ระยะนี้มีเหตุการณ์ระทึกใจตามแนวชายแดนสองอย่างที่ทำให้คนไทยไม่สบายใจ ซึ่งอาจบานปลายกลายเป็นเรื่องผิดใจกันในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตาม เชื่อว่ากระทรวงการต่างประเทศสภาความมั่นคงแห่งชาติและเจ้าหน้าที่ประสานไทย-พม่า ที่ทำงานต่อเนื่องมายาวนานคงเข้าใจดีว่า

เรื่องที่ ว้าแดง รุกล้ำแดนไทย กับทหารเรือพม่ายิงเรือประมงไทย ทำให้มีลูกเรือเจ็บล้มตายหน่วยงานเกี่ยวข้องที่กล่าวมาต้องสอบสวนให้ชัดเจนว่า สองเหตุการณ์ร้ายเกิดขึ้นได้อย่างไร ทหารเรือพม่า จงใจละเมิดอธิปไตยของไทย หรือ มีปัจจัยอื่นเป็นแรงผลักดันให้ทหารเรือพม่า และว้า สร้างประเด็นขึ้นมา

โดยส่วนตัวเชื่อว่า มีปัจจัยภายนอกแทรกแซงปลุกปั่นให้เหตุร้ายเกิดขึ้น เพื่อขัดขวางจีน ไม่ให้มีอิทธิพลมากเกินไป ถึงขั้นบีบ พลเอกมิน อ่อง หล่ายจัดเลือกตั้งปี 2025 ให้ได้

เมื่อพูดถึงพลเอกมิน อ่อง หล่าย เชื่อว่านายพลพม่าคนนี้อยากมีความสัมพันธ์ที่ดีกับประเทศไทย คงจำกันว่าพลเอกมิน อ่อง หล่าย เคารพศรัทธาพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ รัฐบุรุษของไทยมากถึงกับขอเป็นบุตรบุญธรรมป๋า

เมื่อ พลเอกมิน อ่อง หล่าย ยึดอำนาจ คนไทยทั่วไป โดยเฉพาะเครือข่ายพรรคส้มที่ถูกสหรัฐและสื่อตะวันตกปั่นหัว ให้มองพลเอกมิน อ่อง หล่ายเป็นยักษ์เป็นมาร เป็นเผด็จการ ทำลายฝ่ายประชาธิปไตยในพม่า สร้างความเดือดร้อนภายในสหภาพพม่า ส่งผลกระทบประเทศไทยไปด้วย ในประเด็นนี้หากมองด้วยความเป็นจริง เข้าใจบริบทสังคมการเมืองของสหภาพพม่า ต้องพูดว่า วิกฤตการเมืองพม่าอุบัติขึ้นเพราะความผิดพลาดของทั้งสองฝ่ายคือผิดพลาดทั้งพลเอกมิน อ่อง หล่าย และฝ่ายนางออง ซาน ซู จี

ออง ซาน ซู จี ซึ่งมีความนิยมล้นหลามในพม่าเลือกตั้งกี่ครั้งก็ชนะได้เป็นรัฐบาล แต่ความมักใหญ่ใฝ่สูงของคนได้ตำแหน่งใหญ่แค่ไหน ก็ต้องให้ใหญ่กว่านั้น ได้อำนาจ 75% ไม่พอใจต้องให้ 100% รัฐธรรมนูญปี 2008 ของพม่ากำหนดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) มาจากเลือกตั้ง 330 บวกกับ 110 คน มาจากแต่งตั้งโดยกองทัพ

ส่วนสมาชิกวุฒิสภา 224 คน 168 คน มาจากเลือกตั้ง 56 คน มาจากการแต่งตั้งในกองทัพ นอกจากรัฐธรรมนูญพม่ากำหนดให้สมาชิกรัฐสภามาจากกองทัพ 25% แล้วยังกำหนดด้วยว่าการแก้ไขรัฐธรรมนูญปี 2008 ต้องมีเสียงสนับสนุนจากรัฐสภามากกว่า 75% นอกจากนั้น รัฐธรรมนูญยังกำหนดให้รัฐมนตรีกลาโหม รัฐมนตรีมหาดไทยและรัฐมนตรีกิจการชายแดน เป็นโควตาของกองทัพแต่งตั้ง

ผลการเลือกตั้งเดือนพฤศจิกายน 2021 พรรคเอ็นแอลดีของ นางออง ซาน ซู จี ชนะเลือกตั้งแบบแลนด์สไลด์ พรรคยูเอชดีพี ซึ่งเป็นแนวร่วมทหารไม่ได้ สส.เข้าสภาแม้แต่คนเดียว หลังเลือกตั้งกองทัพกล่าวหาว่ามีบัตรเลือกตั้งผิดปกติถึง 11 ล้านใบ กองทัพเรียกร้องให้ตรวจสอบสามครั้ง และ ให้ตั้งกรรมการเลือกตั้งชุดใหม่ขึ้นมาร่วมตรวจสอบ ออง ซาน ซู จี ไม่ยอมยืนยันว่าเป็นการเลือกตั้งที่บริสุทธิ์ยุติธรรมไม่ยอมให้ตรวจสอบ

นอกจากนั้น มีรายงานว่า ซู จี เสนอ ตำแหน่งรัฐมนตรีให้ทหารเพิ่มจากสามกระทรวงที่กำหนดในรัฐธรรมนูญเพื่อแลกกับเสียงสนับสนุนในสภาเกิน 75% เข้าเงื่อนไขแก้รัฐธรรมนูญได้

เมื่อการเมืองกับกองทัพไม่ลดราวาศอกให้กัน วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2022 เป็นวันเปิดสภาและประกาศรายชื่อคณะรัฐมนตรี เช้ามืดวันนั้น พลเอกมิน อ่อง หล่าย ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญที่กำหนดให้กองทัพประกาศภาวะฉุกเฉินได้ เมื่อฝ่ายการเมืองขัดแย้งกับกองทัพ

จากพฤติกรรมของออง ซาน ซู จี และ พลเอกมิน อ่อง หล่าย ต้องโทษว่า ผิดทั้งสองฝ่ายที่ไม่ปรองดองกันเป็นเหตุให้วิกฤตการเมืองพม่าเลวร้าย และส่งผลกระทบถึงประเทศไทยจนวันนี้ ออง ซาน ซู จี ได้ 75% ไม่พอใจจะเอาให้ได้ทั้ง 100% ฝ่ายพลเอกมิน อ่อง หล่ายก็ทำตามแบบฉบับทหารที่ปฏิบัติตามกันมาตลอดเวลา 62 ปี ซึ่งทหารพม่าถือว่ากองทัพเป็นสถาบันหลักของชาติ ปล่อยให้พลเรือนก้าวก่ายงานมั่นคงไม่ได้เนื่องจากพม่าทำสงครามกับกลุ่มชาติพันธุ์มาตั้งแต่ได้รับเอกราชจากอังกฤษ

นี่คือความผิดทั้งสองฝ่ายทำให้วิกฤตการเมืองเลวร้ายลงไป และต้องพูดด้วยว่าออง ซาน ซู จี ผิดพลาดอย่างมหันต์ เธอมีมวลชนมากมายมหาศาลเลือกตั้งกี่ครั้งก็ได้เป็นรัฐบาล แต่ซูจีเลือกจับปืนทำสงครามกับทหาร สู้กับกองทัพมีกำลังพลกว่า 500,000 นาย เป็นสงครามที่ไม่วันชนะ ถึงแม้ว่า อเมริกากับตะวันตกและพรรคส้มในประเทศสนับสนุนสุดลิ่มทิ่มประตูอย่างไรก็ตาม

หลายคนอาจมีคำถามว่า ในเมื่อพม่าขัดแข้งกันเองภายในพลเอกมิน อ่อง หล่าย กับออง ซาน ซู จี ปรองดองกันไม่ได้แล้ว เกี่ยวอะไรกับไทย ทำไมทหารเรือพม่ายิงเรือประมงไทย คำตอบง่ายๆ คือ พม่ากับไทยร่วมประวัติศาสตร์ร่วมกันมานานหลายร้อยปีมีชายแดนติดกันกว่า 2,000 กม. คนพม่ากับคนไทยเป็นญาติข้ามชายแดนกันมากมาย แรงงานพม่าในประเทศมีมากกว่า 5 ล้าน ในจำนวนนั้นแน่นอนต้องมีสายลับพม่าปะปนอยู่จำนวนมากเหมือนกัน

พรรคการเมืองใหญ่ที่สุดในประเทศไทยเคลื่อนไหวอะไรเกี่ยวกับพม่าเนปิดอว์ รู้เหมือนกับที่กรุงเทพฯรู้ว่ารัฐบาลพม่าคิดอะไรกับไทยพรรคสีส้มในประเทศไทย มีส่วนสำคัญทำให้พม่าไม่ไว้ใจประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากพรรคก้าวไกลชนะเลือกตั้งในปี 2565 ทุกคนในพม่าเชื่อว่า พรรคก้าวไกลต้องได้เป็นรัฐบาลรัฐบาลทหารพม่า ถือว่าพรรคก้าวไกลเป็นศัตรูตัวฉกาจของพม่า

