ปรากฏการณ์ที่ทั้งคนในรัฐบาล ตำรวจ ประชาชน หันมารุมแชร์และรุมด่า ตลอดจนตั้งท่าจะเอาผิดกับเพลง “ประเทศกูมี” ในเวลานี้ ล้วนทำให้เพลงนี้เกิด “สำคัญ” และถูก “สนใจ” ขึ้นมาทันใด

แทนที่จะเกิดขึ้น และหายไป โดยไม่มีใคร “ให้ราคา”

และพลันที่สื่อนำเสนอว่า พล.ต.อ.ศรีวราห์ รังสิพราหมณกุล รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ (รองผบ.ตร.) กล่าวถึงมีการแพร่คลิปเพลงแร็พ “ประเทศกูมี” ว่า ดูคลิปแร็พใต้ดิน เพลงประเทศกูมี ที่ปล่อยผ่านยูทูบแล้ว เนื้อหาจะผิดหรือไม่นั้น แต่เท่าที่ดูจากคลิป ก็ 50 : 50 ต้องให้ตำรวจ ปอท. ตรวจสอบอีกครั้ง ว่าเนื้อหาเข้าข่ายขัดคำสั่ง คสช. หรือไม่ ส่วนคนที่อยู่ในคลิปก็จะต้องเชิญตัวมาให้ปากคำ ว่ามีเจตนาที่จะทำให้เกิดความวุ่นวาย หรือขัดคำสั่ง คสช. ด้วยหรือเปล่า นอกจากนี้ยังเตือนไปถึงคนทำเพลง อย่าทำอะไรที่มันสุ่มเสี่ยงต่อกฎหมายบ้านเมือง เพราะไม่เป็นผลดีกับตัวเองและครอบครัว หากตรวจสอบแล้วพบว่าเป็นกระทำผิด

ท่าทีเช่นนี้ มันก็ไป “เข้าทาง” สื่อที่ต้องการดึงฝ่ายต่อต้านผู้มีอำนาจ ซึ่งเป็นผู้ผลิตและเผยแพร่เพลงนี้ กับตัวแทนผู้มีอำนาจ ที่แสดงท่าทีจะใช้อำนาจเข้าจัดการทันที เรื่องนี้ จึงมีเรื่องที่สังคมต้อง “เจริญสติ” กันหลายประเด็น

1) เราไม่ได้อยู่ในโลกที่คนทุกคนคิดเหมือนกัน รู้สึกเหมือนกัน มองโลกในมุมเดียวกัน อดทนได้ หรือยอมจำนนเท่ากัน การเจอ “ความเห็นที่แตกต่าง-มุมมองที่แตกต่าง และท่าทีที่แตกต่าง”จึงเป็นเรื่องปกติที่ต้องเจอ แต่เจอแล้ว จะมี “อาการปกติ” กันหรือไม่มันอยู่ที่บรรยากาศที่ถูกสะสมเอาไว้ในคนและชาติ

2) กว่า 10 ปีแล้ว ที่คนในประเทศของเรา “ถูกแบ่ง” เป็นขั้วเป็นข้างเป็นฝักเป็นฝ่าย และ “ปั่นหัว” ให้เผชิญหน้ากัน แทน“คู่ขัดแย้งตัวจริง” อารมณ์เช่นนั้น สุกงอมจนเสี่ยงที่จะเกิดสงครามกลางเมืองมาหลายครั้งแล้ว แม้บ้างครั้งไม่ใช่การออกมาทำสงครามกับตัวคน แต่เป็นสงครามแห่งการชี้ถูกชี้ผิด และเรียกความรับผิดชอบ

3) อย่างไรก็ดี ความขัดแย้งในบ้านเมืองของเรา มี 2 ระนาบ ที่ต้องมองให้ชัด คือ ความขัดแย้งของประชาชน ที่มีผลมาจาก “มองต่างมุม” กัน กับความขัดแย้งที่มีการใช้ความรุนแรงเข้าซ้ำเติมสถานการณ์เพื่อหวังผลบางอย่าง หากประชาชนเห็นชัด และระมัดระวังที่จะไม่กระโดดลงไปเป็นเบี้ยบนกระดานความขัดแย้งนั่นอีกโดยง่าย ก็จะทำให้การทำความเข้าใจกับเรื่องต่างๆ คมชัดขึ้น

4) เช่นเดียวกับการทำความเข้าใจกับเพลง “ประเทศกูมี” ที่อย่าคิดบนความต่างขั้ว แต่จงคิดจาก “ตัวเพลง” ซึ่งโดยผิวเผิน มันคือเพลงที่ผลิตจากกลุ่ม Rap Against Dictatorship ชื่อก็ชัดเจนว่า “ต่อต้านเผด็จการ” ถามว่ามันเป็นสิทธิของเขาไหม เป็น และเขาควรจะได้เสรีภาพนั้นไหม ควร แต่เสรีภาพทุกๆ เรื่องก็มีขอบเขตใช่ไหม ใช่ และการต่อสู้กับอะไรบางอย่างที่มีอำนาจกว่า คนฉลาดก็จะมีศิลปะที่จะต่อสู้ใช่ไหม

5) เพลง ประเทศกูมี มีศิลปะไหม ต้องดูที่เนื้อหาและท่าทีครับ เนื้อหานั้น (ยกมาเพียงบางส่วน) กล่าวว่า...

“ประเทศที่เสือดำหน้าคะมำเพราะ Riffle ประเทศที่พล่ามแต่ศีลธรรมแต่อาชญากรรมสูงกว่า Eiffel ประเทศที่กฎหมายไม่สู้พระธรรมหรือ Bible ประเทศที่คนดีๆ มี มีสดุดีเป็น idol ประเทศที่ตุลาการมีบ้านพักบนอุทยาน ประเทศที่ใจกลางกรุงกลายเป็นทุ่งสังหาร ประเทศที่ผู้นำ ทานอิฐทานปูนเป็นของหวาน ประเทศกูมี ประเทศกูมี..

...ประเทศไร้ Corruption ที่ไม่มีการตรวจสอบ ประเทศที่นาฬิกา รมต. เป็นของศพ ประเทศที่มีสภาเป็นห้องนั่งเล่นของนักรบ ประเทศที่เขียนรัฐธรรมนูญให้กองทัพใช้ตีนลบ ประเทศที่ศิลปินวางท่าเป็นขบถ ประเทศที่ขบถเจออำนาจราดจนหัวหด ประเทศที่ขบถเดินตามรัฐเป็นฝูงมด ประเทศกูมี ประเทศกูมี.. ...ประเทศที่มีคนใส่สูทเวลาติดคำพูด ปากเขาว่าแล้วตาขยิบ คนจนวิ่งตามนโยบาย ต้องตายเพราะไม่มีบัตรสามสิบ ประเทศที่รวยอำนาจ เลยจับเสือป่ายังกะปลาดิบ จับมือใครดมไม่ได้ ก็เอาเป็นว่างั้นกูไม่ผิด ประเทศที่ฆ่าคนตายถ้ามีเงินก็ช่วยคดี ประเทศที่กฎยืดได้ซะยิ่งกว่าแขน Luffy คนแสร้งพูด จงทำดี จงทำดี ประเทศกูมี ประเทศกูมี..

...ประเทศที่ปลายกระบอกคอยจ่อที่ปลายกระเดือก ประเทศที่บอกเสรีแต่ดันไม่มีสิทธิ์เลือก ประเทศที่ด่าไม่ได้ทั้งๆ ที่ติดที่ปลายเหงือก ประเทศที่สิ่งที่มึงทำผู้นำจะส่องตามเสือก ประเทศที่อธิปไตย ถูกยึดไว้โดยคนสถุน ประเทศที่มึงจะต้องเลือกจะอมความจริงหรืออมกระสุน ประเทศที่ขุนกินเบี้ยมีเหี้ยและยิงเป็นฝูง ประเทศกูมี ประเทศกูมี..

...ประเทศที่รัฐบาลไม่มีใครกล้าลบหลู่ ประเทศที่มีกฎหมายไว้ให้ตำรวจข่มขู่ ประเทศที่คนมีความคิดต้องแสร้งว่าหลับอยู่ และถ้ามึงไม่อยากอยู่ ถ้าเกิดเขาบังคับมึงก็ต้องอยู่ ประเทศที่คนไม่อ่านหนังสือโดยเฉพาะผู้นำ อะ ประเทศที่บอกให้อยู่เฉยๆ ถ้าไม่อยากนอนเรือนจำ อะ ประเทศที่คนมียศทุจริตแค่ไหนก็รอดทั้งวัน อะ ประเทศกูมี ประเทศกูมี..

...ประเทศที่พรรคการเมืองเสือกแบ่งเป็นสองขั้ว ประเทศที่พลเมืองในเมืองแม่งถูกแบ่งเป็นสองข้าง ประเทศที่คนแม่งตาย ตาย ตาย ในม็อบทั้งสองขั้ว ประเทศที่คนแม่งกลัว กลัว กลัว ทหารทั้งสองข้าง ประเทศที่ 4 ปี แล้วไอ่สัสแม่งยังไม่เลือกตั้ง ประเทศที่เสรีไอ่สัสแม่งบอกว่ากูน่ะเลือกได้ ประเทศที่เลือกนายกต้องให้ทหารมาเลือกให้ ประเทศกูมี ประเทศกูมี..

...ประเทศที่งบประมาณเกินค่าประมาณ ประเทศที่อุกฉกรรจ์มีเงินคอยซุกตามบ้านข้าราชการ เป็นประเทศที่ผู้นำค่อนข้างจะน่ารำคาญ ประเทศที่มีกฎหมายแต่ใช้ปืนกลล้มหน้ากระดาน ประเทศที่คนยังสุขสำราญแต่ใช้ชีวิตอยู่ในกะลา 4 ปีผ่านไปภายใต้บาทา ไม่มีใครเดินข้างในสภา ประเทศที่แม่งน่าเอือมระอา ที่ไม่ต้องบอกก็รู้ดี ประเทศกูมี ประเทศกูมี...”

6) นายนที เอกวิจิตร หรืออุ๋ย บุดดาเบลส แสดงความเห็นผ่านเฟซบุ๊คส่วนตัว โดยแชร์ข้อความจากเพจ “ตบดิ้น” ที่ระบุถึงกรณีที่เจ้าหน้าที่จะเอาผิดผู้ทำเพลงดังกล่าวว่า เสรีภาพเป็นคนละเรื่องกับการละเมิดกฎหมาย และหากจงใจปลุกระดม อาจมีการเลื่อนเลือกตั้ง

ต่อมามีผู้ใช้เฟซบุ๊ครายหนึ่งคอมเมนต์ถาม “อยากฟัง ทรรศนะพี่อุ๋ย ต่อน้องๆ ในวงการหน่อยคับ ตอนนี้คนแชร์เยอะมาก เด็กรุ่นใหม่ๆ มันจะไม่เข้าใจ” ซึ่งอุ๋ยเข้ามาตอบว่า “ถ้าไม่ผิดกฎหมายก็เป็นสิทธิของเค้าครับ แต่ถ้าผิดก็ว่าไปตามกฎหมาย เสรีภาพมีขอบเขต ไม่ด่ารัฐบาล ไปด่าชาวบ้านชาวช่อง ยังโดนฟ้องหมิ่นประมาทเลย อย่าว่าแต่เด็กเลย ผู้ใหญ่ที่แกล้งโง่ไม่เห็นว่าเผด็จการในคราบประชาธิปไตยเป็นยังไง ถ้าน้องเค้าสนใจหาข้อมูลกันอีกสักหน่อย คงไม่โหนเรื่องเสือดำ เค้าก็ดำเนินคดีกันปกติ เรื่องปิดกั้นสื่อ มองแง่ดี น้องคงโตไม่ทันยุครัฐบาลประชาธิปไตย คุมสื่อหนักกว่านี้ พูดไปไม่ฟังหรอกครับ บางเรื่องต้องใช้เวลากว่าจะเข้าใจ ถึงมีคำว่าวัยวุฒิ”

