วันตรุษจีน เป็นวันขึ้นปีใหม่ของคนจีนที่มีการส่งความสุขให้แก่กันด้วยคำว่า “ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดใช้”ซึ่งมีความหมายว่า “ขอให้โชคดีปีใหม่” หรือจะหมายถึงว่า “ปีใหม่นี้ขอให้มีความสุข ทำมาค้าขึ้น” ก็ได้ เหมือนอย่างคนไทยทั่วไปใช้ประโยคง่ายๆว่า “สวัสดีปีใหม่” หรือ “สุขสันต์วันปีใหม่” ก็คงจะได้

ขอ “ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดใช้” มา ณ ที่นี้ด้วยครับ

ปีใหม่ของจีนไม่ตรงกับวันปีใหม่สากล ที่ส่วนใหญ่ใช้กันอยู่ในขณะนี้ และแต่ละปีของวันตรุษจีนก็ไม่ค่อยจะตรงกันเสียด้วย เพราะทางจีนนับเอาวันที่ 1 เดือน 1ตามจันทรคติ ซึ่งเป็นวันแรกของฤดูใบไม้ผลิ เป็นวันขึ้นปีใหม่

การดูวันทางจันทรคติของจีนนั้น บางเดือนมี 29 วันบางเดือนก็มี 30 วัน เพราะฉะนั้นวันสิ้นปีของจีนจะไม่ใช้วันที่ 31 อย่างของไทย หรือที่ถือปฏิบัติกันทั่วไป

ในเทศกาลตรุษจีนนั้น มีวันปฏิบัติที่สำคัญอยู่ 3 วัน คือ วันจ่าย วันไหว้ และ วันถือ โดยก่อนวันสิ้นปีของจีนเป็นวันจ่าย จะมีการจับจ่ายซื้อหาสิ่งของมาไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษ เป็นวันที่ต้องหาสิ่งของต่างๆ มาเตรียมไว้ให้พร้อม ดังนั้นในวันจ่ายนี้จะมีคนจีน ลูกหลานจีนออกซื้อหาสิ่งของต่างๆ ตามตลาดเนืองแน่นไปทั่ว

การไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษในวันตรุษจีน อาหารที่ใช้ในการไหว้มีอยู่ 2 แบบ คือแบบไหว้ 3 และแบบไหว้ 5

แบบไหว้ 3 คือ เป็ด ไก่ หมู

แบบไหว้ 5 คือ เป็ด ไก่ หมู ปลา และวุ้นเส้น

นั่นเป็นเรื่องของวันจ่าย ส่วนวันไหว้นั้น เป็นการไหว้ในวันสิ้นปี มีการไหว้ทั้งในตอนเช้า ตอนสาย และตอนบ่าย

การไหว้ในตอนเช้าเป็นการไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ในตอนสายเป็นการไหว้บรรพบุรุษ และในตอนบ่ายเป็นการไหว้ผีไม่มีญาติ ซึ่งบางรายไม่นิยมไหว้ผีไม่มีญาติ แต่จะไหว้เฉพาะในตอนเช้ากับตอนสายเท่านั้น

ถัดจากวันไหว้เป็นวันขึ้นปีใหม่ที่เรียกว่าวันชิวอิด ซึ่งในวันดังกล่าวนี้ ผู้เคร่งธรรมเนียมมากๆจะมีการไหว้กันอีกตามฤกษ์ยามที่ว่าด้วยเทพเจ้าแห่งโชคลาภ ซึ่งมีการกำหนดเวลาว่ากี่โมงยาม และควรจะตั้งโต๊ะที่จะใช้ไหว้หันไปทางทิศไหน

บางบ้านนิยมไหว้อาหารเจ แต่บางบ้านก็ไหว้ด้วย หมู เห็ด เป็ด ไก่ สุดแล้วแต่ว่าใครจะถืออย่างไร

ถัดจากวันไหว้จะเป็น วันถือ

วันถือ คือวันที่ทุกคนจะต้องพูดและทำในสิ่งที่ดีและเป็นมงคลไม่มีการด่ากัน พบใครเจอใครก็ให้บอกว่า “ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดใช้” คือ “ขอให้โชคดีปีใหม่”

วันถือเป็นวันพักผ่อน เพราะทำงานเหน็ดเหนื่อยมาทั้งปี ทุกคนจะหยุดงาน ไปเที่ยว ปิดร้านหยุดค้าขาย และจะปิดร้านไม่ขายของกี่วันไม่มีกำหนดตายตัว ขึ้นอยู่กับความสะดวกและความต้องการ บางคนปิดยาวหลายวัน บางคนปิดวันสองวัน และบางคนไม่ปิดเลยก็มีซึ่งร้านค้าใดที่ไม่ปิดในวันชิวอิด ร้านค้านั้นจะขายดีเป็นพิเศษ เพราะร้านอื่นปิดหมด

วันถือที่ว่านี้บางคนก็เรียกว่าเป็นวันเที่ยว เป็นวันพักผ่อนหย่อนใจ ใครมีเสื้อผ้าใหม่ก็เอามาใส่กัน การพูดจาก็จะพูดเพราะๆ ต่อกัน เพราะวันถือหรือวันชิวอิดนั้น ตามธรรมเนียมให้พูดและทำแต่ในสิ่งที่เป็นมงคล สิ่งที่เป็นอัปมงคลทั้งหลายไม่สมควรทำ ถ้าใครทำหรือพูดในสิ่งไม่ดี ความไม่ดีทั้งหลายจะเกิดขึ้นกับตน ทำอะไรก็ไม่เจริญ มีแต่ความเสื่อม ซึ่งคนจีนเขาถือกันมาก

คนไทยเชื้อสายจีนในประเทศเรามีจำนวนไม่น้อย ซึ่งทำงานหาเลี้ยงชีพด้วยความอุตสาหะ หลายคนรับราชการทำประโยชน์แก่ชาติบ้านเมืองและหลายคนเป็นนักการเมืองที่มีอยู่แทบทุกพรรคการเมืองขณะนี้ และส่วนใหญ่ประพฤติตนในทางที่ดีมีคุณธรรม จริยธรรม แต่บางคนก็ทำตรงกันข้ามก็มี และที่คดโกงอย่างสุดๆ ก็มีที่ขณะนี้หาแผ่นดินอยู่ไม่ได้

เป็นลูกหลานจีนต้องไม่ลืมความสำคัญของวันชิวอิด

เพราะวันชิวอิดเป็นวันถือ ซึ่งให้ทำ ให้พูดแต่สิ่งดีแต่สิ่งดี

ใครปากไวต้องระวังเป็นพิเศษ ต้องเก็บปากเก็บใจเก็บอารมณ์ไว้ให้ดี แม้จะไม่ใช่เป็นคนเชื้อสายจีนก็ตาม ถ้าเข้าใจเรื่องอย่างนี้ก็จะเป็นมงคลแก่ตัวด้วย เช่นเดียวกันในชีวิตที่กำลังเป็นอยู่

แม้จะไม่มีการไหว้บรรพบุรุษของตนในวันชิวอิดที่ทำกันในหมู่คนจีน ลูกหลานจีน ก็ตาม ถ้าระลึกถึงเรื่องอย่างนี้ได้ก็จะทำให้จิตใจของตนสะอาดขึ้น

เว้นคำพูดที่ไม่ดี เว้นการกระทำที่ไม่ถูกต้องไม่โปร่งใสในการทำงานตามหน้าที่ของตน รู้จักบุญคุณของคนอื่น โดยเฉพาะบุญคุณของชาวบ้านที่เสียภาษีให้ตนและพวกใช้กันสะบั้นหั่นแหลก ไม่บันยะบันยันเพราะไม่ใช่เงินของตัว ส่วนรวมของบ้านเมืองจะดีขึ้น

โดยเฉพาะคนที่มีหน้าที่รับผิดชอบสูงในระดับประเทศที่ต้องมีความเข้าใจอย่างถ่องแท้ในหน้าที่ที่ต้องทำให้กับส่วนรวมของประเทศ ไม่ใช่ทำงานตามใจชอบ ทำงานอย่างคนลืมตัวเพราะมีอำนาจ ไม่ฟังใคร ใช้อำนาจแบบคนหลับหูหลับตา เหมือนจ่าฝูงของไก่ที่เรียกกันว่า ไก่โต้ง ซึ่งหลับหูหลับตาโก่งคอขันส่งเสียงแสดงอำนาจอยู่ตลอดเวลานั้น บั้นปลายต้องกลายเป็นไม้ขนไก่ หรือกลายเป็นไก่ตรุษจีนที่นำมาเซ่นไหว้ผู้มีพระคุณก็ได้

น.ต.ประสงค์ สุ่นศิริ