สวัสดีปีใหม่ครับ ปีนี้ผมหวังว่า คนไทยจะโชคดีจากการระบาดของเชื้อ “SARS-CoV-2” เมื่อสายพันธุ์โอมิครอน(Omicron) เข้ามาระบาดในเมืองไทย ข้อมูลเบื้องต้นแต่ชัดเจนสำหรับเชื้อตัวนี้คือ แพร่กระจายเก่งกว่าสายพันธุ์เดลต้า ๓-๕ เท่า ส่วนใหญ่ก่อโรคในทางเดินหายใจส่วนบนและหลอดลม ข้อมูลแรกเริ่มจาก LKS คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยฮ่องกง (HKUMed) พบว่า หลังปล่อยเชื้อไวรัสลงบนผิวเซลล์ได้ ๒๔ ชั่วโมง สายพันธุ์โอมิครอนเพิ่มจำนวนในเซลล์หลอดลมเร็วกว่าสายพันธุ์เดลต้าถึง ๗๐ เท่าแต่เพิ่มจำนวนในเนื้อปอดช้ากว่าสายพันธุ์อู่ฮั่นถึง ๑๐ เท่า นักวิทยาศาสตร์ญี่ปุ่น เยอรมนีและอเมริกาทำการศึกษาในหนูก็พบข้อมูลตรงกันว่า เชื้อโอมิครอนก่อโรคหลักๆ ในทางเดินหายใจส่วนบน ทำลายเนื้อปอดน้อยกว่าและทำให้สัตว์ทดลองตายน้อยกว่าด้วย ตอนนี้ในไทย สายพันธุ์โอมิครอนกำลังเบียดแย่งที่สายพันธุ์เดลต้าอยู่ (โอมิครอนพบร้อยละ ๒๐เดลต้าพบร้อยละ ๘๐) ขอให้สายพันธุ์โอมิครอนเบียดแย่งที่จนกลายเป็นเชื้อเด่นและเบียดเดลต้าให้หมดไปเลย ถึงแม้เชื้อโอมิครอนจะหลบหลีกภูมิคุ้มกัน IgG ที่เกิดจากการติดเชื้อและการฉีดวัคซีนได้บ้าง แต่คนไทยยังมีภูมิคุ้มกันชนิดอื่นๆ เหลือพอที่จะสู้เชื้อโอมิครอนได้หากป้องกันตนเองได้ดี
คนไทยฉีดวัคซีนไป ๑๐๕ ล้านโดสแล้ว ผู้ป่วยสะสมอย่างน้อย ๒,๒๓๐,๐๐๐ ราย ตายไป ๒๒,๐๐๐ ราย ยาขนานใหม่กำลังขึ้นทะเบียนทั้ง molnupiravir และ paxlovid ใช้ร่วมกับ favipiravir ได้ นี่ยังไม่รวมแอนติบอดี ค็อกเทล ที่กำลังขึ้นทะเบียน สรุปว่า คนไทยส่วนมากมีภูมิคุ้มกันกับเชื้อSARS-CoV-2 และสายพันธุ์โอมิครอนบ้างแล้ว เรากำลังจะมียาต้านไวรัส เราจะรับมืออย่างไรกับเชื้อโอมิครอนให้เกิดผลดีที่สุดแก่คนไทย ให้การระบาดครั้งนี้กลายเป็นโอกาสดีของคนไทยบ้าง
ข้อแรก คนไทยรีบไปฉีดวัคซีนกันเถอะ ใครตกขบวนเข็มหนึ่งเข็มสองต้องรีบฉีดด่วนแล้วเก็บกักตัวเองไว้เลย ตอนนี้เราฉีดเข็มสามกันแล้ว ระยะเวลาที่ภูมิคุ้มกันของเราเกิดดีที่สุดในการป้องกันโรคคือ ตั้งแต่สองสัปดาห์หลังเข็มที่สอง/สามขึ้นไปจนถึงสามเดือน หลังสามเดือนถึงหกเดือนก็ยังพอไหว หลัง ๖ เดือนไปแล้วก็ยังพอป้องกันความรุนแรงของโรคได้ แต่ขอสรุปว่า หลังฉีดเข็มที่สอง/สามได้สองสัปดาห์ไปจนถึงสามเดือน จะมีภูมิคุ้มกันดีที่สุด ประเทศตะวันตกหรือในยุโรปที่รีบฉีดวัคซีนก่อนประเทศไทยหลายเดือน ตอนนี้ติดเชื้อโอมิครอนมากเพราะหลังเข็มสุดท้ายนานเกินหกเดือนแล้ว เลยติดเชื้อง่ายกว่าแต่ส่วนใหญ่ไม่ป่วยรุนแรง ดังนั้น ระยะเวลาสามเดือนหลังเข็มสามจะเกิดภูมิคุ้มกันสูงจนหากตัวเราเผลอติดเชื้อ ก็จะไม่มีอาการจนบางคนไม่ทราบว่าตนเองติดเชื้อไปแล้ว ระยะเวลาการแพร่เชื้อไปให้คนอื่นจะสั้นลงด้วย ดังนั้น จังหวะที่เชื้อโอมิครอนกำลังมา เราก็รีบเร่งฉีดวัคซีนเข็มสอง/สาม กันเสีย ใครฉีดเข็มสี่ไม่ว่า จะได้ไม่ป่วยเลย ตอนนี้รีบไปฉีดวัคซีนให้เด็กอายุ ๕ ขวบขึ้นไปด้วย
ข้อที่สอง เรายังต้องป้องกันตนเองจากการติดเชื้ออยู่ดี สวมหน้ากากอนามัยหลีกเลี่ยงการไปอยู่ในกลุ่มชนแออัดนานเกิน๓๐ นาที และอากาศไม่ถ่ายเท ผู้ที่ระวังตนแบบนี้ จะเสี่ยงต่อการติดเชื้อน้อยมากแม้สายพันธุ์โอมิครอนจะแพร่กระจายเก่งมาก ผมขอย้ำเรื่องการถ่ายเทอากาศในห้องแถว/ขนาดเล็ก ตลาดนัดที่หลังคาเตี้ยจนอากาศไม่ถ่ายเท เจ้าของร้านต้องเปิดประตู หน้าต่าง เปิดพัดลมเป่า/ดูดอากาศออกจากห้องเลย จะเปิดแอร์ด้วยก็ไม่ว่า ดังนั้น เรายังต้องป้องกันการติดเชื้อด้วยการใช้วิถีชีวิตใหม่เต็มที่ หากติดเชื้อได้อีกก็เป็นเหตุสุดวิสัย และจะเป็นผลดีกับภูมิคุ้มกันที่จะถูกกระตุ้นให้สูงขึ้นมาสู้กับเชื้อจำนวนน้อยนิดที่เล็ดลอดเข้ามา เท่ากับสร้างภูมิคุ้มกันตัวเราเองให้สูงขึ้นอีก
แต่ผมขอคัดค้านความเห็นที่ได้ยินมาว่า เราไม่ต้องระวังตัว ไปสูดรับเชื้อโอมิครอนเข้าไปเลย จะได้เกิดภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติ การตั้งใจไปสูดรับเชื้อ ท่านอาจจะได้รับเชื้อจำนวนมากในทันทีและเข้าไปในปอดเลย ก็จะเสี่ยงต่อการเกิดปอดอักเสบรุนแรงได้ เชื้อโอมิครอนยังก่อโรคในปอดได้นะครับ จึงไม่คุ้มกับการไปสูดรับเชื้ออย่างตั้งใจ ที่สำคัญกว่านี้คือ หากเราปล่อยให้มีการติดเชื้อในประชากรจำนวนมากอย่างในบางประเทศตอนนี้ อาจจะมีเชื้อกลายพันธุ์เป็นสายพันธุ์ใหม่ได้อีก หากได้สายพันธุ์ที่แพร่กระจายง่ายและก่อโรคในปอดได้รุนแรง เราจะพลาดการใช้โอกาสดีที่จะทำประโยชน์จากการระบาดของเชื้อโอมิครอน ต้องเรียนว่า กว่าเราจะได้สายพันธุ์โอมิครอนนี้มา ก็ต้องมีการกลายพันธุ์มาหลายครั้งนานถึงสองปีแล้ว เราจึงต้องพยายามป้องกันการกลายพันธุ์ที่จะทำให้เกิดสายพันธุ์ใหม่ได้อีก
ข้อที่สาม มาตรการการตรวจหาเชื้อ ผมเสนอว่าเราไม่ปิดประเทศ, ไม่มี curfew, ไม่มี lockdown ระหว่างจังหวัดผู้ที่จะบินเข้ามาในประเทศ แนะนำให้ทำ RT-PCR ก่อนมา๗๒ ชั่วโมง(ต้องได้ผลลบ) และให้เลือกว่า จะทำการตรวจแบบ RT-PCR ในวันแรกที่เข้ามาในประเทศหรือจะรอ ๗ วัน ผู้ที่ทำ RT-PCR วันแรกและได้ผลลบในคนที่ฉีดวัคซีนอย่างน้อยสองเข็มไม่นานเกิน ๓ เดือน ให้ผ่านเลยและให้ใช้วิถีชีวิตใหม่ ขอให้กักตัวแบบ sandbox นาน ๗ วัน ด้วยก็จะดีมากโดยเฉพาะผู้ที่เดินทางมาจากประเทศที่มีการระบาดน้อย ส่วนผู้ที่ยังไม่เคยฉีดวัคซีนหรือเคยฉีดวัคซีนเข็มสุดท้ายนานเกิน๖ เดือนไปแล้ว และผู้ที่ไม่เลือกตรวจในวันแรก ให้กักตัว๗ วัน แล้วทำ RT-PCR อีกครั้ง ถ้าได้ผลลบ ก็ผ่านได้เลย
หวังว่า การปฏิบัติตามทั้งสามข้ออย่างเคร่งครัด จะช่วยควบคุมการระบาดจากเชื้อโอมิครอน(ถ้าเบียดชนะเดลต้าได้)และทำประโยชน์ให้กับคนไทยมากที่สุดเมื่อโอกาสแบบนี้มาถึงแล้ว หากทำได้ดีคาดว่า จำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่จะไม่เกิน๑๐,๐๐๐ รายต่อวันภายในสิ้นเดือนมกราคมนี้ จำนวนผู้เจ็บป่วยรุนแรงจนต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ หรือรักษาตัวในหออภิบาล จะไม่เกินศักยภาพของโรงพยาบาลที่จะรับไว้รักษา และเชื้อโอมิครอนจะกลายเป็นเชื้อหวัดธรรมดาอย่างที่เราหวังไว้
ศาสตราจารย์เกียรติคุณนายแพทย์อมร ลีลารัศมี
นายกแพทยสมาคมแห่งประเทศไทยฯ และกรรมการแพทยสภา
รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยสยาม
วันที่ ๕ มกราคม ๒๕๖๕
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี