรยาวงษ์ แบกป้ายคัดค้านเรื่องนี้อยู่นานหลายปี จนถึงวันนี้ วันที่เขาจากไปแล้วเกือบสามสิบปี กฎหมายยังคงชราภาพ สารภาพยังได้ลดครึ่งราคา

และในเหตุผลของการลดครึ่งราคาก็คือ

“จำเลยให้การสารภาพ เป็นประโยชน์ต่อการพิจารณาคดี” !

สรุปก็คือ จำเลย หรืออาชญากร หรือผู้ร้ายที่ฆ่าคนโดยเจตนาหรือแม้กระทั่งผู้ร้ายที่ฆ่าคนโดยเจตนาทั้งที่วางแผนและไม่วางแผนครั้งแล้วครั้งเล่า หากสารภาพไม่ต้องให้ท่านลงแรงหาหลักฐานหรือทำงานยาก ก็ถือว่ามีคุณูปการต่อทางราชการ สมควรลดโทษให้กึ่งหนึ่ง หรือหนึ่งในสาม

แต่คำถามคือ ผู้เสียชีวิต หรือผู้เสียหาย หรือญาติพี่น้องของเขาเล่า ได้ประโยชน์อันใด ?

ผมไม่ใช่คนโลกสวย และไม่ใช่นักสิทธิมนุษยชนที่สนใจแต่สิทธิความเป็นมนุษย์ของคนร้าย แต่ไม่สนใจสิทธิความเป็นมนุษย์ของคนตาย

ถ้าคุณเจตนาฆ่าคน และไม่มีเหตุผลอันสมควรแก่การกระทำของคุณ คุณสมควรจะได้รับการลดหย่อนผ่อนโทษหรือ ?

คนอย่างสมคิด พุ่มพวง คนอย่างโจรปล้นทองที่ลพบุรี ที่ปฏิบัติต่อเหยื่อรายแล้วรายเล่า ราวกับผักปลา ราวกับเหยื่อไม่ใช่มนุษย์ ยังสมควรจะได้รับสิทธิให้ออกมาลอยนวลก่อกรรมทำเข็ญกับผู้คนต่อไปหรือ ?

ถึงเวลาแล้วหรือยัง ที่ระเบียบการลดโทษทั้งในกระบวนการศาลและกระบวนการราชทัณฑ์ จำเป็นต้องปัดฝุ่นและยกเครื่องกันอย่างจริงจังเสียที ?

ณรงค์ฤทธิ์ ศรีรัตโนภาส

สำนักที่ปรึกษาร้อยชักสาม

16 มกราคม 2563