แนวคิดเรื่อง “ตำรวจศาล” มีมาก่อนหน้านี้ แต่ล่าสุด กล่าวได้ว่า “ปฏิสนธิ” เป็นตัวเป็นตนขึ้นมาแล้ว

การประชุม ครม. เมื่อวันที่ 28 ส.ค. 2561 มีมติอนุมัติหลักการร่างพระราชบัญญัติเจ้าพนักงานตำรวจศาล พ.ศ. .... ตามที่สำนักงานศาลยุติธรรม (ศย.) เสนอ และให้ส่งสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา โดยให้รับความเห็นของกระทรวงยุติธรรม สำนักงาน ก.พ.ร. สำนักงบประมาณ ฝ่ายกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม คณะรักษาความสงบแห่งชาติ และข้อสังเกตของสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ไปประกอบการพิจารณาด้วย แล้วส่งให้คณะกรรมการประสานงานสภานิติบัญญัติแห่งชาติพิจารณา ก่อนเสนอสภานิติบัญญัติแห่งชาติต่อไป

1. สาระสำคัญของร่างกฎหมายฯ ระบุว่า

ให้มีเจ้าพนักงานตำรวจศาลในจำนวนที่เพียงพอต่อการปฏิบัติหน้าที่ในศาลทุกศาล

มีอำนาจหน้าที่ติดตามสืบสวนจับกุมผู้ต้องหาหรือจำเลยที่ได้รับการปล่อยชั่วคราวโดยศาลแล้วหลบหนี หรือผู้ไม่ปฏิบัติตามหมายเรียกหรือคำสั่งของศาล และศาลได้ออกหมายจับแล้ว

มีอำนาจเข้าไปในเคหสถานหรือสถานที่ใดๆ เพื่อตรวจค้นหรือจับกุมผู้ต้องหา จำเลย หรือผู้ไม่ปฏิบัติตามหมายเรียกหรือคำสั่งของศาล เมื่อมีเหตุอันควรสงสัยว่าบุคคลดังกล่าวหลบซ่อนอยู่ และมีเหตุอันควรเชื่อว่าหากเนิ่นช้าไป บุคคลดังกล่าวจะหลบหนี ทั้งนี้ หากเจ้าของหรือผู้รักษาสถานที่นั้นไม่ยอมให้เข้าไปเจ้าพนักงานตำรวจศาลมีอำนาจใช้กำลังเพื่อเข้าไปได้

มีอำนาจค้นหายานพาหนะที่มีเหตุอันควรสงสัยว่าผู้ต้องหา จำเลย หรือผู้ไม่ปฏิบัติตามหมายเรียก หรือคำสั่งของศาลได้เข้าไปหลบซ่อนอยู่ และหากปล่อยให้เนิ่นช้าไปจะไม่สามารถตามยานพาหนะ หรือบุคคลดังกล่าวได้

ให้รักษาความสงบเรียบร้อย และป้องกันและปราบปรามการกระทำความผิด ในบริเวณศาล

ให้มีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

ศาลยุติธรรมอาจขอให้หน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐให้ความช่วยเหลือ สนับสนุน หรือเข้าร่วมปฏิบัติหน้าที่ได้ตามความเหมาะสม

ในกรณีจำเป็น ให้เลขาธิการ ศย. มีอำนาจสั่งให้ข้าราชการ พนักงานราชการ หรือลูกจ้าง ที่ไม่ใช่เจ้าพนักงานตำรวจศาลเป็นผู้ช่วยเหลือเจ้าพนักงานตำรวจศาล โดยมีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับเจ้าพนักงานตำรวจศาล

ให้ได้รับยกเว้นไม่อยู่ภายใต้กฎหมายว่าด้วยอาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน และกฎหมายว่าด้วยการควบคุมยุทธภัณฑ์เช่นเดียวกับราชการทหารและตำรวจตามกฎหมายดังกล่าว

ฯลฯ

2. พูดง่ายๆ คือ เป็นตำรวจสำหรับพวกผู้ต้องหาหรือจำเลยที่ได้รับการปล่อยชั่วคราวโดยศาลแล้วหลบหนี หรือผู้ไม่ปฏิบัติตามหมายเรียกหรือคำสั่งของศาล และศาลได้ออกหมายจับแล้ว

เรียกว่า เป็นตำรวจที่มีหน้าที่เฉพาะเลยก็ว่าได้

คนที่จะต้องตาลีตาเหลือกมากหน่อย ก็คือพวกที่หนีหมายจับนั่นเอง

ขอเสนอว่า ปัจจุบัน มีผู้หลบหนีหมายจับหรือคำสั่งของศาลอยู่จำนวนมากแค่ไหน สนง.ศาลยุติธรรมสมควรจะได้เปิดเผยสู่สาธารณะวงกว้าง พร้อมกับมูลค่าความเสียหายที่บุคคลเหล่านี้กระทำไว้เพื่อจะได้พิจารณาว่ามีความสำคัญเพียงใดที่ต้องมีตำรวจศาล

3. อย่างไรก็ตาม ครม.ยังให้ไปรับความเห็นของฝ่ายต่างๆ นำไปประกอบการพิจารณาปรับปรุงแก้ไขร่างกฎหมายด้วย ซึ่งน่าจะทำให้มีความรัดกุมรอบคอบมากขึ้น

เพราะยังคงมีอีกหลายประเด็นที่ควรจะพิจารณาให้ลึกซึ้ง เช่น

หากตำรวจศาลมีพฤติกรรมแสวงหาผลประโยชน์เพื่อตนเองโดยมิชอบ มีโทษหนักกว่ากรณีทั่วไปถึงสี่เท่า ข้อกำหนดนี้เหมาะสมหรือไม่ เพียงพอหรือยัง?

คุณสมบัติของตำรวจศาล จะต้องจบปริญญาตรีทางกฎหมาย รัฐประศาสนศาสตร์ จำเป็นอย่างไร เพียงพอหรือไม่ เมื่อพิจารณาจากภารกิจอำนาจหน้าที่?

จะเป็นการสร้างกองกำลังติดอาวุธขึ้นมาอีกหนึ่งกองทัพย่อมๆ หรือไม่? ฯลฯ

ประเด็นเหล่านี้ ควรจะได้มีการหยิบยกขึ้นมาพูดคุยกันในรายละเอียด ในขั้นตอนต่อไป

4. ไม่ว่าจะอย่างไร ใช่หรือไม่ว่านี่คือสิ่งตอกย้ำความล้มเหลวของระบบตำรวจไทย?

เพราะหน้าที่ติดตามผู้ร้ายหลบหนีหมายจับ เป็นหน้าที่ของตำรวจ

แต่ปัจจุบัน มีผู้ร้ายหนีหมายจับของศาลมากมาย

แต่ตำรวจก็ไม่สามารถไปติดตามจับกุมได้

บางกรณี ตำรวจนั่นเองที่พาคนร้ายหนี

จนถึงวันนี้ ยังทำอะไรไม่ได้

ถ้าตำรวจไทยทำงานมีประสิทธิภาพ ก็คงไม่ต้องมีตำรวจศาล

สารส้ม