คนไทยขึ้นชื่อว่าเป็นผู้ที่ใช้ Social Media ติดอันดับต้นๆ ของโลก
เรามีโทรศัพท์มือถือ 60 กว่าล้านคน ใช้อินเตอร์เนต50 กว่าล้านคน ที่สำคัญกลุ่มคนที่ใช้มือถือ สูงสุดคือเด็ก เยาวชนอายุ 15-24 ปี อยู่ 99.1% รองลงมา 99.0% คือวัยทำงานอายุ 25-34 ปี ดังนั้นอย่าได้แปลกใจว่าทำไมภาคธุรกิจจึงมุ่งทำการตลาดขายสินค้าผ่านออนไลน์กันอย่างเป็นล่ำเป็นสัน
ธุรกิจบุหรี่ แอลกอฮอล์และการพนัน ก็รุกตลาดออนไลน์อย่างขนานใหญ่เช่นกัน
วันก่อนได้ร่วมงานของมูลนิธิสื่อเพื่อสุขภาวะ(มสส.) ที่จับมือกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ประชุมโฟกัสกรุ๊ป “เอาชนะแนวรบออนไลน์...ศึกใหญ่ บุหรี่ เหล้า พนัน” ที่โรงแรมแกรนด์ ฟอร์จูน กรุงเทพฯ โดยมี วิเชษฐ์ พิชัยรัตน์ สื่อมวลชนอาวุโสในวงการเป็นผู้ดำเนินรายการ
ฟังข้อห่วงใยจาก ศรีสุวรรณ ควรขจร กรรมการกองทุน สสส.ที่มาเปิดการประชุมว่ากลุ่มเด็กและเยาวชน ถูกธุรกิจบุหรี่ แอลกอฮอล์และการพนันใช้การตลาดออนไลน์รุกอย่างขนานใหญ่ อยากให้ทุกฝ่ายช่วยกันดูแลปกป้องลูกหลาน กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ก็มีข้อจำกัดในแง่กฎหมายเพราะการตลาดออนไลน์ของธุรกิจเหล่านี้มีการตัดตอนอย่างแยบยลทั้งที่อยู่แพลตฟอร์มก็ไม่มีอยู่จริง ชื่อก็ปลอม การดำเนินคดียากลำบาก ก็เลยอยากให้กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม หรือดีเอส เข้ามามีบทบาทอย่างจริงจัง เพราะพ.ร.บ.การพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมในมาตรา 13 กำหนดให้มีคณะกรรมการเฉพาะด้านที่มีผู้แทนของกสทช.กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์อยู่ด้วยควรนำเรื่องนี้หารือกำหนดมาตรการแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง
คนที่ให้ข้อมูลจากการวิจัยอย่าง ผศ.ดร.ศรีรัช ลาภใหญ่ นักวิชาการอิสระ หน่วยวิชาการบ่มเพาะ เครือข่ายนักจัดการปัจจัยเสี่ยง บอกว่าทั้ง 3 ธุรกิจใช้
“ลวงตามาร์เก็ตติ้ง” ทำการตลาดออนไลน์ธุรกิจแอลกอฮอล์หันมาทำเครื่องดื่มแอลกอฮอล์รสหวานเป็นที่นิยมของผู้หญิง วัยรุ่นและกลุ่มอายุน้อย เป็น เครื่องดื่ม
ของผู้หญิงหรือ “เหล้าเด็ก” แต่มีแอลกอฮอล์ 5-9% ส่วนการตลาดบุหรี่พบว่า มีการใช้มายาคติส่งผลให้วัยรุ่นสูบบุหรี่ไฟฟ้าและผลิตภัณฑ์ยาสูบเช่นไม่รู้ข้อมูลสุขภาพ สถาบันการศึกษายังไม่ได้สอน ความรู้ถูกบิดเบือนคิดว่าไม่อันตราย มีกลิ่นรสทำให้เชื่อว่าไม่อันตราย ส่วนธุรกิจการพนันออนไลน์นั้นใช้กลยุทธ์ ลวงให้โลภ หลอกให้ลาภ พบว่ามีหลายเทคนิคเช่น ส-สอนสูตรเล่นบ-เสนอโบนัสยิ่งเล่นยิ่งสะสมโบนัส ท-เสนอการทดลองเล่นฟรีโดยผู้เล่นไม่ต้องจ่ายเงินแต่ถ้าเล่นได้ จะได้รับเงินจริงทันที ค-เล่นเสีย คืนเงิน ม-สายมู และยังพบว่ามีการใช้วาทกรรมจากคำว่า “เล่น” เป็น “ลงทุน” ฟังแล้วก็น่าตกใจ
