“เฮ้อ เจ้าเหมียวของเราเนี่ย อยู่กินกันมาตั้งน๊านนานทำไมไม่เห็นมีลูกเหมือนแมวบ้านอื่นเขาซะที ...!! ทำไมนะ”
มีหลายบ้านที่เลี้ยงน้องแมวพันธุ์ดี หน้าตาหล่อๆ สวยๆ พร้อมทั้งเจ้าของเองก็มีศักยภาพในการเลี้ยงหลายๆ ตัวได้อย่างสบาย เขาก็อยากให้แมวของเขามีทายาทสืบสกุล เผื่อจะไปสมัครให้เป็นดารากับเค้าบ้าง แต่ก็ไม่มีลูกด้วยกันสักที ไม่รู้ว่าเป็นเพราะอะไร
ปัญหาในสัปดาห์นี้ จะแตกต่างจากสัปดาห์ที่แล้วอย่างสิ้นเชิงเพราะเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เราพูดกันถึงปัญหาการมีประชากรสุนัขและแมวที่ไม่ต้องการมากจนเกินไป แล้วเจ้าของต้องการจะคุมกำเนิด แต่สัปดาห์นี้กลับกลายเป็นว่าจะเพิ่มจำนวนประชากรแมวในบ้านได้อย่างไร วันนี้ผมมีข้อมูลดีๆ จาก ศ.สพ.ญ.ดร.เกวลี ฉัตรดรงค์ แห่งภาควิชาสูติศาสตร์เธนุเวชวิทยาและวิทยาการสืบพันธุ์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มาฝากกันครับ
โดยปกติแล้ว แมวเพศเมียจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ที่อายุประมาณ 4-6 เดือน (ซึ่งค่อนข้างเร็วกว่าเพศผู้) ส่วนแมวเพศผู้จะเป็นหนุ่ม พร้อมผสมพันธุ์ ผลิตอสุจิ และมีลูกได้ ที่อายุ 8-10 เดือน
แมวเพศเมียแสดงอาการเป็นสัดและผสมพันธุ์ได้ทุกๆ 15-20 วัน (ถี่มากใช่ไหมล่ะครับ) และมีลูกได้ปีละ 3-4 ครอกซึ่งดูเหมือนการมีลูกไม่น่าจะเป็นปัญหาสำหรับน้องแมวกลุ่มนี้ แต่การมีจำนวนประชากรแมวที่มากเกินไปของแมวไม่มีเจ้าของและแมวจรจัดต่างหากที่เป็นปัญหา ซึ่งเราก็ได้พบเห็นแมวจรจัดมากมายที่อยู่เกลื่อนกลาดทั่วไปตามท้องถนนทั่วไป
ปัญหาและความผิดปกติที่เป็นสาเหตุให้แมวมีลูกยากนั้นมีสาเหตุมาจากอะไรได้บ้าง
1. สาเหตุจากแมวเพศผู้
1.1 ปัญหาพฤติกรรม : โดยปกติ แมวเพศผู้จะขึ้นขี่ และใช้ปากกัดหนังคอแมวเพศเมียได้ ก็ต่อเมื่อแมวเพศเมียจะ“เชื้อเชิญ” ซึ่งมีหลายกรณีที่แมวเพศผู้มีความเป็นผู้นำไม่พอในขณะที่แมวเพศเมียก้าวร้าวและดุเกินไป ซึ่งมักพบกับคู่แมวที่ได้รับการเลี้ยงดูด้วยกันมาตลอดระยะเวลาหนึ่ง โดยแมวเพศเมียมีพฤติกรรมเป็นใหญ่กว่ามาตลอด (อาจคล้ายหลายๆ ในครอบครัวนะครับ) จนทำให้ตัวผู้ไม่กล้าขึ้นผสม
1.2 ปัญหาทางกายวิภาค : ความผิดปกติแต่กำเนิดที่พบบ่อยคือ การคงอยู่ของเนื้อเยื่อยึดถุงหุ้มอวัยวะเพศ (frenulum)เวลาผสมพันธุ์ จะทำให้ตัวผู้จะมีอาการเจ็บ จึงไม่เกิดการปล่อยน้ำเชื้อนอกจากนี้ยังพบความผิดปกติอื่นได้อีก โดยเฉพาะแมวตัวผู้ที่มีขนยาว ได้แก่ การมีเส้นขนไปพันรอบอวัยวะเพศ ซึ่งมีสาเหตุจากการที่ชอบไปเลียขนบริเวณนั้นบ่อยๆ ทำให้ขนเส้นยาวๆ ไปพันและรัดโคนอวัยวะเพศไว้ ทำให้มีการอักเสบเกิดขึ้นได้
1.3 ปัญหาทางสรีรวิทยา : มีการหลั่งน้ำเชื้อ แต่ในน้ำเชื้อมีจำนวนตัวอสุจิน้อย หรือมีตัวอสุจิที่มีลักษณะผิดปกติจำนวนมากก็เป็นสาเหตุทำให้เกิดการผสมติดยาก
2. สาเหตุจากแมวเพศเมีย
2.1 ปัญหาทางพฤติกรรม : นอกจากความก้าวร้าวต่อคู่ผสมพันธุ์แล้ว ในทางกลับกันแมวเพศเมียบางตัว “ขี้อาย” แสดงอาการเป็นสัดไม่ชัดเจน เจ้าของที่เลี้ยงแมวเพศเมียตัวเดียวจะพบปัญหานี้ได้ ทำให้พลาดจากการพาแมวไปผสมพันธุ์ แต่ในบ้านที่เลี้ยงแมวเป็นคู่ โดยมีตัวผู้อยู่ด้วย มักจะไม่พบปัญหานี้ เพราะแมวตัวผู้จะได้รับกลิ่นจากแมวเพศเมีย รวมทั้งกระตุ้นให้แมวเพศเมียแสดงอาการเป็นสัดได้ชัดเจนขึ้น
2.2 ปัญหาทางกายวิภาค : การคงอยู่ในเยื่อแบ่งผนังช่องคลอด (hymen) เป็นความผิดปกติโดยกำเนิด ทำให้แมวเพศเมียมีอาการเจ็บขณะผสมพันธุ์ จึงไม่ยอมรับการผสมจากตัวผู้
2.3 ปัญหาทางสรีรวิทยา : มี 2 สาเหตุที่พบได้บ่อยได้แก่ ผนังมดลูกหนาตัว หรือมดลูกอักเสบหรือเป็นหนอง มักพบในแมวอายุมากกว่า 5 ปี ทำให้ตัวอ่อนที่ได้รับการปฏิสนธิแล้วมีการฝังตัวและพัฒนาต่อไปไม่ได้ อีกสาเหตุหนึ่งคือการที่ไข่ไม่ตกซึ่งในแมวนั้น ไข่จะตกได้ก็ต้องอาศัยการเหนี่ยวนำด้วยการผสมพันธุ์บ่อยครั้ง การแก้ไขจึงทำได้ด้วยการจับให้อยู่ด้วยกันกับตัวผู้อย่างน้อย 3 วัน ในขณะที่มีอาการเป็นสัด เพื่อจะได้มีการผสมพันธุ์ได้บ่อย และครอบคลุมระยะเวลาที่จะมีการตกไข่ด้วย
จะเห็นได้ว่า ปัญหาการผสมไม่ติดและการไม่มีลูก ก็มีหลายสาเหตุ ซึ่งต้องวินิจฉัยให้ทราบสาเหตุที่แท้จริง จะได้ดำเนินการแก้ไขให้ตรงจุด เพื่อที่จะทำให้เจ้าเหมียวของเราให้กำเนิดทายาทที่น่ารักตามความต้องการของเราครับ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร
ฝ่ายประชาสัมพันธ์และส่งเสริมภาพลักษณ์องค์กร
คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี