ปัญหาเกี่ยวกับดวงตา เป็นเรื่องที่สามารถพบได้บ่อยในสัตว์เลี้ยงผู้เลี้ยงสุนัขและแมวหลายท่านที่เคยประสบปัญหาเกี่ยวกับดวงตาของสัตว์เลี้ยง ไม่ว่าจะเป็นแผลที่กระจกตาต้อหิน ต้อกระจก หรือมีการผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติเกี่ยวกับดวงตา ซึ่งจะต้องพาไปพบจักษุสัตวแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างต่อเนื่อง ท่านที่เจอปัญหาแบบนี้จะเข้าใจถึงความยากลำบากเป็นอย่างดี เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาเหล่านั้น วันนี้ผมก็มีข้อมูลดีๆ จากโรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์จุฬาฯ มาฝากเช่นเคยครับ

@ ปัญหาเรื่องตาที่พบได้บ่อยในสัตว์เลี้ยงมีอะไรบ้าง?

ปัญหาเกี่ยวกับดวงตาของสัตว์เลี้ยงนั้น มักพบในสัตว์ที่มีการเล่นกัน (อย่างสนุกสนานชนิดเอาเป็นเอาตาย) หรือเกิดจากอุบัติเหตุ รวมถึงเกิดจากความผิดปกติของดวงตาหรือจากโรคต่างๆ เช่น โรคตาแห้ง จนทำให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมาอีกมากมาย ได้แก่ กระจกตาเป็นแผล โรคต้อหิน ต้อกระจกซึ่งในอดีตมักจะเจอในสัตว์ที่อายุค่อนข้างมาก แต่ในปัจจุบันนี้ มีแนวโน้มที่จะพบในอายุที่น้อยๆ มากขึ้น

@ ปัญหาโรคตามักพบในสายพันธุ์ใดได้บ้าง?

โรคตาที่พบในสายพันธุ์ต่างๆ นั้น มักจะขึ้นกับความนิยมในการเลี้ยงของยุคสมัยที่แตกต่างกัน ซึ่งในปัจจุบันนี้ การเลี้ยงสุนัขพันธุ์เล็กและมักจะเป็นพันธุ์หน้าสั้น เช่น ชิห์สุ ชิวาวา และปั๊ก มักจะมีความนิยมมากกว่าสมัยก่อน ส่วนในแมวนั้น โรคตาที่พบบ่อยก็มักจะเป็นโรคที่เกี่ยวกับน้ำตาและกระจกตาที่เป็นแผลเรื้อรังในแมวหลายสายพันธุ์

@ เราควรดูแลเรื่องตาในสุนัขและแมวอย่างไร?

สำหรับการดูแลดวงตาของสุนัขและแมวนั้น วิธีที่ง่ายที่สุดคือการหมั่นสังเกต อาจไม่จำเป็นต้องมีการล้างตา แต่เราสามารถตรวจความผิดปกติของกระจกตาด้วยตนเองได้โดยการจับหน้าของสุนัขหรือแมวหันไปหาแสงแดดเพื่อสังเกตความเงาของดวงตาที่สะท้อน (ไม่จำเป็นต้องหันไปหาแสงแดดที่จ้าเกินไป)ลักษณะกระจกตาของสุนัขและแมวปกตินั้น จะต้องใสและอาจจะมีการเล่นแสงหรือสะท้อนแสงเป็นเงาวาว ซึ่งจะบ่งว่าปริมาณน้ำตาที่เคลือบอยู่บนกระจกตานั้นมีปริมาณเพียงพอ ส่วนเยื่อบุตาขาว (หรือตาขาว) จะต้องขาว (ตามชื่อ) อาจมองเห็นเส้นเลือดฝอยเล็กๆ ได้เล็กน้อย แต่จะต้องไม่มีลักษณะบวมหรือแดง รวมถึงต้องไม่มีแผลที่เยื่อบุตาขาว

@ ความผิดปกติของตาที่เกิดขึ้นกับสัตว์เลี้ยงมีอะไรบ้าง?

ความผิดปกติที่สามารถพบได้กับดวงตาของสุนัขและแมวนั้นสามารถแบ่งได้คร่าวๆ เป็น 3 ระดับด้วยกันคือ

1. ผิดปกติเล็กน้อย

จะพบว่าสัตว์เลี้ยงอาจจะมีการกะพริบตาถี่กว่าปกติ หรือเริ่มมีขี้ตาเป็นสีขาวขุ่น

2. ผิดปกติปานกลาง

จะพบว่าขี้ตาเริ่มมีสีเหลืองหรือมีลักษณะเป็นเมือก เยื่อบุตาขาวเริ่มแดง มีการกะพริบตาถี่มากขึ้นหรือมีน้ำตาไหลมากกว่าปกติซึ่งจะสังเกตเห็นการเปียกแฉะบริเวณรอบดวงตา

3. ผิดปกติรุนแรง 

สุนัขหรือแมวที่มีความผิดปกติรุนแรงจะพบว่ามักจะมีการหลับตาหรือปิดตาข้างที่เจ็บ มีน้ำตาไหลมาก บางตัวอาจมีการหลบซ่อนตัวด้วยความหวาดกลัวและพฤติกรรมเปลี่ยนไปจากเดิม

@ เมื่อสัตว์เลี้ยงมีความผิดปกติของตาควรปฏิบัติอย่างไร

ข้อแนะนำเบื้องต้น สำหรับท่านที่เลี้ยงรวมกันไว้หลายตัว แนะนำให้แยกตัวที่มีอาการตาเจ็บออกมาอยู่ต่างหากเพียงตัวเดียวเพื่อป้องกันไม่ให้ตัวอื่นเข้ามาเล่น เลียหรือรุมแทะ ควรใส่ปลอกคอกันเลีย/ตะกุย หรืออลิซาเบธคอลลาร์ ซึ่งจะช่วยไม่ให้สัตว์ใช้ขาเกาไปโดนบริเวณตา โดยควรใส่ให้เขาตั้งแต่พบว่าสัตว์เริ่มมีอาการ หรือเป็นในระยะเริ่มต้น นอกจากนี้ยังต้องหมั่นสังเกตอาการและพฤติกรรมอย่างใกล้ชิด เพื่อไม่ให้เขา (แอบ) พยายามจะนำสิ่งต่างๆ มาถูบริเวณดวงตา ทั้งนี้หากใส่ไปแล้วประมาณครึ่งวันถึงหนึ่งวันแล้ว พบว่าอาการดีขึ้นก็สามารถถอดคอลลาร์ออกได้ หรืออาจนำกลับไปอยู่ร่วมกับตัวอื่นได้ แต่ถ้าอาการไม่ดีหรือมีแนวโน้มจะเป็นมากขึ้น ก็ควรนำสัตว์มาพบสัตวแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้องครับ

หมอโอห์ม

ผศ.น.สพ.ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร

ฝ่ายประชาสัมพันธ์ คณะสัตวแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย