“แซ่” ถือเป็นนามสกุลของชาวจีน ชาวเกาหลีและชาวเวียดนาม ที่ใช้มาตั้งแต่ยุคโบราณจนต่อท่อมาถึงปัจจุบัน โดยผู้คนในชาติต่างๆ เหล่านี้ ใช้ “แซ่” หรือ “นามสกุล” อยู่ข้างหน้าชื่อ ซึ่งแตกต่างไปจากฝรั่งอั้งม้อทั้งหลายที่“ใช้ชื่ออยู่ข้างหน้า” ตามด้วย “นามสกุล” อยู่ข้างหลัง

แซ่ของชาวจีนที่โด่งดังที่สุดในยุคโบราณ ได้แก่ “แซ่เล่า”โดยมี “เล่าปัง” ผู้สถาปนาราชวงศ์ฮั้นคือต้นตระกูล “แซ่เล่า”โดยฮ่องเต้เล่าปังมีสนมมากมาย จึงมีลูกหลานใช้ “แซ่เล่า” เยอะแยะ ผู้ที่คนไทยรู้จักดีคือ “เล่าปี่” แห่งสามก๊ก

สำหรับคนไทย “นามสกุล” เริ่มมีใช้ในรัชกาลที่ 6 โดยคนไทยใช้นามสกุลอยู่ท้ายชื่อตัว เลียนแบบธรรมเนียมของฝรั่งอั้งม้อ

ก่อนหน้านั้น คนไทยมักมีชื่อโดดๆ สั้นๆ เพียงคำเดียวเช่น นายดำ นายแดง นายเขียว นายหมา นายเสือ นายสิงห์ และนายเบิ้ม เป็นต้น

เมื่อมีหลายคนชื่อซ้ำๆ กัน คนไทยจะนำเอกลักษณ์พิเศษมาต่อท้ายชื่อผู้นั้น เช่น ปื๊ด บางบอน ปื๊ด บางกรวยดำ บางพูด ดำใบ้ ดำเป๋ และแดง บางรัก กับแดง บางอ้อ เป็นต้น

ครั้นมีการใช้นามสกุล ในสมัย ร.6 คนไทยต่างใช้นามสกุลตามหลังชื่อกันทั่วหน้า เช่น นายดำ รักชาวนา นายแดง
มาใหม่ และนายไข่ คงแก่เรียน เป็นต้น คนจีนในเมืองไทยก็ใช้แซ่เป็นนามสกุลต่อท้ายชื่อ เป็นนายเต็กกอ แซ่ลิ้มนายกิมใช้ แซ่ฉั่ว และนายตี๋ แซ่เบ๊

เด็กไทยเชื้อสายจีนและเด็กไทยเชื้อสายไทย ต่างเป็นเพื่อนที่สนิทสนมรักใคร่กลมเกลียวกันมาตั้งแต่เด็ก ไม่ได้มีการแบ่งแยกชนชั้นเชื้อชาติและผิวสีเหมือนพวกคาวบอยชักปืนไวในสหรัฐ

“เมื่อเป็นเพื่อนรักสนิทสนมกัน จึงมีการเล่นล้อเลียนกันแบบไม่โกรธและไม่ถือสา” เช่น “เด็กชายดำ ไม้งาม” มีนิสัยห่ามๆ และบ๊องๆ ก็อาจถูกกลุ่มเพื่อนล้อเลียนเรียกเป็น “ดำ แซ่บ๊อง”

บังเอิญวันนี้มีกูรูทางการเมืองบางท่าน ซึ่งมีนิสัยชอบ “เหะหะ แบบ ชาร์ลี แชปลิน” จึงคิดเล่น “เกมแซ่” แบบที่เด็กๆ ชอบเล่น มาตั้งเป็น “ปุจฉา” ไว้ว่า

ท่านผู้นำอย่าง “ฮิตเลอร์ มุสโสลินี สตาลิน ฮุสเซนและทรัมป์” ซึ่งมีแพทย์บางท่านตั้งข้อสังเกตว่า น่าจะป่วยเป็นโรค “นาร์ซิสซัส” นั้น

“อยากถามว่า” ผู้ใดบ้างควรจะแซ่แปลกๆ เช่น “แซ่โหด แซ่เหี้ยม แซ่ดุดัน แซ่อำมหิต และแซ่บ้าๆ บวมๆ” มาเรียกขานแต่ละท่านให้ “เหมาะสม” ตรงกับ “จิตใจแท้” ของท่าน?

กมลศักดิ์  ตั้งธรรมนิยม