อย่าคลั่งชาติ อย่ายุให้ทหารทำรัฐประหารรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง อย่ายุให้ทหารรุกรานประเทศอื่น อย่าคลั่งชาติแล้วก่อสงคราม ฯลฯ

คำพูดข้างต้นนั้นเป็นเรื่องดีที่ต้องทำตาม เพราะความคลั่งชาติเป็นมูลเหตุของความโกลาหลของสังคมโลก เป็นการก่อศึกโดยไม่มีเหตุผล และเป็นการจุดไฟสงครามให้เกิดขึ้นตามมา

อะไรคือคลั่งชาติ

คลั่งชาติ (chauvinism) คือความคิดสุดโต่งที่หลงผิดว่าชาติหรือเชื้อชาติของตนดีวิเศษเหนือกว่าชาติหรือเชื้อชาติอื่นๆ แล้วเข้าใจว่าคนชาติอื่น ประเทศอื่นไม่มีคุณความดี ไม่มีความเป็นคน มีความอ่อนแอ เป็นต้นตอของปัญหาและความเลวร้าย ไม่ควรจะดำรงอยู่บนโลกนี้ต่อไป โดยผู้คลั่งชาติจะหลงเชื่อว่าเชื่อชาติหรือประเทศของตนดีวิเศษเก่งฉกาจมากกว่าคนชาติอื่นๆ มีความเหนือกว่าคนอื่นในทุกด้าน เช่น เศรษฐกิจ วัฒนธรรม ความรู้ การทหาร การเมือง การศึกษา และสังคม 

ในขณะนี้ ประเทศไทยกำลังเผชิญปัญหากัมพูชาจงใจรุกล้ำเขตอธิปไตย ดังปรากฏข่าวชัดเจนที่บริเวณสามเหลี่ยมมรกต ที่อยู่ในบริเวณช่องบก อุบลราชธานี (หากใครไม่ทราบเรื่องนี้ สามารถติดตามหาข้อมูลได้จากข่าวสารที่นำเสนอโดยสื่อมวลชนแขนงต่างๆ)

ขอยืนยันว่าความรักชาติกับความคลั่งชาติเป็นคนละประเด็นกัน ความรักชาติคือความรู้สึกผูกพัน จงรักภักดีต่อแผ่นดินบ้านเกิดเมืองนอนที่เป็นประเทศชาติของแต่ละคน ความรักชาตินั้นสามารถแสดงออกได้ด้วยการเสียสละความสุข ผลประโยชน์ส่วนตัว และเสียสละแม้กระทั่งชีวิตของตน เพื่อให้ชาติบ้านเมืองดำรงอยู่ต่อไปได้

รักชาติไม่ใช่คลั่งชาติ 

มนุษย์กับสังคมย่อมผูกพันกัน เมื่อสังคมของมนุษย๋พัฒนาขึ้นไปเป็นประเทศชาติ มนุษย์ก็ต้องผูกพันกับประเทศชาติด้วย เพราะประเทศชาติคือสถาบันการเมืองที่สำคัญของมนุษย์ ดังนั้น จึงทำให้มนุษย์บังเกิดความเคารพหวงแหนประเทศชาติ จนบังเกิดคำว่าชาตินิยมตามมา

ดังนั้น บรรพบุรุษของเราจึงอบรมสั่งสอนให้ลูกหลานรักประเทศชาติบ้านเมือง จงรักภักดีต่อประเทศชาติและบ้านเมือง และสอนว่าการรักชาติเป็นเรื่องดีที่ต้องประพฤติปฏิบัติกันทุกคน

ในภาษาตะวันตกมีคำว่า patriotism กับ nationalism โดยคำทั้งสองมีความหมายว่ารักชาติกับชาตินิยม ถามลึกลงไปว่าสองคำนี้เหมือนหรือต่างกัน ตอบว่าต่างกัน 

George Orwell นิยามคำว่า patriotism คือการอุทิศตนให้กับพื้นที่และวิถีชีวิตแบบเฉพาะเจาะจง ที่เราเชื่อมั่น มั่นใจว่าเป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่เรายอมรับ แต่เราก็ไม่ต้องการบังคับให้คนอื่นๆ คิดและเชื่ออย่างเรา แต่เรารู้ว่าเราต้องปกป้องชาติบ้านเมืองของเราเอาไว้ 

สำหรับคำว่า nationalism หมายความว่าความเป็นชาตินิยม เป็นความรักชาติแบบหนึ่ง แต่แฝงไว้ด้วยความคิดเรื่องการแสวงหาอำนาจแห่งชาติให้เพิ่มมากขึ้น ดังนั้นคนที่เน้น nationalism จึงมักมีความคิดต้องการให้ชาติมีอำนาจมากๆ และต้องการให้ชาติมีอภิสิทธิ์มากๆ 

แต่หากไม่คิดอะไรให้ลึกซึ้งมากมายนัก หลายคนอาจเข้าใจว่า patriotism ไม่ต่างจาก nationalism แล้วคิดว่ามันคงมีคำแปลเป็นไทยไม่ต่างกัน โดยคิดว่ารักชาติกับชาตินิยมมีความเหมือนกัน 

ย้อนกลับไปในยุคโบราณ คนเรายังไม่รู้จักคำว่าประเทศชาติ หรือรัฐชาติ (nation state) เพราะยังไม่มีประเทศชาติ แต่มีเพียงแผ่นดินแม่ หรือแผ่นดินเกิด ดังนั้น คนในยุคโบราณจึงมีความรักชาติ ด้วยการอุทิศตน อุทิศชีวิตให้แผ่นดินบ้านเกิด ครั้นต่อมาในเมื่อมีรัฐชาติกำเนิดขึ้น ก็จึงมีความคิด nationalism
ตามมา 

คำว่า nation หรือชาติเป็นสิ่งที่เพิ่งกำเนิดในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ตามแนวคิดของยุโรป เพราะมีการขีดเส้นแบ่งพรมแดนของพื้นที่ต่างๆ ในยุโรปจนกลายเป็นประเทศ และก็มีความเป็นชาติตามมา โดยมีภาษาเดียวกัน ขนบธรรมเนียมความเชื่อคล้ายๆ กัน มีผู้ปกครองหรือรัฐบาลกลางร่วมกัน ตัวอย่างชัดเจนคือการรวมแคว้นต่าง ๆ ขึ้นเป็นประเทศเยอรมนี และมีความคิดเรื่องชาติเยอรมันตามมา 

แต่มีคำถามว่าแล้วเหตุใดการรวมกันเป็นชาติแบบเยอรมันจึงกลายเป็นคลั่งชาติโดยนาซี  เราสามารถตอบคำถามนี้แบบรวบรัดได้ว่า เพราะเยอรมันประสบความสำเร็จในการรวมตัวกัน แล้วมีพลังกำลังมากขึ้น เติบโตแข็งแกร่งเข้มแข็งมากขึ้นจนกลายเป็นคลั่งชาติ แล้วรุกรานคนอื่นๆ ด้วยความเชื่อว่าตนเองดีกว่า แกร่งกว่า เก่งกว่า ฉลาดกว่า บริสุทธิ์กว่า เป็นต้น

ขออนุญาตกลับไปที่เรื่องรักชาติกับคลั่งชาติ แล้วขอย้ำว่ารักชาติเป็นเรื่องดี แต่คลั่งชาติเป็นเรื่องเลวร้าย

กลับมาที่เหตุการณ์กัมพูชาจงใจบุกรุก หมายยึดครองที่ดินในเขตอำนาจอธิปไตยของไทยที่เกิดมาแล้วหลายครั้งในยุคประวัติศาสตร์ร่วมสมัย จนกระทั่งล่าสุดเกิดเหตุการณ์ทหารกัมพูชาขุดคูเลต หรือสนามเพลาะรุกล้ำเข้ามาในเขตไทยกินระยะทาง 150 เมตรที่บริเวณช่องบก อุบลราชธานี เรื่องนี้แสดงชัดเจนว่ากัมพูชาละเมิดเขตอธิปไตยของไทย ดังนั้นคนไทยจึงไม่ยินยอมให้กัมพูชาแสดงพฤติกรรมดังกล่าว พร้อมทั้งเรียกร้องให้รัฐบาลไทยตอบโต้เรื่องนี้อย่างเด็ดขาด และเรียกร้องให้ทหารไทยรักษาเขตอธิปไตยของไทยไว้อย่างมั่นคง

ถามว่าการเรียกร้องให้รัฐบาลไทยดำเนินการตอบโต้กัมพูชาในเรื่องนี้ และการเรียกร้องให้ทหารไทยรักษาเขตแดนไทยไว้ มันผิดตรงไหน มันเป็นการคลั่งชาติตามที่คนสอนหนังสือในมหาวิทยาลัยบางแห่งกล่าวหาเช่นนั้นหรือ 

อันที่จริง คนไทยส่วนใหญ่ที่เข้าใจหลักการรักชาติไม่ได้ให้ความสำคัญกับคำกล่าวที่แสนประหลาดพิสดารของคนสอนหนังสือบางคนในมหาวิทยาลัย เพราะไม่เคยให้ความสำคัญกับคำพูดประหลาด และไม่เคยให้ความสำคัญกับการมีตัวคนของคนพรรค์อย่างว่านั้น แต่ก็ยังคงมีคนไทยบางกลุ่มที่แสดงความรังเกียจ เพราะรำคาญคำพูดประหลาดของคนสอนหนังสือที่ถูกวิจารณ์ว่าหิวแสง 

ไม่มีใครว่าอะไรหากคนสอนหนังสือจำพวกนั้น จะไม่ส่งกำลังใจให้ทหารไทยรักษาอธิปไตยของดินแดนไทยไว้ แต่มีคนจำนวนมากที่ไม่ยินยอมให้คนสอนหนังสือกล่าวหาว่าคนรักชาติกลายเป็นคนคลั่งชาติ 

ไม่มีใครว่าคนสอนหนังสือที่ไม่นิยมการสู้รบหรือการทำสงคราม แต่ไม่มีใครยอมให้คนสอนหนังสือจำพวกประหลาดคัดค้านขัดขวางการรักษาอธิปไตยของดินแดน และไม่มีใครยอมให้กัมพูชา (รวมถึงทุกชาติพันธุ์) ล่วงละเมิดเขตอธิปไตยของไทย 

คนรักชาติก็ยังคงแสดงความรักชาติ และยืนยันจะรักชาติต่อไป และไม่ยอมให้ใครรุกรานรุกล้ำอธิปไตยของไทย ส่วนคนสอนหนังสือจะรักชาติหรือไม่ ไม่ใช่เรื่องที่คนรักชาติต้องให้ความสำคัญ และจะปล่อยให้คนสอนหนังสือพูดพล่ามไปเรื่อยๆ ตราบเท่าที่คนสอนหนังสือไม่บ่อนทำลายชาติ ไม่ส่งเสริมให้ต่างชาติรุกล้ำอำนาจอธิปไตยของไทย คนรักชาติไม่ได้ให้ความสำคัญใดๆ กับตำแหน่งศาสตราจารย์ของคนสอนหนังสือจำพวกที่ยกย่องว่ารัฐบาลกัมพูชาดีเด่น แต่กลับสมเพชคนมีตำแหน่งศาสตราจารย์ที่มองว่ารัฐบาลกัมพูชายึดหลักกฎหมายระหว่างประเทศอย่างเคร่งครัด ทั้งๆ ที่คนทั้งโลกรู้ดีว่ารัฐบาลกัมพูชามีพฤติกรรมเผด็จการอำนาจนิยม

ขอยืนยันทิ้งท้ายว่า การสนับสนุนให้ทหารรักษาอธิปไตยของชาติไม่ใช่การคลั่งชาติ เพราะไม่ได้สนับสนุนให้ทหารยึดอำนาจเพื่อผลประโยชน์ของทหารหรือคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ว่าแต่ว่าคนสอนหนังสือที่ได้ตำแหน่งศาสตราจารย์มีคุณประโยชน์ต่อประเทศไทยบ้างหรือไม่ งานที่ทำให้ตนเองได้เป็นศาสตราจารย์ที่มีคุณภาพทางวิชาการจริงหรือ มีประโยชน์ต่อประเทศไทย หรือต่อมวลมนุษยชาติแท้จริงหรือ อย่าคิดว่าตำแหน่งศาสตราจารย์คือตำแหน่งที่สรรสร้างคุณประโยชน์ให้กับสาธารณชน เพราะเท่าที่ประจักษ์นั้น ศาสตราจารย์บางคนไม่มีคุณประโยชน์ใดๆ ต่อสาธารณชนแม้แต่น้อย ส่วนการได้ตำแหน่งศาสตราจารย์นั้นก็เพียงแค่ทำให้ตนเองมีเงินรายได้เพิ่มขึ้นในแต่ละเดือน แต่ย้ำว่าไม่มีประโยชน์ใดๆ ต่อแผ่นดินไทย และคนไทยส่วนใหญ่