ผู้กุมอำนาจรัฐไทยชุดปัจจุบันมักจะออกมาพูดกันเป็นระยะๆ ว่า ยัง “ปลดล็อก” การเมืองให้ไม่ได้ หรือนัยหนึ่งก็คือ ยังไม่สามารถคืนสิทธิเสรีภาพของการแสดงออกทางความคิดอ่านและการชุมนุมให้แก่สังคมไทยได้ โดยให้เหตุผลว่า เพราะบ้านเมืองในวันนี้ยังไม่มี “เสถียรภาพ” ซึ่งก็มิได้มีการชี้แจงแถลงไขว่า คำว่า “เสถียรภาพ” ที่ว่านั้นหมายถึงอะไร หรือมีความหมายว่าอย่างไร

แต่เมื่อลองมองออกไปในโลกกว้าง ก็จะเห็นว่า แม้แต่ประเทศที่ใช้การควบคุมอย่างเข้มงวด ก็ยังมีความวุ่นวาย ไม่ว่าจะเป็นการประท้วงอย่างใหญ่หลวงทั่วประเทศอิหร่าน ทั้งๆ ที่อิหร่านเป็นประเทศยอดเผด็จการที่ใช้การอ้างศาสนาเป็นตัวควบคุม กำกับและกดขี่ประชาชน นอกจากนั้น ยังมีประเทศที่ประท้วงกันอยู่เรื่อยๆ มากมายก็คือ ที่จีนคอมมิวนิสต์ที่เป็นเผด็จการพรรคเดียว

ซึ่งพอจะพูดได้ว่า ต่อให้เป็นประเทศเผด็จการ ไม่ว่ารูปแบบหรือชื่ออะไรบนโลกนี้ เสถียรภาพแบบเบ็ดเสร็จถาวรนั้นไม่มี ส่วนในประเทศประชาธิปไตยก็ไม่ต้องพูดถึง เพราะเป็นที่ยอมรับและเป็นหลักปฏิบัติว่า การแสดงออกเป็นส่วนสำคัญยิ่งของชีวิตสังคมประชาธิปไตย และที่สำคัญความนิยมชมชอบของสังคมนั้น ไม่มั่นคงถาวร ในที่สุดไม่ช้าประชาชนที่เคยชื่นชมชื่นชอบ ก็จะเปลี่ยนเป็นไม่ชื่นชอบได้ทุกเมื่อ ยิ่งหากอ้างประชาธิปไตยนำหน้า แต่ใช้อำนาจแบบเบ็ดเสร็จ ในเวลาไม่นานประชาชนก็จะไม่ยินยอมอยู่ดี เพราะไม่มีใครต้องการอยู่ใต้ความกลัวหรือประสงค์ที่จะไม่ได้แสดงความคิดเห็น

เปรียบไปแล้ว มนุษย์ก็เหมือนลูกปิงปอง จะกดลงในน้ำ ก็จะต้าน แล้วลอยขึ้นมาในที่สุด

ก็เมื่อมนุษย์รักความเป็น“ไท” เป็นเสรี แล้วเหตุใดจึงจะทำอะไรที่สวนทางต่อไปให้เสียเวลา?

อย่าลืมว่า การแสดงความคิดเห็นต่อสังคม เป็นเรื่องสำคัญของการมีส่วนร่วมในความเป็นไปของบ้านเมือง ซึ่งอย่างไรก็ตาม การมีส่วนร่วมใดๆ นั้น ต้องอยู่ในกติกา ในกรอบกฎหมายเป็นธรรมดา ซึ่งประชาชนมีสิทธิในการแสดงออก แต่ก็มีหน้าที่ต้องเคารพกฎหมายไปพร้อมๆ กัน

การที่ไม่ยอมให้ประชาชนแสดงความคิดเห็น หรือแสดงออกทางการเมืองนั้นสะท้อนให้เห็นว่า ผู้มีอำนาจรัฐไม่มีความมั่นใจในตัวเองที่จะรับฟังความวิพากษ์วิจารณ์ หรือความเห็นต่าง อีกทั้งก็ไม่ต้องการให้มีผู้ใดมาตรวจสอบ ไม่ต้องการแสดงความโปร่งใสต่อสังคม

ฉะนั้น จากพฤติกรรมของผู้มีอำนาจ ก็ประมาณเข้าใจได้ว่า “เสถียรภาพ” ที่อ้างนั้น มันน่าจะหมายถึง เสถียรภาพของผู้มีผู้ใช้อำนาจรัฐที่ไม่ต้องถูกสอบถาม ไม่ต้องชี้แจง และประสงค์จะอยู่ในอำนาจต่อไปด้วยกฎเหล็กและอำนาจปืน

แต่ก็น่าแปลกใจว่า เหตุใดจึงไม่มองอีกมุมว่า เสถียรภาพของสังคมนั้น สามารถได้มาจากการพูดจากัน และการเสริมสร้างความเข้าอกเข้าใจ และการถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน

มนุษย์ควรเดินสายกลาง แต่หากปล่อยให้อำนาจเผด็จการคงอยู่ต่อไปเรื่อยๆ โดยเสถียรภาพจากอำนาจดิบไหลลื่นไป แล้วจะไปป่าวประกาศพูดถึงเรื่องสังคมแห่งสิทธิเสรีภาพและเสียงประชาธิปไตยกันทำไม ก็บอกมาตรงๆเลยว่าจะปกครองกันแบบนี้ ซึ่งก็เตรียมรอดูการปะทุขึ้นของเสียงประชาชนกันได้ในอนาคต

แต่จำเป็นหรือที่จะปล่อยให้สังคมไทยเดินไปถึงวันนั้น สู้ผ่อนปรนกันเสียแต่วันนี้ แล้วก็ช่วยกันประคองสังคมกันไป การพูดจาแล้วมีความเห็นต่างก็เป็นเสถียรภาพอย่างหนึ่ง และสำคัญด้วยเพราะเป็นของแท้ ที่เป็นเช่นนี้เพราะมนุษย์เรามีความคิด มีสติปัญญา มีความเป็นตัวของตัวเอง และมีความเป็นเจ้าของประเทศร่วมกัน ก็ต้องการมีส่วนร่วมและไม่ต้องการถูกบังคับ กดขี่ ไม่ต้องอยู่กับความหวาดกลัว

แต่ถึงอย่างนั้นก็ตาม ก็ยังมีบรรดาผู้นำต่างๆ ในโลกที่คิดว่าและเชื่อว่า การกดขี่หรือ การห้ามมิให้มีการแสดงออกนั้น จะทำให้บ้านเมืองจักได้มีเสถียรภาพ โดยเฉพาะไม่มีความวุ่นวายบนท้องถนน ไม่มีการเร้าอารมณ์ในเวทีเสวนา แล้วยังแถมทวงบุญคุณกับประชาชนอีกว่า เป็นผู้ทำให้บ้านเมืองมีเสถียรภาพ

โดยลืมไปว่าเป็นเสถียรภาพที่เกิดขึ้นจากการสร้างความกลัว ฉะนั้น จึงเป็นเสถียรภาพที่จอมปลอม ไม่มีความคงทนถาวรในระยะยาว เพราะจะถูกต่อต้านจากประชาชนในที่สุด ก็หวังว่าจะได้มีการทำความเข้าอกเข้าใจเกี่ยวกับคำว่า“เสถียรภาพ” กันเสียใหม่

กษิต ภิรมย์

kasitfb@gmail.com