วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี อธิบายถึง “คราม” หรือนาโคครามหรือนาโค ชื่อวิทยาศาสตร์ :Indigofera tinctoria อยู่ในวงศ์ Leguminosae เป็นไม้พื้นเมืองในเอเชีย เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ฝักตรงหรือโค้งงอเล็กน้อย ใบประกอบแบบขนนก ดอกช่อ ใช้ทำสีย้อม

โดยเฉพาะชาวอีสานตอนบนนิยมนำไปย้อมผ้า และมัดเป็นลาย เรียกว่าผ้าย้อมคราม แหล่งผลิตผ้าทอมือย้อมครามที่มีคุณภาพมากที่สุดแห่งหนึ่งคือจังหวัดสกลนคร เนื่องจากเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวผู้ไทและมีการต่อยอด ออกแบบสีและลวดลายให้มีความประณีตสวยงาม

การทอผ้าและย้อมสีธรรมชาติ เป็นของลือชื่อในภาคอีสาน โดยเฉพาะที่จังหวัดสกลนคร ขณะนี้กรมหม่อนไหม กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กำลังพัฒนาศูนย์เรียนรู้ด้านครามครบวงจร ดันสกลนครเป็นแหล่งพัฒนาด้านครามระดับโลก

ผมเขียนเรื่องนี้เพราะเป็นเรื่องน่าสนใจในอนาคตข้างหน้านอกเหนือจากการผลิตผ้าไหมแล้วก็จะกลายเป็นตลาดผ้าไหมที่ใหญ่โตให้ทั่วโลกได้มาเยือน

ในเรื่องนี้ นายสันติ กลึงกลางดอนรองอธิบดีกรมหม่อนไหม กล่าวว่า จังหวัดสกลนครเป็นจังหวัดที่มีชื่อเสียงในด้านการผลิตผ้าย้อมคราม เป็นผลิตภัณฑ์ที่มาจากภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและเป็นความภาคภูมิใจของผู้คนในจังหวัดสกลนคร กรมหม่อนไหมจึงได้มอบหมายให้สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ จังหวัดอุดรธานี(สมข.2) และ ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ หรือ ศมม.สกลนคร รวบรวมพัฒนาสายพันธุ์ครามพันธุ์ดีและจัดเป็นศูนย์เรียนรู้แหล่งวิชาการการผลิตเนื้อคราม

พร้อมทั้งศึกษารวบรวมเชิดชูผู้รู้ภูมิปัญญาแห่งคราม หรือครูคราม หรือ “ปราชญ์ครามแห่งอีสาน” ตลอดจนบูรณาการความร่วมมือกับหน่วยงานในจังหวัดสกลนคร ซึ่งได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง ด้วยกรมหม่อนไหมมุ่งหวังจะผลักดันให้จังหวัดสกลนครเป็นหลักในการพัฒนาครามไปสู่ระดับโลก

ขณะที่นายวัชรพงษ์ แก้วหอม ผู้อำนวยการ สมข.2 กล่าวว่า กรมหม่อนไหมได้จัดทำศูนย์เรียนรู้ด้านครามครบวงจร ใน ศมม.สกลนคร ซึ่งนายอาคมจงอริยตระกูล เป็นผู้อำนวยการศูนย์หม่อนไหมฯ ประกอบด้วย จุดต่างๆ ได้แก่1.แปลงสาธิตการปลูกและอนุรักษ์พันธุ์ครามพันธุ์ฝักตรงและฝักงอพื้นที่ 1 ไร่ โดยใช้เทคโนโลยีการผลิตพืชในการบริหารจัดการเพื่อให้เห็นถึงการปลูกต้นครามที่ดีและให้เนื้อครามที่มีคุณภาพ 2.จุดเรียนรู้การผลิตเนื้อคราม เป็นจุดเรียนรู้กระบวนการผลิตเนื้อครามให้พร้อมสำหรับการก่อหม้อคราม 3.จุดเรียนรู้การก่อหม้อคราม เป็นจุดเรียนรู้กระบวนการก่อหม้อครามสำหรับการฟอกย้อมสีจากคราม สาธิตขั้นตอนการเติมส่วนผสมต่างๆ ในการก่อหม้อคราม พร้อมองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้อง

4.จุดเรียนรู้การย้อมสีเส้นไหมและเส้นใยอื่นด้วยคราม เป็นจุดเรียนรู้ทั้งด้านทฤษฎีและด้านปฏิบัติในขั้นตอนกระบวนการฟอกย้อมสีเส้นไหมและเส้นใยอื่น จากหม้อคราม รวมถึงเทคนิคต่างๆ ในการทำผ้าย้อมคราม 5.จุดเรียนรู้การทอผ้าคราม ภายใน ศมม.สกลนคร มีจุดเรียนรู้ด้านการทอผ้าไหมชนิดต่างๆ รวมถึงผ้าไหมย้อมครามด้วย มีข้อมูลทางวิชาการทั้งในรูปแบบทฤษฎี ปฏิบัติ และมีพิพิธภัณฑ์ผ้าไหมลวดลายอัตลักษณ์ภาคต่างๆ ในประเทศไทยให้ศึกษา และ 6.จุดเรียนรู้ภูมิปัญญาด้านครามในรูปแบบ Line Official : ศมม.สกลนคร เพื่อให้บริการองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาของครามในรูปแบบที่ทันสมัย สอดคล้องกับพฤติกรรมการค้นคว้าหาข้อมูลของผู้คนในยุคปัจจุบัน ทำให้ผู้สนใจเรื่องครามจากทุกมุมโลกสามารถหาข้อมูลความรู้ได้สะดวกมากขึ้น ด้วยการสแกน QR Code

ทั้งนี้ ศมม.สกลนครได้ส่งเสริมและให้ความรู้เกษตรกรในพื้นที่อยู่สม่ำเสมอ ซึ่งผู้สนใจสามารถติดต่อให้เจ้าหน้าที่ไปให้ความรู้ในพื้นที่ หรือสนใจเยี่ยมชมศูนย์เรียนรู้ด้านครามครบวงจร สามารถติดต่อได้ที่ ศมม.สกลนคร เลขที่ 380 หมู่ 4 ตำบลห้วยยางอำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร 47000 โทรศัพท์ 0-4216-3085 หรือ add Line Official : ศมม.สกลนคร

ครับหากท่านผู้อ่านไปเยือนสกลนครอย่าลืมอุดหนุนสินค้าผ้าไหม โดยมีมือคนไทยติดไม้ติดมือคนละชิ้นสองชิ้นเพื่อสร้างรายได้ให้พี่น้องในท้องถิ่น และกระตุ้นการท่องเที่ยวไปในตัวด้วยครับ