พูดกันมาทุกยุค...

ใครพูดก็ดูดี เพราะได้ภาพลักษณ์ว่าต้องการลดความเหลื่อมล้ำในประเทศ ด้วยการเสนอให้เก็บภาษีบนฐานทรัพย์สิน ไม่ว่าจะเป็น ภาษีที่ดิน ภาษีมรดก ฯลฯ

คนที่มีทรัพย์สินเยอะ ก็จะต้องจ่ายภาษีเยอะ

คนมีประมาณหนึ่ง ยกเว้นให้ ไม่ต้องเสียภาษี

คนที่ไม่มีทรัพย์สิน ไม่ต้องเสียภาษีอยู่แล้ว (เสียภาษีอื่น เช่น ภาษีเงินได้ หรือมูลค่าเพิ่มจากการบริโภคสินค้า)

กำลังจะเริ่มจัดเก็บกันจริงๆ ปีหน้านี้แล้ว สำหรับ “ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง”ที่จะเป็นรายได้ให้กับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ในแต่ละพื้นที่ ได้แก่ เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) กรุงเทพมหานคร เมืองพัทยา(ไม่รวมองค์การบริหารส่วนจังหวัด) เพื่อนำไปใช้พัฒนาท้องถิ่นในพื้นที่ๆทรัพย์สินนั้นๆ ตั้งอยู่นั่นเอง

1. ก่อนนี้ ถือว่าเป็นกฎหมายอาถรรพ์... เพราะนักการเมืองทุกยุค ชอบหาเสียงว่าจะเก็บภาษีจากฐานทรัพย์สินและสิ่งปลูกสร้าง แต่พอผลักดันร่างกฎหมายเข้าสภา ก็มีอันต้องแท้ง ยุบสภาไปก่อนกฎหมายจะคลอด

เพิ่งจะออกกฎหมายสำเร็จ โดยสนช. ในยุค คสช.

ถือเป็นกฎหมายฉบับประวัติศาสตร์

แม้เนื้อหาจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ได้หลายจุด แต่ถือเป็นจุดเริ่มต้น ถ้าจะแก้ไขเพิ่มเติม หรือแม้แต่เพิ่มอัตราจัดเก็บ เปลี่ยนหลักเกณฑ์จัดเก็บให้ดีขึ้น ก็ทำไม่ยากแล้ว โดยไม่ต้องไปเริ่มผลักดันกฎหมายจากศูนย์

2. คนที่จะต้องจ่ายภาษีมากที่สุด ก็คือคนที่ถือครองที่ดินและสิ่งปลูกสร้างไว้มากๆ

ผลวิจัยเรื่องการกระจุกตัวของความมั่งคั่งในสังคมไทย ของ ดร.ดวงมณีเลาวกุล อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เคยรวบรวมข้อมูลการถือครองที่ดินของนักการเมืองและอดีต สส. (ที่แจ้ง ป.ป.ช.) ณ เดือนมิถุนายน 2556 รวม 507 คน จาก 11 พรรคการเมือง

พบว่า นักการเมืองจาก 10 พรรค ถือครองที่ดิน 35,786 ไร่!!!

พรรคเพื่อไทย มีอดีต สส. 282 คน ถือครองที่ดินรวมมากที่สุด 17,897 ไร่มูลค่ารวม 7,132 ล้านบาท

พรรคประชาธิปัตย์ มีอดีต สส. 151 คน ถือครองที่ดินรวม 12,675 ไร่ มูลค่ารวม 6,513 ล้านบาท

พรรคภูมิใจไทย มีอดีต สส. 33 คน ถือครองที่ดินรวม 3,034 ไร่ มูลค่ารวม 570 ล้านบาท

3. ล่าสุด ข้อมูลพึงทราบเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับการจัดเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะเริ่มจัดเก็บในปี 2563 เปิดเผยโดยนายประสงค์ พูนธเนศ ปลัดกระทรวงการคลัง

ขอสรุปใจความสำคัญ ดังนี้

3.1 กฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาให้เริ่มบังคับใช้เป็นกฎหมาย เมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2562 โดยกำหนดวันเริ่มการจัดเก็บภาษี คือ ตั้งแต่ 1 มกราคม 2563 เป็นต้นไป แทนการจัดเก็บภาษีบำรุงท้องที่และภาษีโรงเรือนและที่ดินที่ถูกยกเลิกไป

ผู้ที่มีชื่อเป็นเจ้าของที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างทุกคน ณ วันที่ 1 มกราคม 2563 พึงศึกษาข้อมูลให้เข้าใจ ก่อนจะตื่นตระหนก

3.2 ล่าสุด กระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศขยายระยะเวลาการดำเนินการให้แก่เจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ต้องตามปฏิบัติงานขั้นตอนจัดเก็บภาษีเพื่อให้มีเวลาทำงานมากขึ้นสำหรับปี 2563 ซึ่งเป็นปีแรกของการจัดเก็บภาษีที่ดินฯ เท่านั้น เช่น

เลื่อนการแจ้งประเมินภาษี จากเดือนกุมภาพันธ์ เป็นภายในเดือนมิถุนายน

เลื่อนกำหนดเวลาการชำระภาษี จากเดือนเมษายน เป็นเดือนสิงหาคม เป็นต้น

เป็นประโยชน์ต่อผู้เสียภาษีเอง

3.3 ภาษีที่ดินฯ เป็นการเก็บภาษีจากเจ้าของที่ดินและสิ่งปลูกสร้างตามมูลค่าที่ถือครอง

อัตราภาษีที่ใช้จัดเก็บ จะดูจากการใช้ประโยชน์ของที่ดินและสิ่งปลูกสร้างดังกล่าว ซึ่งประกอบด้วย อัตราภาษี 4 ประเภท ได้แก่ 1) เกษตรกรรม 2) อยู่อาศัย 3) อื่นๆ ที่ไม่ใช่เกษตรกรรมและอยู่อาศัย และ 4) รกร้างว่างเปล่า

ผู้เสียภาษีจะต้องเสียภาษีทุกปี และต้องชำระภายในเดือนเมษายนของปีนั้นๆ เช่นเดียวกับการชำระภาษีบำรุงท้องที่และภาษีโรงเรือนและที่ดินซึ่งถูกยกเลิกไป (ยกเว้นปี 2563 สามารถชำระภาษีได้ถึงเดือนสิงหาคม)

การหามูลค่าของ ที่ดิน สิ่งปลูกสร้างต่างๆ รวมทั้งห้องชุด ให้นำราคาประเมินทุนทรัพย์ (ราคาประเมินฯ) ของกรมธนารักษ์มาใช้คำนวณ และสำหรับปี 2563 นี้ให้นำบัญชีราคาประเมินฯ ปี 2559 - 2562 มาใช้

เป็นประโยชน์กับผู้เสียภาษี เพราะยังไม่ได้ปรับราคาประเมินใหม่

3.4 คนส่วนใหญ่ ไม่ต้องเสียภาษีนี้

ประเด็นแรก การประกอบเกษตรกรรม มีการบรรเทาภาระภาษีให้แก่เจ้าของที่ดินและสิ่งปลูกสร้างซึ่งเป็นบุคคลธรรมดาที่ใช้ทำประโยชน์เกษตรกรรม จะได้รับยกเว้นภาษีในปี 2563-2565 และตั้งแต่ปี 2566 จะได้รับการยกเว้นมูลค่าของฐานภาษีในแต่ละ อปท. รวมกันไม่เกิน 50 ล้านบาท

ประเด็นที่สอง สำหรับที่อยู่อาศัย มีการบรรเทาภาระภาษีสำหรับบ้านหลังหลัก 1 หลัง ซึ่งบุคคลธรรมดาใช้เป็นที่อยู่อาศัยและมีชื่อในทะเบียนบ้านดังกล่าวในวันที่ 1 มกราคม ดังนี้ 1) กรณีมีชื่อเป็นเจ้าของทั้งที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง หรือห้องชุด จะได้รับยกเว้นภาษีสำหรับมูลค่าที่ไม่เกิน 50 ล้านบาท หรือ 2) กรณีมีชื่อเป็นเจ้าของสิ่งปลูกสร้างอย่างเดียว (ปลูกสร้างบนที่ดินบุคคลอื่น) จะได้รับยกเว้นภาษีสำหรับสิ่งปลูกสร้างที่มูลค่าไม่เกิน 10 ล้านบาท แล้วแต่กรณี สำหรับที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่บุคคลธรรมดามีชื่อเป็นเจ้าของ แต่ไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านและไม่ได้นำไปให้เช่า จะถือเป็นบ้านหลังอื่น ซึ่งต้องเสียภาษีตามปกติ

ในส่วนของการบรรเทาภาระภาษี ผู้ที่เคยเสียภาษีโรงเรือนและที่ดินหรือภาษีบำรุงท้องที่ และต้องเสียภาษีเพิ่มขึ้นจากเดิมเนื่องจากกฎหมายนี้ จะได้บรรเทาภาระภาษีของส่วนต่างเมื่อเทียบกับภาษีที่เคยเสียในปี 2562 ดังนี้

- ปีที่ 1: ภาษีเดิมปี 2562 + 25% ของส่วนต่าง

- ปีที่ 2: ภาษีเดิมปี 2562 + 50% ของส่วนต่าง

- ปีที่ 3: ภาษีเดิมปี 2562 + 75% ของส่วนต่าง

3.5 ขั้นตอนที่ผู้เสียภาษีควรให้สำคัญเกี่ยวกับภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง มี 3 ขั้นตอน ดังนี้

(1) ตรวจสอบบัญชีรายการที่ดินและสิ่งปลูกสร้างว่า มีการระบุประเภท ขนาด และลักษณะการใช้ประโยชน์ว่าถูกต้องหรือไม่ หากผู้เสียภาษีพบว่า บัญชีรายการที่ดินและสิ่งปลูกสร้างของตนเองไม่ถูกต้อง สามารถยื่นคำร้องต่อผู้บริหารท้องถิ่นเพื่อขอแก้ไขให้ถูกต้องได้ 

(2) ตรวจสอบแบบประเมินภาษีที่ อปท. แจ้งประเมินภาษีแก่ผู้เสียภาษี โดยผู้เสียภาษีจะต้องตรวจสอบการประเมินภาษีดังกล่าวว่า ใช้ราคาประเมินทุนทรัพย์และอัตราภาษีตรงตามมูลค่าและการใช้ประโยชน์หรือไม่ รวมถึงการคำนวณภาษีว่าถูกต้องหรือไม่ หากผู้เสียภาษีพบว่า การประเมินภาษีไม่ถูกต้อง สามารถยื่นเรื่องคัดค้านและอุทธรณ์ตามกระบวนการต่อไป

(3) ชำระภาษีภายในเวลาที่กำหนด โดยกระทรวงมหาดไทย ประกาศขยายเวลาในการชำระภาษี ให้สามารถชำระได้ภายในเดือนสิงหาคม 2563เพื่อจะไม่ต้องเสียเบี้ยปรับและเงินเพิ่ม รวมไปถึงอาจถูกระงับการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างที่ยังคงมีภาระภาษีค้างชำระอยู่

สารส้ม