รายละเอียด ของหลักคิดในส่วนที่ 1.การตัดอวัยวะส่วนที่แสดงความเป็นหญิงออกไป เราคงจะเรียกคนที่มีหน้าอก มีช่องคลอดว่าเป็นผู้ชายไม่ได้ หรือหากคนไข้ยังมีมดลูกอยู่หลังจบการผ่าตัด เราก็คงไม่สามารถเรียกการผ่าตัดที่ได้รับว่าเป็นการผ่าตัดแปลงเพศที่สมบูรณ์ได้หากยังคงเหลืออวัยวะที่บ่งบอกความเป็นหญิงเหลือค้างอยู่ในร่างกาย (ดังเช่นที่เห็นในข่าวต่างๆ ว่าชายข้ามเพศ สามารถตั้งครรภ์ได้ เป็นต้น นั่นแสดงว่าคนไข้คนนั้นไม่ได้ผ่านการผ่าตัดแปลงเพศที่สมบูรณ์มาก่อน แต่ก็ยังมีคนหลงเชื่อว่าแปลงเพศมาแล้ว ซึ่งความจริงเป็นการแปลงเพศแบบไม่สำเร็จครบถ้วนมากกว่า)

การตัดหน้าอก คนไข้กลุ่มนี้จะมีความต้องการตัดหน้าอกออกเป็นอย่างแรกเพราะเป็นอวัยวะที่แสดงความเป็นเพศหญิงที่ชัดเจนและคนไข้ทนทรมานกับหน้าอกมากที่สุด แต่ขั้นตอนนี้ก็เป็นขั้นตอนที่ทำได้ง่ายที่สุดในกระบวนการทั้งหมด การตัดหน้าอกจะทำได้หลายวิธีขึ้นอยู่กับขนาดของเต้านมของคนไข้ เช่น การตัดเต้านมออกโดยผ่านทางปานนม ซึ่งใช้ในคนไข้ที่มีขนาดเต้านมไม่ใหญ่และมีผิวหนังส่วนเกินไม่มากนัก, การตัดเต้านมออกโดยตัดผิวหนังส่วนเกินของเต้านมออกไปด้วยซึ่งใช้กับคนไข้ที่มีขนาดหน้าอกใหญ่มากและจำเป็นต้องลดขนาดปานนมหรือเปลี่ยนตำแหน่งของหัวนมที่มักจะห้อยต่ำกว่าปกติในผู้ชายมากเกินไป

ผลข้างเคียงจากการตัดหน้าอกก็มีบ้างเช่นกัน ได้แก่ การมีแผลเป็นจากการผ่าตัด, การเกิดเลือดคั่งค้างหลังการผ่าตัด, การเสียความรู้สึกของหัวนมไปบางส่วนหรือส่วนใหญ่เนื่องจากเส้นประสาทของหัวนมต้องถูกตัดออกไปพร้อมกับการตัดเต้านมออกไป เป็นต้น แต่สิ่งที่ได้จากการผ่าตัดคือจะได้หน้าอกที่แบนราบเช่นเดียวกับหน้าอกของผู้ชายแท้ๆ ทำให้มีความมั่นใจในรูปลักษณ์ที่มีความเป็นชายมากขึ้น

1.2 การตัดมดลูกรังไข่ กระบวนการตัดมดลูกรังไข่ออกนั้นเป็นขั้นตอนที่ตามมาจากการตัดหน้าอกซึ่งนิยมทำในกรณีที่คนไข้มีความต้องการจะแปลงเพศให้สมบูรณ์แบบ เนื่องจากต้องเสียอวัยวะภายในที่สำคัญคือมดลูกและรังไข่ และการผ่าตัดนี้ไม่สามารถจะย้อนกลับคืนมาเหมือนเดิมได้อีกต่อไปอย่างถาวร (ตัดแล้ว ตัดเลย ไม่มีทางหวนกลับคืนมาได้อีก ดังนั้นแพทย์จึงต้องประเมินค่อนข้างละเอียดว่าคนไข้ตัดสินใจบนพื้นฐานความรู้ที่ชัดเจนแล้วหรือยัง เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาดในอนาคต) การตัดมดลูกรังไข่นั้นแพทย์ทางสูตินรีเวชจะเป็นผู้ทำการผ่าตัดให้ เนื่องจากเป็นงานเฉพาะของสูตินรีแพทย์ และหากเตรียมตัวได้ดี การผ่าตัดก็มักจะมีผลข้างเคียงน้อย การฟื้นตัวก็ใช้เวลาไม่นาน ยิ่งในปัจจุบันนี้การผ่าตัดสามารถทำได้ทั้งวิธีเปิดหน้าท้อง หรือใช้วิธีผ่าตัดผ่านกล้องก็ยิ่งทำให้การฟื้นตัวเกิดขึ้นได้รวดเร็ว และมีแผลเป็นที่น้อยกว่า

สิ่งที่คนไข้ต้องทราบล่วงหน้าคือ การตัดมดลูกรังไข่ออก คนไข้จะสูญเสียแหล่งสร้างฮอร์โมนเพศหญิงไปในทันที ซึ่งเท่ากับว่าคนไข้กลายเป็นคนไข้วัยทอง หรือไม่มีแหล่งสร้างฮอร์โมนเพศหญิงที่สำคัญเหลือ คนไข้จึงจำเป็นต้องพึ่งพาฮอร์โมนเพศชายต่อเนื่องไปตลอดชีวิต ถึงแม้ว่าคนไข้จะได้รับฮอร์โมนเพศชายก่อนการผ่าตัดอยู่แล้วอย่างน้อยหนึ่งปีก็ตาม แพทย์ผู้ผ่าตัดมดลูกรังไข่ให้ก็มักจะเป็นผู้ให้ยาฮอร์โมนทดแทนเพื่อป้องกันภาวะวัยทองฉับพลัน อันจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญได้แก่ ภาวะกระดูกพรุน เปราะบาง หรือภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจและสมองได้มากขึ้น ดังนั้นหลังผ่าตัดแล้วคนไข้จำเป็นต้องได้รับการตรวจสุขภาพและรับฮอร์โมนในปริมาณที่พอเหมาะจากแพทย์เท่านั้น ไม่สมควรจะซื้อยาจากร้านขายยาหรือฉีดยาฮอร์โมนตามเพื่อนหรือฉีดยาเอง เพราะมีอันตรายถึงชีวิตได้

เรียบเรียงโดย นพ.สุกิจ วรธำรง

ผู้เชี่ยวชาญสาขาศัลยศาสตร์ตกแต่ง

ราชวิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งประเทศไทย