ขณะเดียวกัน ก็อุดมไปด้วย “ข่าวปลอม” มากติดอันดับต้นๆ ของโลกเช่นกัน

ข่าวปลอมที่มักแชร์ต่อๆ กัน เท่าที่ติดตาม จะพบว่า มี 3 หมวดใหญ่ๆ

ได้แก่ การเมือง เงินทอง และสุขภาพ

การเมือง คือ ข่าวปลอมเพื่อดิสเครดิต ให้ร้าย โจมตีทางการเมือง ซึ่งลามปามไปถึงสถาบันด้วย

เงินทอง คือ ข่าวปลอมหลอกลวงเรื่องการชักชวนลงทุน อ้างผลตอบแทนมหาศาลหรือชวนกู้ยืมเงินดอกบี้ยถูกๆ ฯลฯ

สุขภาพ คือ เรื่องการรักษาการเจ็บป่วย หรืออาหารการอินที่มีผลต่อสุขภาพต่างๆ นานา

วันนี้ ขอกล่าวถึงข่าวปลอมเรื่องสุขภาพ ซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวมาก

ข่าวปลอมที่พบเห็นบ่อย คือ เรื่องการรักษามะเร็ง ประเภทว่าด้วยการกินนั่นนี่โน่นแล้วจะหายป่วยจากมะเร็ง (ซึ่งไม่จริง)

เมื่อตรวจสอบไปที่ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ จะพบว่า มีเยอะมาก ยกตัวอย่าง

1. ข่าวปลอมกระเทียมดำมีฤทธิ์ใช้ป้องกันโรคมะเร็งในคนได้

ข้อมูลส่งต่อเรื่องกระเทียมดำมีฤทธิ์ใช้ป้องกันโรคมะเร็งในคนได้ ทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมดำเนินการตรวจสอบข้อเท็จจริงกับทางสถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข พบว่า เป็นข้อมูลเท็จ

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานที่ยืนยันแน่ชัดจากการศึกษาวิจัยที่ระบุว่า กระเทียมดำสามารถป้องกันโรคหรือปริมาณรับประทานที่สามารถป้องกันมะเร็งในคนได้ โดยกระเทียมดำ หมายถึงกระเทียมสดที่ผ่านกระบวนการหมักบ่มเป็นเวลาอย่างน้อย 1 เดือน ทำให้กระเทียมเปลี่ยนเป็นสีดำ มีเนื้อสัมผัส กลิ่นรส และสารสำคัญในกระเทียมเปลี่ยนแปลงไป

ทั้งนี้ จากการศึกษาพบว่า กระเทียมดำมีสารต้านอนุมูลอิสระกลุ่มฟลาโวนอยด์และโพลีฟีนอล ซึ่งอาจมีส่วนช่วยในการป้องกันการเกิดเซลล์มะเร็ง แต่งานวิจัยที่เกี่ยวข้องส่วนใหญ่เป็นการศึกษาในระดับห้องปฏิบัติการหรือในสัตว์ทดลองเท่านั้น ควรเลือกบริโภคผลิตภัณฑ์กระเทียมดำที่ได้มาตรฐานเพื่อป้องกันการได้รับสารปนเปื้อนอื่นๆ การรับประทานในปริมาณที่มากเกินไปอาจส่งผลข้างเคียงต่อสุขภาพ โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคมะเร็งที่อยู่ระหว่างการรักษาควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์

2. ข่าวปลอมเรื่อง 3 วิธีรักษาโรคมะเร็งด้วยตนเอง

กรณีที่มีคำแนะนำวิธีรักษามะเร็งด้วยตนเอง 3 วิธี ได้แก่ การหายใจเข้าลึกๆ การทำจิตใจไม่ให้เครียด และการงดรับประทานอาหารที่เป็นกรด

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ทั้ง 3 วิธีข้างต้น ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการรักษาโรคมะเร็ง

ปัจจุบันการรักษาโรคมะเร็งทำได้ด้วยการผ่าตัด การให้ยาเคมีบำบัด และการฉายรังสีที่ถือเป็นวิธีมาตรฐานที่ทั่วโลกยอมรับ ส่วนการหายใจเข้าลึกๆ เพื่อให้ได้ออกซิเจนปริมาณมากการทำจิตใจไม่ให้เครียด การงดบริโภคอาหารที่เป็นกรดและให้บริโภคอาหารที่เป็นด่างนั้น ยังไม่มีหลักฐานหรืองานวิจัยที่ยืนยันว่า มีส่วนในการรักษาโรคมะเร็ง

วิธีการหายใจเข้าลึกๆ การทำจิตใจไม่ให้เครียด และการงดรับประทานอาหารที่เป็นกรด ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการรักษามะเร็ง

3. ข่าวปลอมเรื่องสบู่แดงแก้มะเร็ง และแผลติดเชื้อเรื้อรัง

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลทางวิชาการที่ระบุว่า สบู่แดงสามารถรักษามะเร็งในมนุษย์ได้ แม้จะมีการพบสารประกอบสำคัญที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาอยู่ในกลุ่มอัลคาลอยด์ ฟลาโวนอยด์ ฟีโนลิก ซาโปนิน และเทอร์พีนอยด์ ที่มีคุณสมบัติยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งในหลอดทดลอง แต่ก็ยังไม่สามารถสรุปได้ว่า จะนำมารักษามะเร็งในมนุษย์ได้

สบู่แดง (Jatropha gossypifolia L.) หรือละหุ่งแดง บางพื้นที่เรียกว่า สบู่เลือด (อาจจะทำให้สับสนกับพืชอีกชนิดหนึ่ง คือ Stephania pierrei Diels ซึ่งถูกเรียกเป็นชื่อภาษาไทยว่า สบู่เลือดเช่นกัน) สบู่แดงเป็นไม้พุ่ม ใบอ่อน มีสีม่วงเข้มหรือสีน้ำตาลแดงมักมีการนำใบ ลำต้น ราก และเมล็ด มาใช้เป็นส่วนประกอบในตำรับยาพื้นบ้าน แต่การนำพืชสมุนไพรมาใช้เพื่อหวังผลทางการรักษา โดยไม่ทราบรายละเอียดด้านสรรพคุณ ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา และวิธีการใช้สมุนไพรอย่างถูกต้อง อาจทำให้ผู้ป่วยเสียโอกาสในการรักษาที่เหมาะสมผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือผู้ป่วยมะเร็งควรปรึกษาและขอคำแนะนำจากแพทย์

ขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลทางวิชาการที่ระบุว่า สบู่แดงสามารถรักษามะเร็งในมนุษย์ได้ แม้จะมีการพบสารประกอบสำคัญที่มีคุณสมบัติยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งในหลอดทดลอง แต่ก็ยังไม่สามารถสรุปได้ว่า จะนำมารักษามะเร็งในมนุษย์ได้

4. ข่าวปลอมเรื่องสมุนไพรพะยูงมีสรรพคุณเป็นยาแก้มะเร็ง

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ยังไม่มีหลักฐานงานวิจัยทางคลินิกที่ยืนยันแน่ชัดว่า พะยูงรักษามะเร็งในมนุษย์ได้

เนื่องจากพะยูง ชื่อวิทยาศาสตร์ Dalbergia cochinchinensis Pierre. จากการสืบค้นข้อมูลพบว่า มีการนำเปลือกต้นหรือแก่น และรากของพะยูงไปใช้ในการแก้พิษไข้ แก้เบาหวาน แก้น้ำเหลืองเสีย แก้โรคปากเปื่อย เป็นต้น ดังนั้น ควรศึกษารายละเอียดด้านสรรพคุณ ชนิดของสมุนไพร ฤทธิ์ทางเภสัช และวิธีการใช้สมุนไพรอย่างถูกต้อง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคมะเร็งควรปรึกษาแพทย์ และอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

ยังไม่มีหลักฐานงานวิจัยทางคลินิกที่ยืนยันแน่ชัดว่า พะยูงรักษามะเร็งในมนุษย์ได้ พบเพียงว่า มีการนำเปลือกต้นหรือแก่น และรากของพะยูงไปใช้ในการแก้พิษไข้ แก้เบาหวาน แก้น้ำเหลืองเสีย แก้โรคปากเปื่อย เท่านั้น

5. ข่าวปลอมเรื่องต้นมะแว้งนกช่วยรักษามะเร็งปากมดลูก

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า สารที่พบในต้นมะแว้งนก ประกอบด้วยสารในกลุ่มแอลคาลอยด์ ซาโปนิน วิตามินเอ วิตามินซี เป็นต้น ซึ่งสารประกอบไกลโคแอลคาลอยด์ที่สำคัญ ได้แก่ สารโซลานีน (Solanine) จัดเป็นสารพิษธรรมชาติที่พบได้ในพืช เมื่อรับประทานโดยไม่ผ่านความร้อนอาจส่งผลให้ร่างกายเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน หรือท้องเสียได้

นอกจากนี้ ยังมีสารในกลุ่มเดียวกัน คือ โซลาโซนีน (Solasonine) และโซลามารจีน (Solamargine) ซึ่งมีการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาด้านการต้านมะเร็งในระดับเซลล์พบว่าเป็นสารที่มีความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งหลายชนิด เช่น เซลล์มะเร็งตับ เซลล์มะเร็งเต้านม เซลล์มะเร็งปากมดลูก เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลการศึกษาวิจัยที่ใช้มะแว้งนกรักษาโรคมะเร็งปากมดลูกหรือมะเร็งชนิดอื่น ๆ ในมนุษย์ และควรศึกษารายละเอียดสรรพคุณทางยาของพืชและนำมาใช้ในปริมาณที่เหมาะสม หมั่นสังเกตอาการข้างเคียงหรือฤทธิ์ไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้นซึ่งการรับประทานเพื่อหวังผลในด้านการรักษาโรคควรปรึกษาและขอคำแนะนำจากแพทย์

6. ข่าวปลอมเรื่องเปลือกและรากของต้นแทงทวย ใช้รักษาโรคมะเร็งได้

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่าไม่มีข้อมูลที่สามารถยืนยันได้ว่า เปลือกหรือรากของต้นแทงทวย สามารถรักษาโรคมะเร็งได้ ซึ่งแทงทวยหรือสีเสียดน้ำ จากการสืบค้นข้อมูลพบว่า เปลือกต้นแทงทวยประกอบด้วยสารต้านอนุมูลอิสระกลุ่มไตรเทอร์พีนอยด์ เบอจินีน เดาโคสเตอรอล และสารประกอบฟีนอลิค

อย่างไรก็ตาม การศึกษาด้านสรรพคุณทางการแพทย์ของแทงทวยมีจำนวนน้อย อีกทั้ง ยังเป็นเพียงการศึกษาระดับเซลล์และสัตว์ทดลองเท่านั้น จึงไม่มีข้อมูลเพียงพอและไม่สามารถสรุปได้ว่า เปลือกหรือรากของต้นแทงทวยสามารถนำมารักษาผู้ป่วยมะเร็งได้ โดยการนำพืชสมุนไพรมาใช้เพื่อหวังผลทางการรักษา โดยไม่ทราบรายละเอียดด้านสรรพคุณ ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา และวิธีการใช้สมุนไพรอย่างถูกต้อง อาจทำให้ผู้ป่วยเสียโอกาสในการรักษาที่เหมาะสม หากผู้ป่วยมะเร็งต้องการใช้ยาสมุนไพรเสริมการรักษา ควรปรึกษาแพทย์ก่อน

7. ข่าวปลอมใบทุเรียนเทศสามารถนำมาใช้เป็นยารักษามะเร็งในคนได้ 

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ยังไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัดว่า ใบทุเรียนเทศสามารถนำมาใช้เป็นยารักษามะเร็งในคนได้

แม้ว่า จะมีรายงานวิจัยส่วนหนึ่งที่ระบุว่า ใบทุเรียนเทศมีฤทธิ์ทำลายเซลล์มะเร็งได้ดีกว่ายาเคมีบำบัดนั้น แต่ข้อมูลนี้เป็นเพียงงานวิจัยในระดับเซลล์และสัตว์ทดลองเท่านั้น จึงไม่สามารถสรุปได้ว่า ใบทุเรียนเทศสามารถนำมาใช้เป็นยารักษามะเร็งในคนได้ ซึ่งใบทุเรียนเทศมีสารบางชนิดที่มีฤทธิ์เป็นยาระงับปวด สามารถต้านการอักเสบและต้านการเกิดเนื้องอก 

ทั้งนี้ การศึกษาวิจัยในคนมีความสำคัญและจำเป็นต้องศึกษาหลายด้าน เช่น กลไกการออกฤทธิ์ต่อเซลล์ต้นกำเนิดมะเร็ง การส่งสัญญาณภายในเซลล์ การแยกสารที่ออกฤทธิ์ชนิดต่างๆ การทดสอบด้านพิษวิทยาและความปลอดภัย ตลอดจนการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานผลิตภัณฑ์ ซึ่งปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์จากใบทุเรียนเทศวางจำหน่ายในรูปแบบต่าง ๆ ทั้งในรูปแบบแคปซูลหรือชาชง ผู้บริโภคควรศึกษาส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์และหากมีอาการผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย์ สำหรับผู้ป่วยมะเร็งควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ผลิตภัณฑ์

8. ข่าวปลอมเรื่องดื่มน้ำต้มใบและดอกของมะละกอรักษามะเร็งได้ดี

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ปัจจุบันยังไม่มีการศึกษา หรืองานวิจัยทางคลินิกที่ยืนยันแน่ชัดว่า ใบและดอกมะละกอรักษาโรคมะเร็งในมนุษย์ได้

มะละกอจัดเป็นผลไม้ที่มีประโยชน์ และอุดมไปด้วยแหล่งอาหารที่สำคัญต่าง ๆ ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินซี โพแทสเซียม โฟเลต และเส้นใยอาหาร

ในด้านการศึกษาเกี่ยวกับคุณสมบัติต้านมะเร็งพบว่า สารสกัดจากใบและดอกมะละกอ อาจมีฤทธิ์ต้านมะเร็งและยับยั้งเซลล์มะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด แต่งานวิจัยเหล่านี้เป็นเพียงการศึกษาในระดับห้องปฏิบัติการเท่านั้น

ปัจจุบัน ยังไม่มีการศึกษาในระดับสัตว์ทดลองหรือในคน จึงยังต้องมีการศึกษาวิจัยเพิ่มเติมอีกหลายขั้นตอน ซึ่งการรับฟังข้อมูลที่ไม่ผ่านการพิจารณาหรือตรวจสอบข้อเท็จจริง อาจทำให้ประชาชนเข้าใจคลาดเคลื่อนและอาจลดโอกาสการรักษาทางการแพทย์แผนปัจจุบัน

9. ข่าวปลอมเรื่องดื่มน้ำใบย่านางช่วยรักษาโรคมะเร็ง 

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า ย่านาง (Tiliacora triandra (Colebr.) Diels) เป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง จากการสืบค้นข้อมูลวิชาการพบว่า ย่านาง มีสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิดเป็นองค์ประกอบ เช่น สารกลุ่มฟีนอลิกส์ (phenolic compound)

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลงานวิจัยที่ศึกษาในด้านการรักษาโรคมะเร็งนั้น ยังคงเป็นเพียงการศึกษาระดับเซลล์ในห้องปฏิบัติการและยังไม่มีหลักฐานงานวิจัยทางคลินิกที่ยืนยันแน่ชัดว่าใบย่านางสามารถใช้รักษาโรคมะเร็งในมนุษย์ได้ จึงควรศึกษารายละเอียดด้านสรรพคุณทางยาและการรับประทานสมุนไพรในปริมาณที่เหมาะสม หมั่นสังเกตอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นระหว่างการใช้สมุนไพร โดยผู้ป่วยโรคมะเร็งควรขอคำแนะนำจากแพทย์ และอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด  

ตัวอย่างข้างต้น เป็นแค่บางส่วนของ “ข่าวปลอม” เกี่ยวกับวิธีรักษามะเร็ง ที่มีการแพร่สะพัดในสังคมไทย

ยังมีข่าวปลอมเกี่ยวกับสุขภาพอีกมาก เช่น

ข่าวปลอมเรื่องตรวจเช็คสุขภาพของปอดโดยสังเกตได้จากผิวหนัง

ข่าวปลอมเรื่องน้ำดื่มผสมเบคกิ้งโซดาช่วยรักษาอาการหวัดได้

ข่าวปลอมเรื่องรับประทานไข่ทำให้แผลเป็นนูน ฯลฯ

การติดตามข้อมูลข่าวสารในยุคสื่อโซเชียลจะครองพื้นที่ชีวิตและสังคม ประชาชนจึงต้องมีสติ รู้เท่าทันอย่างมาก

เพราะบางที ข่าวที่ถูกใจ ถูกจริต สอดคล้องกับความเชื่อเดิม แต่มันคือข่าวปลอม

สารส้ม