ผู้ใช้เฟซบุ๊ค Patchara แสดงความเห็นว่า “ด่ารัฐบาลปูกันทั้งประเทศตอนนั้นไม่เห็นโดนจับกัน พอมารัฐบาลนี้ มันตรงกับเนื้อเพลงจริงๆ โดนเรียกสะงั้น” โดยอุ๋ยตอบว่า “ไม่โดนจับแต่โดนM79” โดยเจ้าของเมนต์บอกว่าเป็นเหตุผลคนละกรณีกัน แต่อุ๋ยแย้งว่า “กรณีเดียวกันเลยครับ วิจารณ์รัฐบาล เอกยุทธ อัญชันบุตร ชิปปิ้งหมู ตอนพี่เด๋อ จะสร้างเรื่องนายโอ๊คอ๊าค สันติบาลไปบุกบ้าน คุณคงไม่รู้ว่าลูกชายอดีตนายก เอามีดกรีดหน้า Rapper ที่วิจารณ์เค้ามาแล้ว แต่เค้ากลัวอิทธิพลไงครับ เลยไม่กล้าเอาเรื่อง”

ต่อมาเฟซบุ๊ค Patchara ระบุว่าหากเป็นรัฐบาลปกติจะสามารถชุมนุมได้ แต่รัฐบาลไม่ปกติชุมนุมไม่ได้วิจารณ์ไม่ได้ โดนจับปรับทัศนคติ อุ๋ยตอบว่า “ออกมาได้แต่โดนฆ่าไงครับ รัฐบาลนี้ก็เห็นทำการ์ตูนล้อเลียน ด่าหยาบคายกันเต็มเฟซบุ๊ค ไม่เห็นต่างกันเลย รัฐบาลประชาธิปไตยใช้กองกำลังมาฆ่าคนเห็นต่าง โดนจับติดคุกกันไปแล้ว ก็เห็นๆอยู่”

“ไม่ใช่ประชาชนรบกัน ตอนพันธมิตร โดนระบิดแขนขาด เสียชีวิตกันไปเท่าไหร่” เฟซบุ๊คดังกล่าวโต้ตอบอีกว่าตำรวจทำตามคำสั่งและการสลายชุมนุม โดนทั้ง กปปส.และเสื้อแดง อุ๋ยตอบว่า “ถ้าตำรวจต้องทำตามคำสั่ง แปลว่าที่บอกว่าเสื้อแดงถูกทหารยิงนี่ผิดหรือไม่ผิด?” และว่า “ไม่รู้ครับ เห็นมีคนเอาศพมาหากิน ด่าทหารกันเย้วๆ ทั้งๆ ที่ทหารก็โดนฆ่าจากอาวุธสงคราม”

7) สันติสุข มะโรงศรี โพสต์เฟซบุ๊คแสดงความเห็นถึงเรื่องนี้ว่า “...ประเทศกูมี - ฟังสนุกดีครับ โยกตามไปด้วย พูดตรงๆ มันก็คือเพลงด่า คสช. แค่มาในรูปแบบการนำเสนอของคนรุ่นใหม่ ที่พูดๆ ถึงปัญหาส่วนใหญ่ก็จริงนะ แต่ผิวเผินมาก ผิวเผินจนฟังรอบเดียวก็จับได้ เช่น  บ้านตุลาการบนอุทยาน - มันแย่นะ แต่มันอนุมัติยุคไหนวะ สังหารกลางเมือง - มันหดหู่นะ แต่มันมีกองโจรยิงทหารด้วยนะ เผาบ้านเผาเมืองเผาศาลากลางด้วยนะ ฆ่าตัดตอนมันยุคใครอ่ะ แล้วไปเอาภาพแขวนคอเก้าอี้ฟาดมาเพื่อ? แย่นะ ทานอิฐปูนเป็นของหวาน - เลวนะ แต่ยุคเลือกตั้งไม่มีเลยจริงอะ ฆ่าเสือดำ - ชั่วเลยนะ แต่มันโดนกี่ข้อหา แล้วถ้ามันเกิดเรื่องยุคเลือกตั้ง คิดว่ามันจะยิ้มกว่านี้มั้ย (นายทุนพรรคนะ) ปล.สมัยนี้เห็นเศรษฐี รัฐมนตรี ทหาร ตำรวจ ข้าราชการโดนไล่ออก เดินเข้าคุกกันเยอะกว่าที่เคยมีมานะ ฯลฯ ไปละ - อ่า อ่า อุ๊ยส์

8) คราวนี้ก็มาที่เรื่อง “ท่าที” ซึ่งส่งผ่านรูปแบบของมิวสิกวีดีโอ นายธีระวัฒน์ รุจินธรรม ผู้กำกับวีดีโอประกอบเพลง “ประเทศกูมี” บอกกับบีบีซีไทยว่า ขณะนี้ยังไม่ได้รับการติดต่อจากทางตำรวจแต่อย่างใด และก็ยังไม่เข้าใจด้วยว่าข้อหาที่จะมาแจ้งความคืออะไร

“เดิมทีผมไม่คิดว่าเขาจะสนใจ เป็นเสียงของพลเมืองกลุ่มหนึ่งเท่านั้นเอง ที่คิดว่ามีความจริงที่จะพูด อย่างที่ผมทำในมิวสิก(จำลองเหตุการณ์ 6 ตุลา) มันก็เป็นความจริงในประวัติศาสตร์ ก็ไม่คิดว่าเขาจะซีเรียสอะไรขนาดนั้น คิดว่าเขามีอะไรที่ต้องทำเยอะ” นายธีระวัตน์บอกว่า ที่เพลงเป็นกระแสอาจจะเพราะมีคนที่รู้สึกเหมือนกันเยอะ นี่ทำให้ทางการตกใจว่าทำไมคนแชร์และไลค์เยอะ “ก็ปราบตามวิธีอำนาจนิยม อาจจะขู่ให้กลัว”

“เราควรจะซื่อสัตย์ต่อความคิดตัวเอง ไม่ได้ชั่วร้าย ไปฆาตกรรม ประเทศเรามีอะไรไม่ดี เราก็พูดออกไป ...เรื่องที่พูดเป็นเรื่องจริง จะอยู่กับความหลอกลวงหรือเรื่องจริง หลอกลวงอยู่ได้แค่ชั่ววูบ สุดท้ายต้องอยู่กับความจริง”

9) นายทิวา สาระจูฑะ บรรณาธิการนิตยสารสีสัน โพสต์เฟซบุ๊คว่า

“...ผมได้ดูและฟังเพลงแร็พที่วิพากษ์วิจารณ์ประเทศไทยเพลงนั้นแล้ว ตั้งแต่วันแรกที่โพสต์และแชร์กัน ตัวเพลงไม่ติดใจอะไร ถือว่าเป็นเรื่องของความคิดคน อึดอัดก็ระบายออกมาเท่านั้น และในแง่การใช้คำก็พอมีฝีมือกันอยู่บ้าง แต่ด่าประเทศตัวเองหยาบๆคายๆนั่นก็เกินไป เกิดที่ไหนไม่มีหัวคิดเลยหรือ อย่าไปเอาอย่างผู้ใหญ่สิ้นคิดบางคนเลย

แต่ที่ทำให้เซ็งและเศร้าใจนิดหน่อยเมื่อเห็นมิวสิกวีดีโอ ไม่ได้เศร้าที่เห็นหน้าตาคนร้อง แต่เศร้าที่ไปรื้อฟื้นนำเอาภาพเหตุการณ์วันที่ 6 ตุลาคม 2519 มาทำใหม่

นักแร็พทั้งหลายในคลิปวีดีโอนี้คงเกิดไม่ทันเหตุการณ์ตอนนั้น ถึงบางคนเกิดทัน แต่กะเจี๊ยวก็คงยังไม่พัฒนาเป็นไอ้จู๋ และคงไม่รู้ว่า เผด็จการยุคโน้นเป็นอย่างไร

เพราะยุคนี้ใครจะทำปฏิวัติรัฐประหารต้องระมัดระวังพอสมควร รู้ว่าถ้ามีกรอบหรือกดกันมากเกินไป สุดท้ายก็จะถูกขับไล่โดยประชาชน และในสมัยที่โลกเปิดกว้าง ความสัมพันธ์ทั้งการเมืองและเศรษฐกิจระหว่างประเทศมีความสำคัญอย่างมาก ผู้ทำปฏิวัติจะขยับอะไรก็ต้องคิดแล้วคิดอีก

คนรุ่น 14 ตุลาคม 2516 ต่อเนื่องถึง 6 ตุลาคม 2519 ต้องเสียชีวิตเลือดเนื้อและพิกลพิการไปไม่รู้เท่าไหร่ในการต่อสู้เพื่อให้ได้สิทธิเสรีภาพ แม้จะชะงักไปบ้างในช่วงปี 2535 และ 2549 แต่ก็ไม่ได้เป็นเวลายาวนานนัก เพราะประตูได้ถูกเปิดออกแล้ว

เผด็จการยุคโน้นไม่ได้ละมุนละไมเหมือนยุคนี้ที่ปล่อยให้ด่ากันโครมๆ ภาษาวัยรุ่นก็คือ “มึงอย่ามาแอ๊ะ” พูดง่ายๆ ว่า ผู้ที่อ้างว่าเรียกร้องประชาธิปไตยสมัยนี้ ยังแทบไม่ได้ต่อสู้กับอะไรจริงๆ เลย

การแต่งเพลงหรือเขียนวิพากษ์วิจารณ์อะไร สามารถทำได้ ไม่ว่าจะมาจากแนวคิดแบบไหน เพียงแต่ต้องระวังว่าจะไปละเมิดสิทธิของคนอื่นหรือเปล่าเท่านั้น เพราะนั่นเป็นเรื่องทางกฎหมาย แต่การนำภาพจำลองโศกนาฏกรรมที่เป็นความขมขื่นปวดร้าวจากอดีตมาใช้ประโยชน์ ผมถือว่าขาดความเคารพกัน

ผมไม่อยากมองในแง่ลบว่า มีใครอยู่เบื้องหลังกิจกรรมครั้งนี้หรือเปล่า แต่ก็ได้ผลในการสร้างปฏิกิริยา ซึ่งคงสร้างความพะอืดพะอมต่อผู้มีอำนาจพอสมควร แต่ปฏิกิริยาจากผม ในฐานะเป็นหนึ่งในคนยุค 14 ตุลาฯ และ 6 ตุลาฯ ถือว่าวีดีโอที่เอาภาพเหตุการณ์เก่ามารื้อฟื้นเพื่อผลประโยชน์ทางการเมืองใดๆ ในยุคปัจจุบัน เป็นความน่ารังเกียจ และออกจะต่ำทราม...”

เมื่อได้รวบรวมความคิดของหลายๆ คนมาปะทะสังสรรค์กัน ผมก็แทบไม่ต้องพูดอะไร นอกจากสรุปตบท้ายว่า ก็แค่เพียงของคนกลุ่มหนึ่ง ที่มองโลกในมุมหนึ่ง อย่างฉาบฉวย ตื้นเขิน ใช้เพลงบำบัดความเครียดตัวเอง ในนามของ “เสรีภาพ” ตามที่เขาคิด-เข้าใจ

แต่เมื่อมันออกมาสู่ส่วนรวม ย่อมกระทบปะทะกับคนส่วนรวม ที่มองกันคนละมุม มองรอบ มองกว้าง มองลึก ต่างออกไป หากเห็นเป็นขยะ ก็ไร้ค่า หากเห็นว่านำมาต่อยอด เรียนรู้ ขยายความสร้างความเข้าใจเชิงลึกได้ ก็ลองใช้ประโยชน์ของมันกัน ส่วนหากมันไปก้ำเกินข้อกฎหมายใด ก็ให้ผู้เกี่ยวข้องไปต่อสู้เอา

อารมณ์เพลงเต็มไปด้วยความชังชาติ ด้วยเห็นแต่ความชั่วในชาติ หากเราไม่ได้ร่วมชังชาติและอยากแก้ไข ใช้ความชังครั้งนี้ให้เป็นประโยชน์กันเถิดเรา