รัฐบาลทหารพม่าเชื่อจนวันนี้ว่า พรรคก้าวไกลมีส่วนสำคัญในการช่วยเหลือ NUG ซึ่งเป็นรัฐบาลเงาฝ่ายออง ซาน ซู จี และ PDF ซึ่งกองกำลังติดอาวุธต่อต้านรัฐบาลทหารพม่าเคลื่อนไหวในประเทศไทย รัฐบาลทหารพม่ารู้ว่า เขตไหนมี สส.พรรคส้ม PDF เคลื่อนไหวจัดงานระดมทุนในเขตนั้น รัฐบาลทหารพม่ามีสายลับที่บอกได้ว่า ภาคประชาสังคม หน่วยงานบรรเทา เอ็นจีโอ ฝรั่งล้วน แต่ประสานงานกับก้าวไกลโดยรับงานจากวอชิงตันให้ช่วยเหลือฝ่ายต่อต้านทุกด้าน

รัฐบาลทหารพม่ารู้ด้วยว่าถึงแม้พรรคส้มเป็นฝ่ายค้าน แต่ก็ยังเป็นพรรคใหญ่ที่อาจพลิกมาเป็นรัฐบาลได้ เนื่องจาก สส.ของพรรคยังเคลื่อนให้
ความมั่นใจแก่กลุ่มชาติพันธุ์ว่า อีกไม่นานพวกเขาได้เป็นรัฐบาล ทุกวันนี้พรรคส้มโกหกอะไรคนไทยจับได้ แต่รัฐบาลทหารพม่า ไม่รู้ว่านักการเมืองรุ่นใหม่ของไทย มีเล่ห์เหลี่ยมแพรวพราวอย่างไร พม่าจึงเชื่อตามความเข้าใจว่าพรรคส้มจะเป็นใหญ่ และฝ่ายต่อต้านพม่าในประเทศไทยจะรุนแรงขึ้น

ประเด็นพม่ากังวลเรื่องฝ่ายต่อต้านรัฐบาลพม่าเคลื่อนไหวในประเทศไทยพลเอกมินอ่อง หล่าย ถึงกับขอให้นายกรัฐมนตรีแพทองธารชินวัตร ช่วยสำรวจว่าแรงงานพม่าแท้จริงอยู่ในประเทศเท่าไหร่ อยู่ที่ไหนบ้าง ขอให้ไทยส่งข้อมูลแรงงานพม่าที่เป็นจริงให้

ดังนั้นเหตุการณ์ประหลาดจึงอุบัติขึ้นภายในเวลาสองอาทิตย์คือข่าว ว้ารุกล้ำดินแดนไทยก็ไม่เข้าใจเหมือนกันว่า ว้าหาเหาใส่หัวทำไมในเมื่อว้าอยู่เขตพม่าค้ายาเสพติด ผลิตยาบ้า ไอซ์วันละห้าตันสิบตันก็ไม่มีใครกวนใจ ทหารพม่าไม่เคยเห็นโรงงานยาเสพติดที่ตั้งอยู่ใกล้จมูก แล้ว ว้าย้ายเส้นทางยาเสพติดมาอยู่ในดินแดนไทยในรัศมีปืนทหารไทยทำไม นักปั่นกระแสต้องเข้าใจด้วยว่า ว้าค้ายาเสพติดเขาไม่ได้รุกดินแดนไทยเพื่อใช้พื้นที่ปลูกทุเรียน

ส่วนเรื่องยิงเรือประมงไทยต้องยอมรับว่าเป็นการกระทำรุนแรงเกินกว่าเหตุ กระทรวงการต่างประเทศและคณะกรรมการประสานงานชายแดนได้ประสานกับทางการพม่าแล้ว ที่น่าสังเกตคือโฆษกรัฐบาลทหารพม่า ซอ มิน ตุน แถลงว่า พบอุปกรณ์บางอย่างในเรือที่ไม่ใช่อุปกรณ์ใช้จับปลาหรือเป็นอุปกรณ์ใช้ในเรือประมง อย่างไรก็ตาม ซอ มิน ตุน ไม่ได้ให้รายละเอียดว่าอุปกรณ์ต้องสงสัยเป็นอะไร เพียงแต่บอกใบ้ว่าอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับฝ่ายต่อต้าน

อาจเป็นข้ออ้างเพื่อความชอบธรรมของฝ่ายพม่า หรือว่ามีส่วนสัมพันธ์กับฝ่ายต่อต้านจริง จึงต้องพิสูจน์ให้ได้อย่าให้เงียบหายไปพร้อมกับเสียงปืน

สุทิน วรรณบวร