ผศ.ดร.ลักขณา เติมศิริกุลชัย ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนาศักยภาพกำลังคนด้านการควบคุมยาสูบคนที่คลุกคลีกับงานบุหรี่มานาน เล่าถึงกลยุทธ์ธุรกิจสายควันว่ามีทั้งการแทรกแซงนโยบายและผู้บริหาร ระดับสูง แทรกแซงกระบวนการทางกฎหมาย โฆษณาชวนเชื่อให้ข้อมูลไม่ถูกต้อง การสนับสนุนองค์กรหน้าฉากเคลื่อนไหวในนามภาคประชาชน และการสนับสนุนทุนอุปถัมภ์อย่างต่อเนื่อง ไทยเรานั้นมีกฎหมายที่ ควบคุมบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้าดีมากแต่บังคับใช้กฎหมายไม่ค่อยจะได้ การตลาดออนไลน์เป็นเรื่องใหม่สำหรับภาคี ศูนย์วิจัยด้านยาสูบ เครือข่ายสื่อมวลชน เครือข่ายนวัตกรรม เครือข่ายเยาวชนต้องจับมือกัน อยากให้มูลนิธิสื่อเพื่อสุขภาวะสร้างเครือข่ายเพื่อผลิตสื่อน้ำดีมาหนุนเสริมด้วย
ด้าน ภก.สงกรานต์ ภาคโชคดี ผู้อำนวยการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) บอกว่ามีข้อมูลผิดๆ ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ว่าน้ำเมาดีต่อสุขภาพโดยอ้างงานวิจัยที่ล้าสมัย หรืองานวิจัยที่สนับสนุน โดยธุรกิจน้ำเมา หลายครั้งจงใจเผยแพร่ข้อมูลที่เป็นเท็จ แม้ต้องสู้กับทุนมหาศาลทุนเราน้อยกว่าแต่เราก็ ต้องสู้ต้องมีกฎหมายมีนโยบายสาธารณะที่คุมการโฆษณาแอลกอฮอล์ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ เราห้าม การโฆษณาสิ้นเชิงกับบุหรี่ได้ ทำไมน้ำเมาซึ่งสร้างปัญหาหลายมิติกว่าจะทำไม่ได้ ส่วนสื่อมวลชนก็มี บทบาทให้ข้อมูลกับสังคมเช่นผู้หญิงดื่มแอลกอฮอล์วันละ 1 แก้ว มีงานวิจัยชัดเจนว่าจะทำให้เกิดมะเร็งเต้านมได้ ส่วนเรื่องผลักดันกฎหมายสุราก้าวหน้าต้องคิดด้วยว่าเราจะปกป้องเด็กและเยาวชนได้อย่างไรด้วย
รศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระบุว่า 10 ปีที่ผ่านมา การพนันออนไลน์มีการเติบโตอย่างก้าวกระโดด ข้อมูลในปี 2564 การพนันออนไลน์มีวงเงินสูงถึง 100,000 ล้านบาท เหตุผลที่เล่น 90% บอกว่าสะดวกเล่นได้ทุกที่ทุกเวลา เกือบทั้งหมดเล่นผ่านมือถือ มีการใช้ผู้มีอิทธิพลในสื่อสังคมออนไลน์มาเป็นพรีเซ็นเตอร์ ใช้ข้อมูลพฤติกรรมของผู้อยู่ในสื่อสังคมออนไลน์เป็นช่องทางในการเข้าหา และการสร้างโปรโมชั่นรูปแบบต่างๆ การควบคุมการพนันออนไลน์ทำได้ค่อนข้างยากเพราะเล่นผ่านเว็บไซต์ทั้งในและต่างประเทศ การปราบปรามทำได้แค่ ตามบล็อกพอถูกบล็อกก็ไปเปิดเว็บไซต์ใหม่ ถ้าเป็นเว็บไซต์จดทะเบียนในต่างประเทศยิ่งตามได้ยาก รัฐจึงต้องบล็อกไม่ให้เด็กและเยาวชนเข้าถึงพนันออนไลน์ได้ ฟังแล้วก็หนักใจแทน
สื่ออย่าง อนันต์ ลือประดิษฐ์ บรรณาธิการอำนวยการสื่อออนไลน์ The People กล่าวว่า สื่อ ออนไลน์ต้องมีจุดยืนชัดเจนว่าไม่รับสปอนเซอร์จากการธุรกิจพนัน แอลกอฮอล์และบุหรี่ และอยากให้เน้นสร้างการรู้เท่าทันเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันแก่เด็กและเยาวชน ด้าน นายจิระ ห้องสำเริง ผู้บริหาร SMEMedia.com
บอกว่าต้องมีข้อมูลพฤติกรรมการใช้โซเชียลมีเดียของกลุ่มเป้าหมายจึงจะคิดกลยุทธ์ในการตอบโต้การตลาดได้ ส่วนผมเองก็บอกว่างานนี้ยากเหมือนเข็นครกขึ้นภูเขาเพราะต้องสู้กับทุนใหญ่
ครับแม้ครกจะแตกหรือบิ่นก็ต้องออกแรงช่วยกันเข็นให้ถึงยอดเขาครับ
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี