•ความรู้พื้นฐาน เบื้องต้น EMR กายวิภาคและสัญญาณชีพเนื้อหา เรื่องสำคัญยิ่งนี้ เป็นเรื่องที่มนุษย์ทุกคน ควรให้ความสำคัญในการเรียนรู้ เพราะจะทำให้เราเข้าใจตัวเองมากขึ้น ได้นำมาใช้ประโยชน์ในการดำรงชีวิต
ร่างกายมนุษย์และสัญญาณชีพ
ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกายวิภาค Anatomy(เรื่องโครงสร้าง) และสรีรวิทยา Physiology (เรื่องหน้าที่ การทำงานของอวัยวะและส่วนต่างๆ) เป็นจุดเริ่มต้นของความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องของการเจ็บป่วยและการบาดเจ็บที่เกิดขึ้น
เพื่อให้เกิดความเข้าใจในการปฏิบัติงานได้ว่าการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นนั้นจะมีการแสดงออก หรือส่งผลกับอวัยวะใดหรือระบบที่เกี่ยวข้องกันๆ ได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ
• ร่างกายมนุษย์ และการทำงานของอวัยวะสำคัญ
ร่างกายของมนุษย์ประกอบด้วยส่วนต่างๆ หลายส่วนพอจำแนกออกเป็นหมวดหมู่ได้ดังนี้
1.ระบบโครงร่างและกระดูก (Skeletal System)
มนุษย์มีโครงกระดูกและระบบโครงร่าง : เป็นโครงสร้างของร่างกายและช่วยป้องกันอันตรายให้กับอวัยวะภายใน
เมื่อประกอบกับกล้ามเนื้อ จะทำให้เกิดการเคลื่อนไหวของร่างกาย ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยกระดูกทั้งสิ้น 206 ชิ้น
และเนื้อเยื่อต่างๆ เกี่ยวพัน : ประกอบกันเป็นโครงร่าง
เนื้อเยื่อดังกล่าว ได้แก่
-กระดูกอ่อน (cartilage)
-มีเอ็นยึด (Ligament)
-เอ็น (Tendons)
ซึ่งทำหน้าที่ในการยึดกล้ามเนื้อให้ติดกับกระดูกโครงร่างที่มีความสำคัญทางการแพทย์ฉุกเฉิน คือ กะโหลกศีรษะ และกระดูกสันหลังเมื่อได้รับบาดเจ็บ
กระดูกซึ่งเป็นโครงร่างของร่างกายแบ่งเป็นส่วนๆที่สำคัญๆ ดังนี้
1) กะโหลกศีรษะ (Skull)
ทำหน้าที่ในการป้องกันสมองที่อยู่ภายในผู้ใหญ่สมองมีขนาดบรรจุประมาณ 1 ลิตร และน้ำไขสันหลัง
ประกอบด้วย
(1) กระดูกศีรษะ Cranium
(2) กระดูกใบหน้า Facial bone
2) กระดูกสันหลัง (Spine)
ประกอบด้วยกระดูก 33 ชิ้น แบ่งออกเป็น
(1) ระดับคอ Cervical vertebrae มี 7 ชิ้น
(2) ระดับอก Thoracic vertebrae มี 12 ชิ้น
(3) ระดับเอว Lumbar vertebrae มี 5 ชิ้น
(4) กระดูกกระเบนเหน็บ Sacral Vertebrae มี 5 ชิ้น
(5) กระดูก้นกบ Coccyx ประกอบด้วยกระดูก 4 ชิ้น
จะมีส่วนที่เป็นเนื้อเยื่อชนิดหนึ่ง ที่ทำหน้าที่เสมือนตัวผ่อนแรงที่รองรับระหว่างกระดูกสันหลังสองชิ้น ซึ่งทุกครั้งที่มีการเคลื่อนไหว ก้ม เงย
หมอนรองกระดูกฯ จะเป็นตัวรับน้ำหนัก และรับแรงกระแทกระหว่างกระดูก ที่เรียกว่า หมอนรองกระดูก Intervertebral disc
3) ทรวงอก Thoracic
ตำแหน่งของทรวงอกเริ่มตั้งแต่ใต้คอลงไปถึงกระบังลมโดยมีกระดูกซี่โครงคู่บน 10 คู่ล้อมรอบทรวงอกไว้
4) กระดูกอุ้งเชิงกรานและช่องท้อง (Pelvis and Abdominal)
5) กระดูกแขนและมือ Upper Extremities
6) กระดูกเท้าและขา Lower Extremities
7) ข้อต่อ Joint กรณีที่กระดูกมีการเชื่อมต่อกัน และเพื่อทำให้เกิดการเคลื่อนไหว
2. ระบบกล้ามเนื้อ Muscular System
เป็นเนื้อเยื่อส่วนที่สามารถ ทำให้สั้นลงได้ เมื่อกล้ามเนื้อหดสำคัญในการนำตัว ก็จะทำให้เกิดการเคลื่อนไหวไปตามทิศทางที่กล้ามเนื้อเกาะอยู่
กล้ามเนื้อ เป็นส่วนของโครงร่างของร่างกายที่ช่วยปกป้องอวัยวะภายใน ยกเว้นกล้ามเนื้อหัวใจที่มีเลือดเลี้ยงและควบคุมการหดตัว (บีบตัว) เอง
1) กล้ามเนื้อลาย
2) กล้ามเนื้อเรียบ
3) กล้ามเนื้อหัวใจ
3.ระบบทางเดินหายใจ Respiratory System
มีหน้าที่ในการนำออกซิเจนเข้าสู่ร่างกาย และขับคาร์บอนไดออกจากร่างกาย โดยมีกระบังลมหดและคลายตัวช่วยให้อากาศไหลเข้า-ออกสู่ระบบ ซึ่งประกอบด้วยอวัยวะ
1) จมูกและปาก
2) คอหอย
3) กล่องเสียง
4) ฝาปิดกล่องเสียง
5) หลอดลมคอ
6) ปอด
7) กระบังลม
4. ระบบการไหลเวียนโลหิต Circulation
เป็นขบวนการขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงอวัยวะส่วนต่างๆ ของร่างกาย โดยเลือดที่ผ่านการไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ แล้วจะไหลไปสู่หัวใจห้องซีกขวา เพื่อเพิ่มแรงดันในเส้นเลือดไหลไปสู่ปอดด้านขวาไปซ้าย เพื่อเติมปริมาณออกซิเจนไหลเข้าสู่หัวใจห้องซ้ายเพิ่มแรงดัน
หัวใจ จะทำหน้าที่ในการสูบฉีดเลือดที่ฟอกแล้วไปเลี้ยงอวัยวะส่วนต่างๆ ต้องการออกซิเจนที่เพียงพอเพื่อการอยู่รอด
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับระบบไหลเวียนโลหิตจะทำให้เกิดการขาดออกซิเจนและการตายของเนื้อเยื่อของอวัยวะสำคัญๆโดยเฉพาะระบบประสาทส่วนกลางและหัวใจ
อวัยวะสำคัญในระบบได้แก่
(1) หัวใจ Heart
(2) หลอดเลือดแดง Arteries
(3) หลอดเลือดดำ Vein
(4) หลอดเลือดฝอย Capillaries
(5) เลือด Blood
เป็นของเหลวที่เป็นส่วนประกอบของระบบไหลเวียนโลหิต
ผู้ใหญ่มีปริมาณเลือดเท่ากับ 5-6 ลิตร ซึ่งในคนแต่ละคนปริมาณนี้แปรผันตามขนาดร่างกาย มีส่วนประกอบ 2 ส่วน คือส่วนที่เป็นน้ำเหลืองและส่วนที่เป็นเซลล์
5.ระบบประสาท Nervous System
เป็นระบบสั่งการและควบคุมอวัยวะของร่างกาย
นอกจากนี้ ยังเป็นศูนย์ควบคุมและแสดงออกซึ่งความรู้สึก ความเฉลียวฉลาด อารมณ์ พฤติกรรม ควบคุมกิจกรรมของอวัยวะต่างๆ ในระดับรู้สึกตัวและไม่รู้สึกตัว มี spinal cord เป็นที่รวมของเส้นประสาทนับล้านๆ เส้น ซึ่งจะแยกกันไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆของร่างกาย นำคำสั่งจากสมองไปยังอวัยวะต่างๆ นำข้อมูลที่ผ่านเข้ามาทางอวัยวะการรับรู้ เช่น หู ตา จมูก ผิวหนัง กลับเข้ารายงานที่สมอง
เมื่อ spinal cord ถูกทำลายเท่ากับเส้นประสาทจำนวนมากถูกตัดขาด
ส่วนประกอบของระบบประสาทเป็นสองส่วน คือ
1) ระบบประสาทส่วนกลาง Central Nervous System ประกอบด้วย สมอง ก้านสมอง ไขสันหลัง
2) ระบบประสาทส่วนปลาย Peripheral Nervous System มี 2 ส่วน
(1) Sensory นำข้อมูลจากส่วนต่างๆไปยังสมองและไขสันหลัง
(2) Motor นำข้อมูลจากสมองและไขสันหลังไปยังส่วนต่างๆของร่างกาย
6. ผิวหนัง Skin
เป็นระบบที่ห่อหุ้มร่างกาย มีกลไกการทำงานร่วมกันที่ซับซ้อนเพื่อการรักษาอุณหภูมิของร่างกาย ได้แก่ ต่อมเหงื่อ หลอดเลือดผิวหนังซึ่งสามารถหด ขยายตัวได้ตามอุณหภูมิของร่างกาย ขนและกล้ามเนื้อ
นอกจากนี้ ยังประกอบด้วยปลายประสาทรับความรู้สึก ป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย เมื่อผิวหนังเกิดแผลจะเป็นช่องทางให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้
ผิวหนังแบ่งเป็น 3 ชั้น ได้แก่
1) ผิวหนังชั้นนอกหรือหนังกำพร้า Epidermis
2) ผิวหนังชั้นกลางหรือหนังแท้ Dermis
3) ผิวหนังชั้นในหรือชั้นใต้ผิวหนัง Subcutaneous
หน้าที่ของผิวหนัง
(1) ปกป้องร่างกายจากสภาพแวดล้อมและเชื้อโรค
(2) ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
(3) ป้องกันการระเหยของน้ำออกจากร่างกาย
(4) รับความรู้สึก ร้อน หนาว สัมผัสรู้ เจ็บปวด และแรงกดดัน แล้วนำข้อมูลส่งไปยังสมองและไขสันหลัง
7. ระบบสืบพันธุ์
ซึ่งมีอวัยวะบรรจุอยู่ในกระดูกอุ้งเชิงกรานเป็นหลักแบ่งเป็นระบบสืบพันธุ์ชายและระบบสืบพันธุ์สตรี
อวัยวะเพศชาย
ประกอบด้วยลูกอัณฑะ จะมีถุงอัณฑะที่ทำหน้าที่ในการผลิตตัวอสุจิ เคลื่อนตัวออกทางหลอดอสุจิผ่านต่อมลูกหมาก ซึ่งที่ต่อมลูกหมากจะผลิตสารคัดหลั่ง ที่เรียกว่า น้ำกาม หรือน้ำอสุจิมารวมตัวกับอสุจิที่ร่างกายผลิต หลั่งออกมาตามท่อปัสสาวะ และออกมาทางองคชาต
อวัยวะสืบพันธุ์สตรี
ประกอบด้วย 2 ส่วน
- ส่วนภายในร่างกาย
ได้แก่ รังไข่ ท่อรังไข่ มดลูก และช่องคลอด อยู่ภายในอุ้งเชิงกรานทั้งหมดและมีช่องทางเปิดสู่ส่วนภายนอก ซึ่งทั้งหมดเป็นอวัยวะที่มีความสำคัญกับการตั้งครรภ์และกระบวนการคลอดของสตรี
- ส่วนภายนอก
ได้แก่ ปากช่องคลอด แคมเล็กและแคมใหญ่ ซึ่งเป็นที่ที่เปิดของปากช่องคลอด
เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี