l บทบาทของพระมหากษัตริย์ไทย ราชวงศ์จักรีในการสร้างสรรค์ความเจริญและความมั่นคงของชาติ

พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรไทยทรงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการสร้างสรรค์ความเจริญรุ่งเรืองและความมั่นคงของชาติ พระมหากษัตริย์ส่วนใหญ่ ตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นต้นมา ต่างทรงประกอบพระราชกรณียกิจใหญ่น้อยเพื่อสร้างความมั่นคงให้อาณาจักรทรงปกครองอาณาประชาราษฎร์ให้อยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข และสร้างสรรค์ความเจริญรุ่งเรืองในด้านต่างๆ ให้เป็นมรดกตกทอดมาจนปัจจุบัน

ตลอดประวัติศาสตร์ไทยจะเห็นได้ว่า

ไทยเป็นชนชาติที่มีพระมหากษัตริย์เป็นผู้นำในการสร้างความมั่นคงทางการเมืองการปกครอง รวมทั้งการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรือง

โดยเฉพาะในสมัยรัตนโกสินทร์

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชปราบดาภิเษกเป็นพระปฐมกษัตริย์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และทรงสถาปนาพระบรมราชวงศ์จักรี เมื่อ พ.ศ.2325 หลังจากนั้นพระมหากษัตริย์รัชกาลต่อมาได้สืบสันตติวงศ์มาถึง 9 รัชกาล และกำลังเริ่มต้นในสมัยรัชกาลที่ 10 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร

l ในขณะที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ร.9 ได้เริ่มต้นการเป็นพระมหากษัตริย์ ในวันที่ 9 มิถุนายน 2489 ด้วยพระองค์เอง เป็นหลัก และได้ทรงสร้างพระบารมีของพระองค์และพระมหากษัตริย์มาตลอด 70 ปี

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ได้มีแบบอย่างและต้นทุนที่ดีที่สูงยิ่ง

1.ทั้งจากบทบาทและผลงานของพระมหากษัตริย์ไทยที่มีต่อประชาชนและประเทศชาติ และโดยเฉพาะ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ฯลฯ)

2.ความศรัทธาและความจงรักภักดีของประชาชนชาวไทยอย่างสูงยิ่งต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ในยุคปัจจุบัน

ค.แนวทางและหลักการในการดำเนินการทั้งในเรื่องการงานและการใช้ชีวิตของพระมหากษัตริย์ (ร.9)

1.ศึกษาข้อมูลอย่างเป็นระบบ 2.ระเบิดจากข้างใน 3.แก้ปัญหาที่จุดเล็ก 4.ทำตามลำดับขั้น 5.ภูมิสังคม 6.องค์รวม 7.ไม่ติดตำรา 8.ประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด 9.ทำให้ง่าย 10.การมีส่วนร่วม 11.ประโยชน์ส่วนรวม 12.บริการที่จุดเดียว 13.ทรงใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ 14.ใช้อธรรมปราบอธรรม 15.ปลูกป่าในใจคน 16.ขาดทุนคือกำไร 17.การพึ่งตนเอง 18.พออยู่พอกิน 19.เศรษฐกิจพอเพียง 20.ความซื่อสัตย์ สุจริต จริงใจต่อกัน 21. ทำงานอย่างมีความสุข 22.ความเพียร : พระมหาชนก 23.รู้ รัก สามัคคี และหัวใจ คือ “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม”

ง.ความมั่นคงและการยอมรับของประชาชนต่อรัฐบาลในปัจจุบัน

จ.การยอมรับนับถือและยกย่องอย่างสูงต่อ สถาบันพระมหากษัตริย์ไทยจากสังคมโลก

l ความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์และพสกนิกรชาวไทย ซึ่งสนิทแน่นแฟ้นมาแต่โบราณกาล จึงดำรงอยู่และทวียิ่งขึ้น

1.ฝ่ายประชาชนชาวไทยตั้งมั่นอยู่บนพื้นฐานของความจงรักภักดีศรัทธาเชื่อมั่น ด้วยความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นพ้นประมาณ

2.ฝ่ายพระมหากษัตริย์ ตั้งมั่นอยู่ในพระมหากรุณาธิคุณอันไม่มีที่สิ้นสุดด้วยน้ำพระราชหฤทัย และพระราชจริยาวัตรประกอบไปด้วยทศพิธราชธรรมและพระราชธรรมจริยาทั้งปวง ทั้งนี้ เพื่อพระราชประสงค์ยิ่งใหญ่ คือเพื่อความอยู่ดีกินดีของพสกนิกรชาวไทยเป็นสำคัญ

“เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม”

l บทบาทของพระมหากษัตริย์ไทย

ในระบอบการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

1.พระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์

1.พระราชสถานะและพระราชอำนาจที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยทุกฉบับยืนยันความเป็นประมุขสูงสุดของพระมหากษัตริย์

การปกครองระบอบประชาธิปไตยของไทย รัฐธรรมนูญมีบทบัญญัติให้พระมหากษัตริย์ได้รับการเชิดชูให้อยู่เหนือการเมือง และกำหนดให้มีผู้รับสนองพระบรมราชโองการในการดำเนินการทางการเมืองการปกครอง

รัฐธรรมนูญได้กำหนดพระราชอำนาจของ พระมหากษัตริย์ ดังนี้

1.1 ทรงใช้อำนาจอธิปไตย พระมหากษัตริย์ใช้อำนาจอธิปไตย เช่น อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจตุลาการ ทรงดำรงอยู่ในฐานะอันเป็นที่เคารพสักการะผู้ใดจะละเมิดมิได้

1.2 ทรงเป็นพุทธมามกะและทรงเป็นอัครศาสนูปถัมภก

1.3 ทรงดำรงตำแหน่งจอมทัพไทย

1.4 ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจที่จะสถาปนาฐานันดรศักดิ์และพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์

1.5 ทรงเลือกและแต่งตั้งองคมนตรี คณะองคมนตรี คือ คณะที่ปรึกษาของพระมหากษัตริย์ มีหน้าที่ถวายความเห็นต่อองค์
พระมหากษัตริย์ในพระราชกรณียกิจทั้งปวง โดยมีประธานองคมนตรีคนหนึ่งกับองคมนตรีอื่นอีกไม่เกิน 18 คน

1.5.1 การเลือก การแต่งตั้ง และการให้องคมนตรีพ้นจากตำแหน่งให้เป็นไปตามพระราชอัธยาศัยเพียงแต่ประธานรัฐสภาลงนามรับสนอง

1.5.2 พระบรมราชโองการแต่งตั้งหรือพ้นจากตำแหน่งขององค์มนตรีอื่นๆ ประธานองคมนตรีเป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการทั้งสิ้น

1.6 ทรงแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ หมายถึง ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทน พระมหากษัตริย์ เมื่อพระมหากษัตริย์จะไม่ประทับอยู่ในราชอาณาจักรหรือทรงบริหารพระราชภาระไม่ได้ เช่น ประชวร ทรงผนวช ยังไม่ทรงบรรลุนิติภาวะ หรือเมื่อราชบัลลังก์ว่างลง

ปกติแล้วเมื่อพระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งผู้ใดด้วยความเห็นชอบของรัฐสภา ผู้นั้นก็เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ แต่ถ้ามิได้ทรงแต่งตั้งไว้ ให้คณะองคมนตรีเสนอชื่อผู้ใดผู้หนึ่งที่สมควรต่อรัฐสภาเพื่อขอความเห็นชอบและในบางกรณี เช่น เมื่อราชบัลลังก์ว่างลง หรือระหว่างที่ยังไม่มีผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ให้ประธานองคมนตรีเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ไปพลางก่อนได้

1.7 ทรงแก้ไขกฎมณเฑียรบาลว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์

1.8 ทรงทำหนังสือสัญญา ทรงไว้ซึ่งพระราชอำนาจในการทำหนังสือสัญญาสันติภาพ สัญญาสงบศึก และสัญญาอื่นๆ กับนานาประเทศ หรือองค์การระหว่างประเทศ นอกจากนี้ หนังสือสัญญาได้มีบทเปลี่ยนแปลงอาณาเขตไทยหรือเขตอำนาจแห่งรัฐ หรือจะต้องออกพระราชบัญญัติเพื่อให้เป็นไปตามสัญญา

ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา

1.9 ทรงแต่งตั้งนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี ผู้พิพากษา ข้าราชการในพระองค์ และข้าราชการระดับสูง

1.10 พระราชทานอภัยโทษ พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชอำนาจที่จะอภัยโทษแก่ผู้ต้องโทษโดยมีผู้รับสนองพระบรมราชโองการ