•เดือนสิงหาคม ก่อเกิด ชีวิตของผม

๑๑๐ ปี ๑๗ สิงหาคม (๒๔๕๕ - ๒๕๖๕ ) พ่อสุดที่รักสุดบูชาของลูกหลาน ตระกูล สุรวิชัย

๑๐๒ ปี ๙ สิงหาคม ๒๔๖๓ - ๒๕๖๕ คุณแม่บุญจันทร์ สุรวิชัย เฮวอินปี

รำลึกถึงป๋าแม่ (นายบุญช่วย นางบุญจันทร์ สุรวิชัย) เสมอโดยเฉพาะวันที่เผชิญกับอุปสรรคใหญ่ของชีวิต

รำลึก ๖๖ ปี ๑๘ สิงหาคม (๒๔๙๙ - ๒๕๖๕) พลเอกนพวงศ์ น้องชายคนเล็กของครอบครัวสุรวิชัย

•ชีวิตของคนคนหนึ่ง ที่จะฟันฝ่าอุปสรรคที่ใหญ่และหนักอึ้งหลายครั้งในช่วง ๗๓ ปี ของชีวิต

ลำพังเพียงตัวเอง แม้จะมีความสามารถและประสบการณ์จากการสรุปบทเรียนมาตลอดต่อเนื่อง ก็ไม่พอ เพราะ มนุษย์เรามีความจำกัดในหลายเรื่องที่สำคัญในชีวิต ทั้งความรู้ สติปัญญา เวลา สุขภาพ ทุน ฯลฯ แต่ที่สำคัญยิ่ง ควบคู่ไปกับตัวตนของเรา คือ “ผู้นำหน้า เคียงข้างและตามหลัง” ทั้งหญิงและชาย วันนี้

ปู่จิ๊บ ขอพูดถึง คนที่หนุนช่วยให้ปู่จิ๊บ มีวันนี้ที่ สุข สงบ สำเร็จ

ความจริงในชีวิตของคนคนหนึ่ง มีเพียงสองเส้นทางเดินเท่านั้น

-ทางแรก เป็นทางสบาย เพราะมีทางมีเส้นทางอยู่แล้ว เพียงแต่เราเดินตาม เราก็สามารถไปถึงได้

-ทางที่สอง ในชีวิตจริง จะมีเส้นทางใหม่ ที่เราจะต้องสร้างขึ้นด้วยตนเอง คือ เส้นทางของชีวิตคนคนหนึ่ง ซึ่งต้องใช้ความคิด ความเพียร ความดีนำหน้า จึงจะไปสู่ความสำเร็จที่ดีได้

ชายคนแรกในชีวิต คือ “พ่อ บุญช่วย สุรวิชัย” ที่ลูกๆ เรียกว่า “ป๋า”

หญิงคนแรกในชีวิต คือ “แม่ บุญจันทร์ สุรวิชัย”

•คิดถึง “ป๋า” : ลูกๆ คิดถึงอะไร

ป๋า บวชเป็นพระ ที่วัดบุญวาทย์วิหาร ลำปาง ฉายา “เตชุตตโม” ๖ กรกฎาคม ๒๔๘๓ (พระวีรญาณมุนี เป็นอุปัชฌาย์) เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับพ่อแม่บรรพบุรุษ และผู้มีพระคุณ

-ความทรหดอดทน เอาจริง มุ่งมั่นแน่วแน่ ในการสร้างและให้ความรักแก่ครอบครัว

-ความจำอันเลิศที่จำ “อะไหล่รถยนต์ทุกชนิด” ที่อยู่เต็มร้านชัยประสาน อาคาร ๓ คูหา

-ลายมือที่สวย ด้วยปากกา “Sheaffer” หมึก Geha สีเขียว ที่บันทึกบัญชีรายรับรายจ่ายฯ

-จิตใจที่กว้างขวาง เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ แก่ญาติพี่น้อง และเพื่อนมิตรจนเป็นที่รักใคร่ของผู้คน

-ความสุขง่ายๆ จากการ “กินอาหารอร่อยๆ เหล้านอก และการเลี้ยงให้บริการแก่เพื่อนฝูง”

-การทักทายเด็กๆ ที่เดินผ่านหน้าร้าน ในยามเช้า ที่ป๋ามักจะเดินแกว่งแขนจากมุมถนนหนึ่งไปอีกมุมหนึ่ง

-เป็นคนกตัญญู รู้คุณแผ่นดิน ........

-คำพูดประจำ ที่ป๋ามักพูดกับลูกๆ

“ป๋าไม่มีอะไรจะให้นะ แต่เรื่องการศึกษา ใครอยากจะเรียนอะไรป๋าจะหาเงินมาส่งเรียน ความรู้เป็นสิ่งเดียวที่จะติดตัวเราตลอดไป”

-เทศกาลเช็งเม้ง

ป๋าและพี่น้อง และลูกๆ จะไปทำพิธีเคารพบรรพบุรุษ ที่ สุสานพระบาท ลำปาง (และที่วัดม่อนจำศีล เป็นส่วนของก๋งและยาย ของคุณแม่)

นายกิมสุน และนางปุย ขุนวิชัยวานิช : (พ่อแม่ของป๋า)

เป็นตำแหน่งที่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาต ตั้งข้าราชการ อันดับ ๖๙๑ ให้นายกิมสุน สุรวิชัย เป็นขุนวิชัยวานิช ตำแหน่งกรมการพิเศษจังหวัดสุโขทัย ถือศักดินา ๔๐๐ (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๔๐ หน้า ๓๕๖๓ วันที่ ๑๓ มกราคม ๒๔๖๖ แจ้งความกระทรวงมหาดไทยเรื่อง ออกประทวนตราพระราชสีห์ตั้งข้าราชการ)

กรมการพิเศษ คือ กรมการเมืองประเภทหนึ่งเป็นตำแหน่งกิตติมศักดิ์ทำหน้าที่ให้คำปรึกษาแก่ ผู้ว่าราชการเมือง ในการบริหารราชการในเมืองนั้นๆ แต่งตั้งจากบุคคลผู้ทรงคุณวุฒิ หรือคหบดีในเมืองนั้นๆ โดยไม่จำกัดจำนวนและถือว่า เป็นกรมการชั้นผู้ใหญ่

ขุนวิชัยวานิช เดินทางมาจากเมืองจีน อำเภอเถ่งไฮ่ หมู่บ้านตงหลินเถามาครองรักกับย่าปุย ที่ ตำบลธานี อำเภอเมือง สุโขทัย

นายบุญช่วย สุรวิชัย คือ พ่อของผม เดินทางจากสุโขทัย มาหาทางตั้งเนื้อตั้งตัวที่ลำปาง จากการเป็นลูกมือของร้านใหญ่ และต่อมาออกมาตั้งร้านชัยประสาน ง่วนฮั่วเส็ง ที่ลำปาง ป๋าพบรักกับ “คุณแม่บุญจันทร์เฮวอินปี” (ลูกสาวคนที่ ๔ ของตระกูล เฮวอินปี-คำใส ไชยวงศา) แต่งงานวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๘๔ (ลูกๆ ได้จัดงานครบรอบ ๕๐ ปี GOLDEN WEDDING ให้ป๋ากับแม่ ในวันที่ ๕ พ.ค. ๒๕๓๔ ที่ร้านชัยประสาน ลำปาง) มีลูก ๙ คน ปัจจุบันเหลืออยู่ ๕ คน

ป๋า เป็นคนรักครอบครัว โดยเฉพาะคุณแม่

รักลูกตามแบบฉบับของป๋า ที่ไม่เคยจะพูดออกมาแต่จากการกระทำที่เป็นแบบอย่างในการทำงาน การมีจิตใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การให้แก่ผู้ที่ทุกข์และขาดซึ่งได้ถ่ายทอดมายังลูกทุกคน

ในช่วงเหตุการณ์สำคัญของบ้านเมือง ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖ที่ลูกชายคนหนึ่ง ถูกจับ “เป็นหนึ่งใน ๑๓ กบฏเรียกร้องรัฐธรรมนูญที่ถูกรัฐบาลตั้งข้อหาหนักที่สุด และถูกจับนำไปขังที่โรงเรียนพลตำรวจบางเขน กรุงเทพฯ”

คุณแม่ร้องไห้ไม่หยุด ด้วยความรักและความเป็นห่วงและภาวนาขอให้ลูกปลอดภัย เมื่อปลายปี ๒๕๑๖ ผมและเพื่อนกบฏและผู้ร่วมฯ เดินทางกลับไปจังหวัดลำปาง มีการต้อนรับอย่างใหญ่โต ผู้ใหญ่ของจังหวัดและผู้คุ้นเคยมาต้อนรับ มีรถม้ามานำขบวน (ผมรู้สึกเฉยๆ : แต่ในใจรู้สึกขอบคุณ ที่ชาวลำปางให้เกียรติ “นักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยทุกคน”)

เมื่อมาถึงหน้าร้านชัยประสานฯ ผมลงไปก้มกราบเท้าของป๋าและแม่ และขอโทษที่ทำให้ทุกคนเป็นห่วง

ป๋ายิ้ม โดยไม่ได้พูดอะไรมาก ตอนหลัง ป๋าบอกว่า : ป๋าเชื่อมั่นในตัวจิ๊บ ว่า “ต้องทำสิ่งที่ดี ตอบแทนบุญคุณแผ่นดิน”

เป็นความรัก ความซาบซึ้งยิ่งที่ ป๋า แม่ ให้ความเชื่อมั่นในตัวลูก และลูกจักไม่ทำให้ ป๋า แม่ และพี่น้องผิดหวังแน่นอน

หลายอย่างที่ผมมีติดตัวประจำ “ไม่เคยรับของชิ้นโต” จากคนใหญ่โต ที่เคยคบกันมาฯ เพราะ “เรามีแต่ความรัก จริงใจ และปรารถนาดี”เท่านี้ก็มากเกินพอแล้ว คงได้มาจาก “ป๋าและแม่” อย่างไม่รู้ตัว

• คุณแม่บุญจันทร์ เฮวอินปี สุรวิชัย มีความสุขที่สุด อย่างน้อย ๙ ครั้ง

วันที่คุณแม่ตั้งครรภ์ และคลอดลูก ๙ คน

เสียงร้องแรก ๙ ครั้ง ของลูกน้อย ทำให้คุณแม่ และป๋า มีความสุข ในการกำเนิดลูกเป็นลูกหญิง ๕ และ ลูกชาย ๔

เสียงร้องครั้งแรก เกิดขึ้น ในวันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๕ เป็นลูกสาวคนโต เสียงร้องครั้งที่ ๙ เป็นลูกชายคนเล็ก เมื่อวันที่ ๑๘ สิงหาคม ๒๔๙๙ เป็นลูกคนสุดท้อง แต่มียศสูงสุด คือ พลเอก

•คุณแม่พบรัก และแต่งงานกับป๋า (นายบุญช่วย สุรวิชัย) วันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๘๔ แล้วมาร่วมสร้าง “ครอบครัวสุรวิชัย”ที่ร้านชัยประสานลำปาง

คุณแม่เกิดมาจาก

“ก๋ง” (นายฟีสุก เฮวอินปี) ที่ใฝ่การศึกษา และ “ยาย” (นางคำใส ไชยวงศา) ที่สนใจธรรม ในบวรพุทธศาสนา

แม่ เป็นลูกสาวคนที่ ๔ ในบรรดาพี่น้อง ๗ คน คนโตเป็นผู้ชาย นอกนั้นเป็นสาวสวยทั้งหมด

• การศึกษา

ด้วย “ก๋ง” ซึ่งเป็นผู้ให้ความสำคัญต่อการศึกษาฯ และเป็นหนึ่งในสี่ของผู้ก่อตั้งโรงเรียนฮั่วเคี้ยว (โรงเรียนประชาวิทย์) ในปี ๒๔๗๐

ปี ๒๔๗๕ ได้ส่งลูกสาว (คือ ป้าสมและคุณแม่) ไปเรียนที่โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย เชียงใหม่ เป็นนักเรียนชุดแรก มี ๙๕ คน (โดยมีเลขประจำตัว ๕๘)

ปี ๒๔๗๙ จบการศึกษา ชั้น ม. ๖ และมาเป็นครูสอนที่โรงเรียนฮั่วเคี้ยว และโรงเรียนเคนเน็ตแม็คเคนซี (๒๔๘๓) ก่อนลาออกมาเลี้ยงลูกๆ เมื่อปี ๒๔๘๙

• เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมแม่ ใจรักฟูมฟัก ทะนุถนอมดูแลลูกอย่างดีที่สุด เพราะลูกคือชีวิตและวิญญาณ

ทุกเวลานาทีของชีวิต ทำทุกอย่างดีที่สุด ให้แก่ลูก

ตื่นก่อนไก่ ออกกายบริหาร ก่อนลงไปเตรียมน้ำ และอาหารให้แก่ลูก ก่อนไปโรงเรียน แล้วขึ้นมาทำงานบ้านทุกอย่าง ซักผ้า ที่นอน เช็ดถูพื้นฯ ที่ดูสะอาดหมดจด เป็นระเบียบเรียบร้อย งานเตรียมอาหารกลางวันและเย็น สำหรับป๋า และอาหาร ผลไม้รองท้องให้ลูกๆ ที่กลับมาจากโรงเรียน ตอนค่ำ เมื่อลูกๆ ทำการบ้านเสร็จ ก็เตรียมตัวเข้านอน เพื่อตื่นแต่เช้า ไปโรงเรียน

แม่จะเป็นคนสุดท้ายที่เข้านอน จากการทำงานบ้านต่อ และการรอคอยป๋ากลับเข้าบ้านฯ

การศึกษาของลูก

การศึกษา เป็นมรดกที่ทรงคุณค่า ที่ตกสืบทอดมาจาก ก๋ง แม่ ถึงลูก และหลาน โรงเรียนอัสสัมชัญลำปาง สำหรับลูกชาย และสำหรับลูกสาว คือ โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย เชียงใหม่ และ รร.มาแตร์เดอีวิทยาลัย (กรุงเทพฯ)

การจ้าง “ครูสอนพิเศษ” มาสอนที่บ้านเพิ่มเติมให้ลูกๆ

การเล่าสารคดี ความรู้รอบตัว จากสื่อ (นสพ. วิทยุ และโทรทัศน์ฯ) ประสบการณ์ที่ดีงามจากเรื่องราวในอดีตของป๋าและแม่ ป๋าจะเล่านิทานและพงศาวดารจีนฯ ในช่วงตอนค่ำ โดยให้ลูกๆ เหยียบหลังคำพูดของป๋า ให้ความรู้สึกและได้คุณค่าความหมายของชีวิต ที่เน้นการพึ่งตนเองของลูกๆ

จดหมาย :

มีคุณค่าความหมาย ที่แม่บรรจงเขียน ส่งความรักความปรารถนาดีให้ลูก จนวันสุดท้ายคุณแม่ เป็นคนที่มีลายมือสวย

ที่สำคัญกว่าคือ ความรัก ความระลึกถึง ความเป็นห่วง ความปรารถนาดีที่ไปพร้อมกับจดหมายคุณแม่ส่ง ส.ค.ส. ให้ มาแมร์ ma mere นักบวชหญิงที่มีอายุเป็นการแสดงความเคารพ ที่เคยสอน และกลับไปประเทศของตนแล้ว แต่ยังได้รับ ส.ค.ส. อย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายสิบปีคุณครู และเพื่อนๆ ต่างชื่นชม “ในเรื่องความรัก ความเคารพ ที่มั่นคง ยืนยาว” ของคุณแม่ในเรื่องนี้

แต่สำหรับลูกๆ แล้ว ทุกคนที่ไปเรียนต่อที่ต่างจังหวัด (เชียงใหม่) และที่กรุงเทพฯ รวมทั้งไปต่างประเทศต่างจะได้รับ “จดหมายรักจากแม่” ทุกเดือน ต่อเนื่องมาเป็นเวลาหลายปี ไม่เคยขาด เนื้อหาจะเต็มไปด้วยความรัก ความเป็นห่วงความภูมิใจ รวมทั้งข่าวสาระความรู้ต่างๆ ที่ไม่เคยขาด คือ “คำสอน คำแนะนำ ให้เป็นคนดี รักครอบครัวรักเพื่อนฯ” “ลายมือที่สวยงาม เต็มหน้ากระดาษสองสามหน้า และรายชื่อลูกๆจ่าหน้าซองจดหมาย”

คุณแม่จะมีความสุขมากในการเขียนจดหมายถึงลูกๆ แต่ละฉบับ ที่ส่งถึงลูกแต่ละคน จะใช้เวลาไม่น้อย นี่เป็นความสุขของคุณแม่ และเช่นเดียวกัน “ลูกๆ จะมีความสุขที่ได้รับ และอ่านจดหมายจากคุณแม่” ช่วงปลายชีวิตลูกๆ ยังได้รับจดหมายอยู่เสมอ แต่จะเขียนสั้นลง และตัวอักษรขึ้นๆ ลงๆ และมีระยะไม่เท่ากัน

ช่วงผมกลับไปบ้าน ได้เห็นคุณแม่เขียนจดหมายด้วยน้ำตา คือ ความชรา และสายตาที่เริ่มเสื่อมใช้เวลาเขียนแต่ละตัวนานและบางครั้งก็หยุดแล้วมาต่อ “น้ำตาผม” ไหลออกมาอย่างไม่รู้ตัวสงสารคุณแม่แต่ไม่เคยห้าม เพราะ “นี่คือความสุขของคุณแม่” คิดถึงแม่ ตั้งแต่รู้ความ จรดมาถึงวันสุดท้ายของแม่ที่จากไป บนอ้อมอกของลูกมีแต่ได้ประโยชน์คุณค่าและความหมาย

ยิ่งยามมีปัญหาอุปสรรค หลายคนตั้งมโน รำลึกถึงพระพุทธคุณ แต่ลูกคิดถึงแม่ : เป็นพลังใจ พลังสติปัญญา เป็นกำลังใจสูงสุด นำมาซึ่งความสำเร็จเสมอลูกสัญญา และรับปากจะทำ “สิ่งที่ดีที่สุด เพื่อจะทำให้แม่มีความสุขตลอดไป” และลูกจะไม่ทำให้ “คุณแม่ผิดหวัง” ที่หวังให้ลูกเป็นคนดี คิดดีต่อทุกคน และกตัญญูต่อแผ่นดินเกิด