พืชหลายชนิดที่เรานิยมปลูกในบ้าน อาจเป็นไม้ดอกไม้ประดับ หรืออาจเป็นพืชที่สามารถพบในธรรมชาตินั้น ทราบหรือไม่ว่าอาจก่อให้เกิดความเป็นพิษต่อสัตว์เลี้ยงของเราได้ครับ วันนี้ผมมีข้อมูลเรื่องนี้จาก รศ.สพ.ญ.ดร.ปิยะรัตน์ จันทร์ศิริพรชัย ภาควิชาเภสัชวิทยา คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยครับ

พืชที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสัตว์เลี้ยงที่พบได้บ่อยมีอะไรบ้าง

1.สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน (Blue-green algae)

เป็นแบคทีเรียที่สร้างพลังงานจากการสังเคราะห์แสงพบในน้ำจืดและน้ำกร่อยสาหร่ายกลุ่มนี้สร้างสารที่เป็นพิษต่อตับและระบบประสาท สุนัขที่เจ้าของชอบพาไปท่องเที่ยวและปล่อยว่ายน้ำ อาจได้รับสาหร่ายกลุ่มนี้และเกิดความเป็นพิษขึ้น จึงต้องระวังการปล่อยสัตว์ว่ายน้ำโดยเฉพาะอย่างยิ่งตามแหล่งน้ำธรรมชาติที่ผิวน้ำขุ่น

2.พืชที่มีสาร cardiac glycoside 

พืชกลุ่มนี้ ได้แก่ ยี่โถ ชวนชม ต้นรัก และต้นตายใบเป็นพืชกลุ่มนี้จะมีสารที่มีฤทธิ์ต่อการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ หากสัตว์เลี้ยงเผลอไปกัดหรือแทะพืชเหล่านี้ก็อาจทำให้เกิดความเป็นพิษได้

3.ดอกลิลลี่

ดอกไม้สวยงามที่เป็นอันตรายต่อแมวโดยเฉพาะอย่างยิ่งอีสเตอร์ลิลลี่ พบว่าการที่สัตว์กัดแทะหรือแม้กระทั่งการเลียน้ำในแจกันหรือจานรองแจกันที่ใส่ดอกลิลลี่ไว้ก็เป็นพิษต่อไตได้

4.ปรง

ปรงเป็นพืชที่ค่อนข้างเป็นพิษจึงไม่แนะนำให้ปลูกในบ้านที่มีเด็กเล็กหรือสัตว์เลี้ยง โดยสาร cycasin ที่พบในพืชตระกูลปรง จะเป็นพิษต่อตับและทางเดินอาหารได้

5.พืชที่มีผลึกออกซาเลต

พืชกลุ่มนี้ ได้แก่ หน้าวัว เงินไหลมา คาลล่าลิลลี่ เขียวหมื่นปี สาวน้อยประแป้ง เดหลี พลูด่าง หนวดปลาหมึก และพืชตระกูลบอน ความเป็นพิษเกิดจากการที่สัตว์ไปกัดแทะพืชกลุ่มนี้เข้าไปแล้ว ผลึกออกซาเลตรูปร่างแหลมคล้ายเข็มก็ทำให้เกิดความระคายเคืองต่อทางเดินอาหารได้ 

6.พืชที่มีสารละลายออกซาเลต

พืชกลุ่มนี้ ได้แก่ โกฐน้ำเต้า แชมร็อค (ต้นไม้ประจำชาติของประเทศไอร์แลนด์) และมะเฟือง ความเป็นพิษเกิดจากออกซาเลตที่ละลายน้ำในพืชกลุ่มนี้ คือเข้าไปจับกับแคลเซียมทำให้เกิดผลึก และนำไปสู่การเกิดพิษต่อไต

แนวทางการป้องกันสัตว์เลี้ยงให้ปลอดภัยจากพืชที่เป็นพิษ

เราสามารถป้องกันไม่ให้สัตว์ได้รับอันตรายจากพืชเหล่านี้โดย

- สำรวจพื้นที่ที่จะให้สัตว์ได้เข้าไปกินพืชตามธรรมชาติว่าไม่มีพืชที่อาจก่อให้เกิดพิษ

- อย่าปล่อยให้สัตว์อยู่ในสวนหรือสนามนานเกินไป

- ควรให้สัตว์กินน้ำเต็มที่ก่อนปล่อยอิสระ

- ไม่ควรให้สัตว์กินพืชชนิดที่ปกติสัตว์ไม่เคยกิน

เมื่อทราบอย่างนี้แล้ว ลองสำรวจดูในสวนที่บ้านกันนะครับว่า มีพืชเหล่านี้ปลูกอยู่หรือเปล่า ถ้ามี เราคงจะต้องให้ความระมัดระวังสัตว์เลี้ยงเป็นพิเศษครับ

“หมอโอห์ม”

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายสัตวแพทย์ ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร

ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ ฝ่ายประชาสัมพันธ์และภาพลักษณ์องค์กร

คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย