“ใครมีที่ดินยกมือขึ้น แล้วใครไม่มีที่ดินยกมือขึ้น”

หากถามคำถามนี้กับคนไทย คุณต้องประหลาดใจที่จะพบว่าคนไทยจำนวนไม่น้อยบอกว่าตนเองไม่มีที่ดินในครอบครอง แต่ก็ต้องประหลาดใจยิ่งกว่า เพราะคุณจะพบว่าคนบางคนสามารถครอบครองที่ดินไว้มากกว่า 6 แสนไร่

นี่คือความจริงของสังคมไทย

ตามสถิติของทางการระบุว่าประเทศไทยมีพื้นที่ 513,115 ตารางกิโลเมตร หรือ 321 ล้านไร่ แต่คุณทราบไหมว่าประมาณ 10% ของคนไทยครอบครองที่ดินเกินกว่า 100 ไร่ แต่ทว่าคนไทยกว่า 90% มีที่ดินเพียง 1 ไร่ หรือน้อยกว่า 1 ไร่ และพบว่า 749,599 ครอบครัวไม่มีที่ดินในครอบครองแม้แต่ตารางวาเดียว ส่วน 70% ของที่ดินที่มีกรรมสิทธิ์ก็กลับถูกปล่อยให้รกร้าง หรือไม่ได้ถูกนำไปใช้ประโยชน์ให้เต็มเม็ดเต็มหน่วย

ผาสุก พงษ์ไพจิตร จากคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บอกว่า จากการศึกษาพบว่ามีการถือครองที่ดินซึ่งมีโฉนดในเมืองไทย ทำให้ทราบว่าคนผู้มีโฉนดที่ดินมากที่สุด 10% ครอบครองที่ดินรวมกันมากถึง 62% ของที่ดินที่มีโฉนดทั่วทั้งประเทศไทย แต่คนระดับล่างของสังคมไทยซึ่งมีที่ดิน 50% กลับมีที่ดินรวมกันเพียง 2% ของโฉนดที่ดินทั่วประเทศ

แต่ที่น่าอัศจรรย์คือบุคคลบางคนและนิติบุคคล 837 รายมีที่ดินซึ่งมีโฉนดมากกว่า 1 พันไร่ขึ้นไป และในจำนวนนี้พบว่ามีบุคคลรายหนึ่งมีที่ดินมากมายมหาศาลถึง 631,263 ไร่ (คือคนในตระกูลสิริวัฒนภักดี)

ครั้นเมื่อกลับไปย้อนอ่านข่าวเก่าๆ ซึ่งเป็นข่าวที่แสดงให้เห็นว่าใครคือผู้ถือครองที่ดินมากที่สุดในประเทศไทย ก็พบว่า

“10 ตระกูล-องค์กรถือครองที่ดินรายใหญ่ของประเทศ” เผยอันดับรายชื่อองค์กร นักการเมือง และตระกูลดัง ขาใหญ่ที่ถือครองที่ดินมากที่สุด 10 อันดับแรกของประเทศไทย “สิริวัฒนภักดี” ตระกูลใหญ่เบอร์ 1 ถือครองที่ดินมากสุด 630,000 ไร่ ขณะที่กลุ่มนักการเมืองที่ถือครองที่ดินมากที่สุด คือ นายอำนาจ คลังผา อดีต สส.เพื่อไทย ถือครอง 2,030 ไร่ อ้างอิงจาก ASTV ผู้จัดการออนไลน์ 14 มีนาคม 2558 21.51 น. (แก้ไขล่าสุด 15 มีนาคม 2558 14.39 น.)

ข้อมูลจากการสำรวจศึกษาได้ยกตัวอย่างผู้ถือครองที่ดินรายใหญ่ทั้งประเทศไว้ให้เห็น ดังต่อไปนี้

1.ตระกูลสิริวัฒนภักดี ถือครองกว่า 630,000 ไร่ ทั้งในนามส่วนตัว ครอบครัว และผ่านบริษัทต่างๆ โดยหนึ่งในที่ดินแปลงใหญ่ที่ตระกูลสิริวัฒนภักดีครอบครองกรรมสิทธิ์ อยู่ในบริเวณ อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี รวมประมาณ 12,000 ไร่ ที่ดินใน อ.บางบาล จ.พระนครศรีอยุธยา อีกประมาณ 15,000 ไร่

2.คือ ตระกูลเจียรวนนท์ ของนายธนินท์ เจียรวนนท์ ประธานกรรมการบริหารเครือเจริญโภคภัณฑ์ ธุรกิจการเกษตรครบวงจรในนามกลุ่ม ซีพี ธุรกิจพัฒนาที่ดินในนาม ซี.พี.แลนด์ และกลุ่มแมกโนเลียส์ ธุรกิจโทรคมนาคม ทรู คอร์ปอเรชั่น ถือครองที่ดินในมือไม่ต่ำกว่า 200,000 ไร่ โดยแปลงใหญ่อยู่ที่ จ.พระนครศรีอยุธยา ประมาณ 10,000 ไร่

3.คือ บมจ.สหอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์ม ดำเนินธุรกิจด้านน้ำมันปาล์มรายใหญ่ในภาคใต้ ถือครองที่ดินกว่า 44,400 ไร่ ตามมาด้วย 4.คือ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ จำนวน 30,000 ไร่ 5.คือ บมจ.ไออาร์พีซี จำนวน 17,000 ไร่ 6.คือ ตระกูลมาลีนนท์ จำนวน 10,000 ไร่ 7.คือ บุญ วนาสิน จำนวน 10,000 ไร่ 8.คือ วิชัย พูลวรลักษณ์ จำนวน 7,000 ไร่ 9.คือ ตระกูลเตชะณรงค์ จำนวน 5,000 ไร่ และ 10.คือ ตระกูลจุฬางกูร จำนวน 5,000 ไร่

ส่วนกลุ่มนักการเมืองที่พบว่ามีการถือครองที่ดินมากที่สุด 10 อันดับแรกของประเทศไทย คือ 1.อำนวย คลังผา อดีต สส.พรรคเพื่อไทย ถือครอง 2,030 ไร่ 2.บรรหาร ศิลปอาชา อดีตนายกรัฐมนตรี 2,000 ไร่ 3.เสนาะ-อุไรวรรณ เทียนทอง 1,900 ไร่ 4.อนุชา บูรพชัยศรี 1,284 ไร่5.อดิศักดิ์ โภคสกุลนานนท์ 1,197 ไร่ 6.ทศพร เทพบุตร 1,095 ไร่7.อรรถวิชช์ สุวรรณภักดี 1,095 ไร่ 8.สุชน ชามพูนท 1,060 ไร่9.ชัย ชิดชอบ และภรรยา 854 ไร่ และ 10.มณฑล ไกรวัตนุสสรณ์ 755 ไร่ นอกจากนี้ยังพบด้วยว่า มีผู้ถือครองที่ดินเกินกว่า 1,000 ไร่ขึ้นไป อีก 837 ราย ข้อมูลจาก ASTV ผู้จัดการออนไลน์ 14 มีนาคม 2558 21.51 น. (แก้ไขล่าสุด 15 มีนาคม 2558 14.39 น.)

แต่หากอ้างอิงข้อมูลจาก TCIJ (ชำแหละที่ดินเมืองไทยวันนี้อยู่ในมือใคร ไม่ใช้ประโยชน์-เสียหายปีละ 1.3 แสนล้าน กฤษฎา ศุภวรรธนะกุล ศูนย์ข่าว TCIJ 17 กันยายน 2556) จะพบว่า

ข้อมูลการถือครองที่ดินของสส. 480 คน ที่ได้รับเลือกตั้งและเข้ารับตำแหน่ง หลังวันที่ 20 มีนาคม 2551 จากบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินที่ยื่นต่อคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) พบว่า จากจำนวนสส.ทั้งหมด 480 คน มีสส. 134 คนที่ถือครองที่ดินมากกว่า 100 ไร่ ในจำนวนนี้ถือครองที่ดินรวมกัน 6,418 แปลง รวมพื้นที่ 42,221 ไร่ มูลค่า 10,872 ล้านบาท

แต่ถ้าหากดูการกระจายการถือครองที่ดินของเกษตรกรจะพบว่า ครัวเรือนซึ่งไม่มีที่ดินในครอบครองมีจำนวน 749,599 ราย หรือร้อยละ 18.2 ของทั้งประเทศ ขณะที่ครัวเรือนซึ่งมีที่ดินมากกว่า 40 ไร่ มีจำนวน 402,145 ราย หรือร้อยละ 9.88 ของทั้งประเทศ

ส่วนผู้ถือครองที่ดินในเขตกรุงเทพฯ มากที่สุด พบว่ามีที่ดินมากถึง 2,036 ไร่ 2 งาน 57.3 ตารางวา ส่วนผู้ที่ถือครองที่ดินน้อยที่สุดมีที่ดินเพียง 0.1 ตารางวา แต่ยังมีข้อมูลที่น่าสนใจคือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีอาคารพาณิชย์ในย่านเจริญผล 4,000 คูหา สยามสแควร์ 610 คูหา มาบุญครอง และยังถือครองที่ดินในบริเวณสามย่าน สวนหลวง รามคำแหง อ่อนนุช หัวหิน แพร่ และเชียงใหม่

แต่ที่น่ารักกว่าคือธัมมชโย หรือพระเทพญาณมหามุนี เจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย ประธานมูลนิธิธรรมกาย ถือครองที่ดิน
ในชื่อพระไพบูลย์ สุทธิผล 1,045 ไร่ แล้วยังถือครองในชื่อร่วม และถือครองในชื่อคนอื่น รวมทั้งสิ้น 27,920 ไร่

นี่คือข้อเท็จจริงที่คนไทยควรรู้ไว้ ไม่ว่าเขาเหล่านั้นจะมีที่ดินในครอบครองกี่แสนไร่ หรือไม่มีที่ดินในครอบครองเลยแม้แต่ตารางนิ้วเดียวก็ตาม

หากจะถามว่าผู้เขียนต้องการบอกอะไรกับสังคม ก็ขอตอบสั้นๆ ว่า นี่คือความจริงของสังคมไทย และขอบอกด้วยว่า
ในสังคมใดก็ตามที่สมาชิกมีความแตกต่างกันมากมายราวนรกกับสวรรค์ จะทำให้สมาชิกไม่มีความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน และจะบังเกิดสันติสุขในสังคมได้ยากมาก

เฉลิมชัย ยอดมาลัย
คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต