โลกนี้ประกอบด้วยแผ่นดินและน้ำ มีน้ำประมาณ 71% และแผ่นดินเพียง 29% ส่วนใหญ่ของน้ำเป็นน้ำเค็ม คือ 96.5% เป็นน้ำจืดเพียง 3.5% และ 69% ของน้ำจืดเป็นน้ำแข็งถ้าน้ำแข็ง หิมะทั้งหมดละลายเป็นน้ำ จะทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น 2.7 กม.!? นอกจากนั้นยังมีน้ำใต้ดิน (น้ำบาดาล) แม่น้ำ ลำธาร ฯลฯ

ร่างกายมนุษย์มีน้ำตอนเกิด 75% ของน้ำหนักตัว แต่เมื่อมีอายุสูงขึ้น ปริมาณน้ำจะค่อยๆ ลดลง ในผู้ใหญ่น้ำจะเป็นส่วนของร่างกายประมาณ 60% แต่ในผู้สูงอายุอาจเหลือเพียง 50%

ฉะนั้นจะเห็นได้ว่าร่างกายจะขาดน้ำไม่ได้ ร่างกายมนุษย์จะตุนน้ำไว้ไม่ได้ ต้องดื่มน้ำทุกๆ วัน ถ้าเราขาดอาหารแต่ดื่มน้ำ เราจะสามารถอยู่ได้เป็นเดือน (3 สัปดาห์จนถึง 2-3 เดือน) แต่ถ้าไม่มีอาหาร ไม่มีน้ำ เราอาจอยู่ได้เพียง 4-7 วัน เท่านั้น เพราะน้ำเป็นส่วนสำคัญของการทำงานของทุกระบบของร่างกาย

น้ำที่ร่างกายต้องการมาจากแหล่งอะไรบ้าง?

70% ของน้ำที่ร่างกายต้องการทั้งหมดต่อวันมาจากการดื่มน้ำเปล่าหรือน้ำในรูปแบบต่างๆ 20% มาจากอาหาร พืช ผัก ผลไม้ เช่น แตงโม จะมีน้ำมาก อีก 10% มาจากกระบวนการย่อยอาหาร

น้ำเป็นสารที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีรส มีความสำคัญต่อความเป็นอยู่ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย ถึงแม้น้ำไม่มีพลังงาน หรือวิตามิน น้ำอยู่บนโลกนี้ในรูปแบบต่างๆ ได้ เช่น ของแข็ง (น้ำแข็ง) ของเหลว(น้ำ) และก๊าซได้ (ไอน้ำ) เมฆ ประกอบด้วย ละอองน้ำและน้ำแข็ง ซึ่งถ้าอากาศหนาวอาจตกมาเป็นหิมะได้ ทำให้มีฝน และละออง น้ำ ปกคลุมผิวโลกถึง 71% ทะเลและมหาสุทรเป็นส่วนใหญ่ของน้ำ (96.5%) เป็นน้ำบาดาล 1.7% เป็น glacier, ice caps (Antarctica and Greenland) 1.7% อยู่ในอากาศในรูปแบบของไอน้ำ เมฆและฝน 0.001% น้ำมีการเคลื่อนไหวตามวงจรของมัน คือ evaporation, transplant, condensation, precipitation และไหลลงทะเล

70% ของน้ำจืด ถูกนำไปใช้ในทางด้านเกษตร การประมง (ทั้งน้ำจืด และเค็ม) เป็นแหล่งโปรตีนของโลก 6.5% เป็นเส้นทางคมนาคมในการเดินทาง ขนส่งสินค้า น้ำยังถูกใช้ในรูปแบบของน้ำ น้ำแข็ง ไอน้ำ ในการละลายความร้อน และให้ความร้อนในอุตสาหกรรมและที่อยู่อาศัย น้ำถูกใช้ในอุตสาหกรรม เพราะมันเป็นสารที่ละลายสารอื่นได้ (solvent) และใช้ในการหุงต้มและเช็ดล้าง รวมทั้งยังเป็นแหล่งของการเล่นกีฬา แข่งกีฬาอีกด้วย

น้ำทั้งหมดที่อยู่บน ใต้ และที่ปกคลุมผิวโลก เรียกรวมกันว่า hydrosphere โลกมีน้ำทั้งหมดประมาณ 1,386 พันล้านลูกบาศก์กิโลเมตร (หรือ 330 ล้านลูกบาศก์เมตร)

น้ำมีการหมุนเวียนวงจรของมันตลอดเวลา ระหว่างอากาศ (atmosphere) น้ำใต้ดิน (soil water) น้ำบนผิวโลก น้ำบาดาล พืช จากการหายใจของพืช และสัตว์เข้าไปในอากาศ มีการระเหย มีฝนตกจากการรวมตัวของไอน้ำ และการไหลลงทะเล

น้ำจืดทั้งหมดประกอบด้วย

1) 69% glacier (น้ำแข็ง) snow (หิมะ)

2) 30% น้ำบาดาล

3) 1% ทะเลสาบ แม่น้ำ ผิวโลก และสิ่งมีชีวิต (biota)

30% ของน้ำที่ใช้ในการเกษตรมาจากใต้ดิน ทำให้น้ำใต้ดินลดลงตลอด

น้ำทะเลมี 3.5% ของความเข้มข้นของเกลือ

มีประชาชนในโลกมากกว่า 660 ล้านคนเข้าไม่ถึงน้ำดื่มที่สะอาด 2.3 พันล้านคนที่อยู่ในภาวะที่มีน้ำน้อย คือ ได้น้ำน้อยกว่า 1,700 ลูกบาศก์เมตร (60,000 ลูกบาศก์กิโลเมตร) ต่อปี

ปัญหา คือ การกระจายน้ำไม่ทั่วถึง เกษตร อุตสาหกรรมเมือง คนใช้น้ำมาก การขาดน้ำทำให้มีคนในโลกตายถึง 5 ล้านคนจากโรคต่างๆ ที่เกี่ยวกับน้ำ และ 1 ใน 5 ของประชาชนทั้งโลก (1.2 พันล้าน) อยู่ในพื้นที่ที่มีการขาดน้ำ

WHO รายงานว่าการมีน้ำดื่มที่สะอาดจะป้องกันการตายของเด็กจากโรคท้องเสียถึง 1.4 ล้านคนต่อปี ในประเทศที่กำลังพัฒนา 90% ของน้ำเสีย (waste water) จากเทศบาลไม่ได้รับการเปลี่ยนให้เป็นน้ำดีก่อนไหลไปลงแม่น้ำ

50 ประเทศ หรือ 1 ใน 3 ของโลกมีการขาดแคลนน้ำ ระดับปานกลางถึงมาก

การปลูกต้นไม้ พืช บางอย่างใช้น้ำมาก เช่น การผลิตฝ้าย(ฝ้าย 1 กก. หรือกางเกงยีนส์ 1 ตัว ต้องการ 10.9 ลูกบาศก์เมตรของน้ำ หรือ 380 ลูกบาศก์กิโลเมตร) การปลูกฝ้ายใช้น้ำระหว่าง 2-4% ของการใช้น้ำทั้งหมด

นอกจากร่างกายต้องการน้ำวันละ 2-3 ลิตรแล้วน้ำยังมีความจำเป็นและสำคัญต่อการชำระล้างร่างกายการคมนาคม การพักผ่อนหย่อนใจ การเล่นกีฬา อุตสาหกรรม การทำอาหาร ฯลฯ

นี่เป็นเหตุผลทำไมเมืองทั้งเล็กและใหญ่ในทุกประเทศจะอยู่ใกล้แม่น้ำ ทะเลสาบ ฯลฯ

นพ.พินิจ กุลละวณิชย์