โครงการปุ๋ยคนละครึ่ง จะใช้เงินจาก ธ.ก.ส.สมทบค่าปุ๋ยให้ชาวนาประมาณ 2.9 หมื่นล้านบาท

โดยชาวนาจะต้องออกเงินค่าปุ๋ยเองครึ่งหนึ่ง

ถ้าชาวนาทั่วประเทศใช้สิทธิเต็มโครงการ ก็จะเป็นเงินค่าปุ๋ยรวมกันเกือบ 6 หมื่นล้านบาท

นี่เป็นเค้กชิ้นใหญ่ที่หลายคนจ้องตาเป็นมัน

ขณะนี้ ทางการ โดยกรมการข้าว กำลังดำเนินการคัดเลือก “ผู้ขายปุ๋ย” ว่าจะมีรายใดเข้าร่วมโครงการได้บ้าง รวมทั้งราคาด้วย

ถ้าคัดเลือกอย่างโปร่งใส มีประสิทธิภาพ สหกรณ์การเกษตรก็จะมีตัวเลือกว่าจะซื้อปุ๋ยสูตรไหน จากพ่อค้าปุ๋ยรายใด

คงพอจะเห็นภาพว่า ขั้นตอนนี้ สำคัญขนาดไหน

ปรากฏว่า มีผู้ประกอบการขายปุ๋ยอินทรีย์รายหนึ่ง ได้สมัครเข้าร่วมโครงการนี้แล้วเขียนเล่าเรื่องข้อมูล การดำเนินการ ความคาดหวัง เกี่ยวกับโครงการปุ๋ยคนละครึ่ง อย่างน่าสนใจ

ได้ลุ้นตามไปด้วย

แต่ในเรื่องเล่านั้น ก็สะท้อนถึงท่าที มุมมอง และความคาดหวังของคนในวงการปุ๋ยบางคน ที่มีต่อโครงการปุ๋ยคนละครึ่งอย่างน่าหวาดเสียว

ขอสรุปบางส่วน ให้ท่านผู้อ่านได้รับทราบไว้ ก่อนที่โครงการจะเดินหน้าไปหลังจากนี้

1. แฟนเพจ “แพทการ์เด้น Patt’Garden” โดยคุณสัมพันธ์ พิพัฒน์วรการเริ่มต้นด้วยการเล่าถึงความคิดที่จะสมัครเข้าไปขายปุ๋ยในโครงการปุ๋ยคนละครึ่งว่า

“...ฟังนะคุณสัมพันธ์ ผู้ใหญ่คนหนึ่งพูดกับผม

งานนี้เขามีเจ้าภาพกันหมดแล้วสำหรับโครงการปุ๋ยชาวนาคนละครึ่ง

คุณสัมพันธ์จะเข้ามาขายปุ๋ยในโครงการนี้ มันเป็นไปไม่ได้

อาจารย์เป็นคนตั้งใจดีเป็นคนไอเดียดีมีความสามารถ แต่เขาล็อคกันไว้หมดแล้ว

เขารู้เขาได้งานได้โควต้าผลิตกันหมดแล้ว ว่าใครจะได้ผลิตอะไรแล้วได้ปริมาณเท่าไหร่...

ผมเข้ากลุ่มดูข้อมูล บริษัทยักษ์ใหญ่เขานิ่งมาก มีแต่เชลส์แมนปุ๋ยกับผู้ประกอบการเล็กๆวิ่งกันให้พล่าน กับโครงการร่วมหกหมื่นล้าน ปุ๋ยเคมีปุ๋ยอินทรีย์และชีวภัณฑ์ 2.7 ล้านตันปุ๋ยเนี่ยนะ บริษัทยักษ์ใหญ่เงียบมาก

...จากมุมมองผู้หลักผู้ใหญ่ที่ผมไปปรึกษา ผมคงไม่ได้งานแน่ๆในโครงการนี้

แต่ผมมั่นใจในระบบภาครัฐภาคประชาสังคม ผมมั่นใจคุณภาพ มั่นใจในกระบวนกำลังการผลิตของโรงงานผมด้วย แม้จะมีข่าวว่ายักษ์ใหญ่เขากว๊านซื้อแม่ปุ๋ยการผลิตไว้หมดแล้วทั้งประเทศ

ผมมานั่งคิดรึมันจะจริงทำไมเจ้าใหญ่ๆ เขานิ่งสนิทกันจัง แต่ผมก็มั่นใจอีกนะว่าระบบเดิมๆมันต้องเปลี่ยน นี่มันยุค 56 ปีหลังจากการมีการตั้งโรงงานปุ๋ยเคมีแห่งแรกในประเทศไทยเกิดขึ้น

วัฏจักรเดิมๆของการเข้าควบคุมกระบวนการผลิตข้าวของชาวนา 4.8 ล้านครัวเรือนที่ถือว่าเป็นกระดูกสันหลังของประเทศชาติจะยังต้องคงเป็นเหมือนเดิมๆไปทุกปีทุกปีทุกรัฐบาลงั้นเหรอ

...ผมก็บอกเจ้าของโรงงานนะ แม้เราจะผ่านเอกสารต่างๆ จนได้เข้าร่วมโครงการเราอาจจะขายไม่ได้แม้แต่กระสอบเดียวก็เป็นได้นะ

ชาวนาก็อาจจะไม่ซื้อของเราแม้แต่กระสอบเดียว

เจ้าของโรงงานก็เงียบ ผมบอกยังไงอย่างน้อยเราก็ยังได้สู้จนสุดกำลัง ผลความจริงออกมายังไงก็เป็นเรื่องของโชคชะตาฟ้าลิขิตเป็นเรื่องของอนาคตก็เท่านั้น...”

2. หลังจากนั้น คุณสัมพันธ์ พิพัฒน์วรการ ได้ขยายความเพิ่มเติม เมื่อยื่นใบสมัครไปแล้ว ระบุว่า

“...หลังจากเจ้าหน้าที่ไม่รับเอกสาร ให้กลับบ้านไปก่อนวันนั้น เขาบอกแล้วค่อยมายื่นใหม่

วานนี้ ผมก็ให้โรงงานปุ๋ยมายื่นอีก ไม่ท้อๆ ลุยสมัครเข้าร่วมโครงการเป็นผู้ประกอบการค้าปุ๋ยให้ได้ในโครงการปุ๋ยคนละครึ่งชาวนา

ด่านแรกเมื่อวานสำเร็จเรียบร้อย คือ เจ้าหน้าที่กรมการข้าวรับเอกสารไปเรียบร้อย

แต่ก็ต้องไปลุ้นผลต่อเหมือนสอบเข้ารอบสอง คือ ต้องรอประกาศชื่อว่ามีเรามีสิทธิ์มีรายชื่อเข้าร่วมโครงการนี้ไหม

เจ้าของโรงงานก็บอกผมว่าอาจารย์ๆ เราจะได้เราจะผ่านไหม เห็นบอกจะไปตรวจโรงงานเราด้วย ผมบอกตรวจก็ตรวจก็ดีเลยจะได้เห็น

ผมตอบจริงๆ นะ ผมไม่รู้เหมือนกัน ว่าเราจะผ่านไหม และผมบอกว่าให้ยื่นแค่ 2 ตัวพอ

ตัวที่ชาวไร่ชาวนาชาวสวน เขาจำเป็นต้องเอาไปใช้จริงๆก็คือปุ๋ยอินทรีย์ที่มีออแกนิคแมตเตอร์สูงๆ เกือบ 30 ได้ยิ่งดี แม้ว่ากรมวิชาการจะระบุแค่ไม่ต่ำกว่า 20 เราทำของให้ดีมีคุณภาพเลยในนามอินทรีย์...เรา

สอง เชื่อผม บอกตัดปุ๋ยเคมีออกให้หมด เจ้าของงานคงอึ้ง เพราะบริษัทอยู่ได้ก็เพราะว่าปุ๋ยเคมีเลี้ยงอยู่ ผมบอกให้เหลือตัวจำเป็นจริงๆ ที่ใช้สำหรับนาข้าวคือตัว 16-8-8 เป็นสูตรที่เราคิดว่าจำเป็นสำหรับการทำนาจริงๆ พอ และมันก็อยู่ในสูตรที่ประกาศของโครงการภาครัฐด้วย

ปุ๋ยให้เหมาะกับการทำนาในประเทศไทยจริงๆ ซึ่งเราเองก็คิดค้นกันมานานแล้วนะเราก็ขึ้นทะเบียนเป็นปุ๋ยเคมีที่ใช้กับนาข้าวจริงๆ ก็คือสูตรนี้ และก็ทำมาตั้งหลายปีแล้ว

เชื่อผมลงทะเบียนไปแค่ 2 ตัวนี้พอ

ยูเรียหรือปุ๋ยเคมีอื่นๆ ตัดทิ้งหมดไม่ต้องยื่น

ผมเข้าโครงการนี้ ไม่ได้เข้ามาเพื่อที่จะอยากขายปุ๋ยมากๆหรอก แต่ผมอยากจะเปลี่ยนการเกษตรบ้านเรา โดยเฉพาะนาข้าว 4.68 ล้านครัวเรือนเนี่ย ให้รู้จักคำว่าปุ๋ยอินทรีย์เคมีต่ำคุณภาพสูง เขาต้องใช้ 2 ตัวนี้ร่วมกันเป็นแล้วหลักการทำนาข้าวบ้านเราจะเปลี่ยน

ถึงแม้เขาจะไม่ได้ใช้ปุ๋ยอินทรีย์หรือเคมีจากเราเขาจะซื้อจากบริษัทไหนก็ตามแต่เราต้องสอนเขาใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่เป็นปุ๋ยอินทรีย์จริงๆ ว่ามันดีกว่าหรือมันแตกต่างจากขี้หมูขี้เป็ดขี้ไก่ขี้วัวขี้ค้างคาวที่เขาใส่ไหม

เราต้องใช้โอกาสนี้แนะนำชาวนาชาวไร่ ที่เขาปลูกข้าวเก่งกว่าเราอีก มันน่าสนุกออกที่เราจะเกิดการถกเถียงวิพากษ์วิจารณ์ร่วมกันกับชาวนานับล้านๆ คนในเชิงสร้างสรรค์ในวงกว้างทั้งประเทศจากโครงการนี้ เพื่อให้ผลผลิตข้าวทะลุ 1 ตันต่อไร่เหมือนนานาประเทศเขา และร่างกายเกษตรกรชาวนาพี่น้องเราก็แข็งแรงปลอดภัยในการทำเกษตร

เชื่อผมยื่นแค่ 2 ตัวนี้ คือ ปุ๋ยอินทรีย์นวัตกรรม... และเคมี 16-8-8

เอาแค่ 2 ตัวนี้เชื่อผมๆ

เจ้าของโรงงานงานนิ่ง แล้วก็ตอบผม เอาไงเอากันอาจารย์ ตามอาจารย์

สรุป โรงงานส่งเอกสาร 2 ตัว แล้วผมก็ถามว่ากรอกปริมาณเท่าไหร่สำหรับปุ๋ยอินทรีย์ที่จะผลิตได้ในระยะเวลา 10 เดือนต่อจากนี้

เขาบอกว่า กรอกไปหมื่นตัน

ผมบอกตามนั้นเลย ตามที่โรงงานคิดว่าจะผลิตได้

เจ้าของโรงงานบอก เท่านี้ก็เยอะแล้วอาจารย์ เพราะคนผลิตปุ๋ยอินทรีย์ทั้งประเทศ ช่วยกันผลิตเท่านี้ก็เยอะแล้ว เหลือๆ ด้วย รวมๆ กันแสนตัน ก็มากมายแล้วอาจารย์ ก็ผลิตกันไม่ทันแล้ว

ผมบอกได้เลยก็ได้ แล้วแต่โรงงานคิดได้เลยๆ ตามนั้น ผมไม่ติด

แต่ผมขอถามใหม่ โครงการนี้ ถ้าสมบูรณ์แบบทั้งภาครัฐจ่าย 30,000 ล้านให้รวมกับชาวนาจ่ายอีก 30,000 ล้าน มูลค่าโครงการประมาณการ 6 หมื่นล้าน

ฟังผมให้ดีนะ ถ้าเอาสถิติการใช้ปุ๋ยบ้านเราเดิมๆ ชาวบ้านใช้ปุ๋ยเคมี 90% อินทรีย์รวมกับชีวภาพ 10%

ถ้าผมคิดว่า อัตราส่วนของการใช้ปุ๋ย เหมือนกับสถิติการใช้เงินมันเท่ากัน

นั่นหมายถึงชาวนาจะซื้อหาปุ๋ยเคมีด้วยเงินประมาณ 5.4 หมื่นล้าน และซื้อปุ๋ยอินทรีย์ด้วยเงินแค่ 6 พันล้าน

ฟังต่ออีกนะ ผมไม่รู้ว่าราคาเดียวกันทั้งประเทศที่จะประกาศออกมามันเท่าไหร่พรุ่งนี้มั้งที่เห็นบอกอธิบดีจะแถลงข่าวเรื่องนี้

ผมเดาเอาจากที่ผมโดดเข้ามาสู่วงการปุ๋ย เอาราคาแบบกลางๆ ยังไม่รวมค่าขนส่งปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพจริงๆก็น่าจะอยู่ที่ตันละ ไม่ต่ำกว่า 6,000 บาทหรือเปล่า

เจ้าของโรงงานก็บอกเป็นราคาที่ไม่น่าเกลียดที่ขายๆกัน งั้นก็เอา 6 พันล้าน หาร 6,000 บาทต่อตัน ทั้งหมดเท่าไหร่

เจ้าของโรงงานบอกไม่รู้สิอาจารย์มันเยอะ คิดไม่ทัน

ก็ล้านตันไง ผมบอก

ปุ๋ยอินทรีย์ ถ้าตามอัตราส่วนที่ผมคิดตรรกะแบบง่ายๆ ตามอัตราส่วนแบบหยาบๆ คณิตศาสตร์เบื้องต้น ใน 10 เดือน ต้องขนปุ๋ยอินทรีย์จริงๆให้ชาวนาล้านตัน

นั่นหมายถึงเดือนละแสนตัน เจ้าของโรงงานบอกโอ้โหโรงงานทั้งประเทศรวมกันยังยากเลยอาจารย์

ผมบอกเห็นไหม ถ้าเรามีของดีของเรามีคุณภาพเรานำเสนอตัวเองอ่ะถูกต้องแล้ว ถ้าโรงงานอื่นๆเขาทำได้เต็มที่ส่งได้หมดก็นับว่าเก่งมากๆ

ความยากมันไปอยู่ตรงออแกนิคแมตเตอร์ต่างๆ ต้องหามาให้เพียงพอ แทบจะหมดทั้งประเทศเลยด้วยซ้ำ เพราะฉะนั้น เรายังพอมีโอกาสสู้นะ

...ก็ที่ผมบอกข้างต้น เรามีครบทุกอย่างเรายื่นเอกสารถูกต้องทุกอย่าง โรงงานเราก็เป็นโรงงานระดับต้นๆ ในประเทศเหมือนกัน

ถ้าเราไม่ผ่าน อีกหลายสิบโรงงานก็คงไม่ผ่าน แล้วโรงงานไหนที่เขาจะผลิตได้เป็นล้านตันได้ใน 10 เดือน

ผมก็บอกเจ้าของโรงงาน ต่อให้เอกสารไม่ผ่าน คุณไม่ต้องตกใจหรอก คนงานคุณร้อยกว่าคนในโรงงานมีงานทำแน่นอน เพียงแต่ผมอาจจะไม่ได้ขายไม่ได้เกี่ยวข้องด้วยตรงๆ หรือได้ขายให้กับเกษตรกรหรือองค์กรภาครัฐตรงๆ แต่ก็คงมีคนมาจ้างโรงงานคุณผลิตมาจ้างปั้นและซื้อ organic matter โรงงานมากมายแน่นอน 10 เดือนจากนี้ ไม่ต้องห่วงผมกับลูก

โครงการนี้ก็น่าจะประกาศผลใน 2-3 วันนี้ ลุ้นๆว่าการโดดเข้าสู่วงการปุ๋ยของนาข้าวพืชไร่ของผมกับลูกสาว ฝันจะเป็นจริงไหมกับการทำเกษตรนาข้าวอินทรีย์ทั้งแผ่นดินหรือสอนให้เขาใช้อินทรีย์ผสมเคมีต่ำเป็นอย่างน้อย

ถ้ามันได้ผล กระดูกสันหลังของประเทศชาติอย่างชาวไร่ชาวนาบ้านเราน่าจะลืมตาอ้าปากพอสู้กับชาวสวนผลไม้เขาได้บ้าง และนั่นก็คือความฝันของผมเลย

แม้แท้จริงชาวบ้านชาวไร่ชาวนาอาจจะไม่ซื้อปุ๋ยผมสักกระสอบ แต่ผมก็จะสอนเขาทำแบบนี้ต่อไป

อนาคตการเกษตรมันต้องสอดคล้องกับ BCG model มันหลีกเลี่ยงไม่ได้จริงๆ เพราะมันเกี่ยวเนื่องโดยตรงกับคุณภาพผลผลิตและราคาผลผลิตและโลกร้อนก็มาเป็นปัจจัยด้วย....”

3.น่าสนใจและน่าติดตาม ว่าโครงการปุ๋ยคนละครึ่ง จะมีผู้ประกอบการผ่านการคัดเลือกกี่ราย? เป็นรายใหญ่กี่ราย? รายเล็กๆ กระจายตามจังหวัดต่างๆ กี่ราย?

แล้วจะมีรายใหญ่ๆ กี่ราย ที่ได้รับเลือกซื้อปุ๋ยโดยสหกรณ์การเกษตรเป็นคนซื้อ จากรายชื่อที่ผ่านการคัดเลือกมา

ผู้ได้รับเลือก จะมีการไปซื้อสินค้าจากรายอื่นมาขายกินหัวคิว หรือไม่? เพราะผลิตเองเพียงพอหรือ?

แค่นี้ ก็เร้าใจ น่าติดตามจะแย่แล้ว

สารส้ม