หนึ่งในการรักษาทางเลือกที่กำลังเป็นที่นิยมกันในขณะนี้คือ “การฝังเข็ม” ซึ่งเป็นศาสตร์ของการแพทย์แผนตะวันออกที่เจ้าของสัตว์เลี้ยงหลายคนให้ความสนใจ โดยเฉพาะในสุนัขและแมวที่มีปัญหาเรื่องระบบประสาท เช่น การใช้ขาสองขาหลังไม่ได้เนื่องจากอุบัติเหตุ และการที่สัตว์เลี้ยงไม่สามารถควบคุมการขับถ่ายได้ บางตัวอาจเข้ารับการรักษาทางอายุรกรรมมาบ้างแล้ว แต่ไม่ตอบสนองการรักษาเท่าที่ควร จนเจ้าของบางท่านรู้สึกสิ้นหวัง วันนี้ลองมาทำความรู้จัก การสัตวแพทย์ทางเลือก “การฝังเข็ม” จากโรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ กันครับ

@ การฝังเข็มคืออะไร

การฝังเข็ม คือการนำ “เข็ม” ไป “ฝัง” ทิ้งไว้ตามจุดต่างๆของร่างกาย เพื่อให้มีการปรับสมดุลของร่างกายให้กลับมาเป็นปกติได้มากที่สุด

@ การฝังเข็มในสัตว์เหมือนฝังเข็มในคนหรือไม่

การฝังเข็มในสัตว์ มีหลักการเดียวกันกับการฝังเข็มในคน ซึ่งเป็นศาสตร์การแพทย์แผนจีน โดยในอดีตการฝังเข็มในสัตว์ก็นำการฝังเข็มของคนมาดัดแปลงให้เข้ากับโครงสร้างของร่างกายสัตว์และได้มีการศึกษามาอย่างต่อเนื่องจนในปัจจุบัน

@ การฝังเข็มสัตว์นั้นสัตว์จะเจ็บหรือไม่

ในการฝังเข็ม เราจะใช้เข็มที่มีขนาดค่อนข้างเล็ก ทำให้อาจมีความรู้สึกเจ็บบ้าง แต่น้อยกว่าการฉีดยาโดยทั่วไป ยกเว้นบางกรณี เช่น กรณีที่สัตว์มีอาการปวดเกร็งกล้ามเนื้อ

ในการทำฝังเข็มครั้งแรก ก็อาจจะเจ็บได้ แต่หากมีการทำต่อเนื่องหลายๆ ครั้ง ก็จะทำให้เกิดความคุ้นเคย ทำให้ความเจ็บทุเลาลงได้

@ การฝังเข็มในสัตว์สามารถทำในสัตว์ชนิดไหนได้บ้าง

การฝังเข็มในสัตว์สามารถทำได้ในสัตว์ทุกชนิด โดยที่เราต้องสามารถจับบังคับสัตว์เหล่านั้นได้ เช่น สุนัข แมว กระต่าย ส่วนในสัตว์ป่า สำหรับสัตว์ที่ดุร้าย อาจจะต้องให้สัตวแพทย์เฉพาะทาง พิจารณาเป็นกรณีไป หรืออาจจะต้องให้ร่วมกับการวางยาสลบสัตว์ในการฝังเข็มด้วย

@ การฝังเข็มในสัตว์ในการรักษาแต่ละครั้งใช้เวลาในนานเท่าไหร่

การฝังเข็มในสัตว์เลี้ยงแต่ละครั้งอาจใช้เวลาต่างกันโดยส่วนใหญ่แล้ว ทั้งการฝังเข็มธรรมดา และฝังเข็มกระตุ้นไฟฟ้า จะใช้เวลารายละประมาณ 30 นาที

@ การฝังเข็มธรรมดา และ การฝังเข็มกระตุ้นไฟฟ้ามีความต่างกันอย่างไร

การฝังเข็มธรรมดา จะเป็นการรักษาแบบดั้งเดิม คือการฝังเข็มลงไปตามจุดฝังเข็มต่างๆ บนร่างกาย อาจมีการกระตุ้นจุดโดยการหมุนเข็ม หรือวิธีต่าง ๆ โดยการกระตุ้นไฟฟ้า ก็เป็นวิธีการกระตุ้นชนิดหนึ่ง ทำให้ได้ผลเร็วขึ้น หรือลดปวดได้ดีขึ้น แต่ในบางกรณีจะไม่สามารถกระตุ้นไฟฟ้าได้ เช่น สัตว์ป่วยเป็นโรคลมชัก

@ ความถี่ในการรับการฝังเข็มในสัตว์เป็นอย่างไร

ในช่วงแรกจะทำการฝังเข็ม สัปดาห์ละ 1 ครั้ง โดยเบื้องต้นจะทำติดต่อกันประมาณ 3-4 ครั้ง หากอาการดีขึ้น อาจเว้นระยะเป็น 2-3 สัปดาห์ ต่อ 1 ครั้ง หรืออาจจะหยุดการฝังเข็มได้ กรณีที่ผลลัพธ์เป็นที่พึ่งพอใจแล้ว

@ ต้องมีการเตรียมตัวสัตว์อย่างไรบ้างก่อนการฝังเข็ม

ไม่จำเป็นต้องมีการเตรียมตัวพิเศษใดๆ สัตว์สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติได้ทั้งก่อนและหลังรับการฝังเข็มเลย

@ การฝังเข็มในสัตว์ มีข้อบ่งใช้ในการรักษาโรคอะไรบ้าง

เนื่องจากการฝังเข็มเป็นศาสตร์ของการแพทย์แขนงหนึ่งของการแพทย์แผนจีน มีข้อบ่งชี้ในการรักษาได้หลายโรค บางโรคจะต้องทำการฝังเข็มร่วมกับการให้ยาสมุนไพรจีน จึงจะได้ผลแต่ในกรณีเฉพาะฝังเข็มอย่างเดียวนั่น มักจะเน้นรักษาโรคเกี่ยวกับระบบประสาท และการปวดต่างๆ ซึ่งโรคเหล่านี้ใช้การฝังเข็มเพียงอย่างเดียว มักจะได้ผลเป็นที่น่าพอใจแล้ว

จะเห็นได้ว่าการรักษาโรคในสัตว์โดยการฝังเข็มนั้น เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับเจ้าของสัตว์เลี้ยง ดังนั้น หากผู้เลี้ยงต้องการข้อมูลและคำแนะนำในการรักษา สามารถปรึกษาได้ที่คลินิกฝังเข็ม โรงพยาบาลสัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยได้ครับ

ผศ.น.สพ.ดร.ทิลดิสร์ รุ่งเรืองกิจไกร

ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ ฝ่ายประชาสัมพันธ์และภาพลักษณ์องค์กร

คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย