nn ช่วงสถานการณ์โควิดที่รัฐบาลสั่งล็อกดาวน์ประเทศ เศรษฐกิจฟุบ ค้าขายลำบาก แต่ดูเหมือนกับมีอีกธุรกิจหนึ่งที่ขายดีสวนกระแส....นั่นก็คือธุรกิจค้าบุหรี่เถื่อนที่เฟื่องฟูและขยายเครือข่ายกว้างขวางโดยเฉพาะในจังหวัดภาคใต้ตอนล่าง....จนล่าสุด สมาคมการค้ายาสูบไทยได้รับการร้องเรียนจากกลุ่มผู้ประกอบการ ร้านค้า ร้านโชห่วย จำนวนมากว่าตอนนี้หมดกำลังใจ พร้อมถอยทัพหมดแรงสู้กับปัญหาบุหรี่เถื่อนที่เกลื่อนเมืองในขณะนี้ที่ผ่านมา การยาสูบแห่งประเทศไทยประเมินไว้ว่าบุหรี่เถื่อนมีสัดส่วนสูงถึง 29 เปอร์เซ็นต์ในช่วงปี 2563 ซึ่งมีข้อมูลจากกระทรวงการคลังที่ได้ประมาณการว่ารัฐต้องสูญเสียรายได้จากการจัดเก็บภาษีสรรพสามิต กว่า 3,000-4,000 ล้านบาท จากการค้าบุหรี่หนีภาษีในปี 2563 ที่ผ่านมา ทั้งนี้รายได้ภาษีสรรพสามิตยาสูบเก็บได้ลดลงติดต่อกันมา3 ปีแล้ว จาก 68,600 ล้านบาท ในปี 2560 เหลือ 62,900 ล้านบาท ในปี 2563

นอกจากนี้ การเข้ามาตีตลาดของบุหรี่เถื่อนที่แพร่หลายอย่างรวดเร็วยังทำให้ผู้ประกอบการ ร้านค้าปลีกหรือโชห่วย ถอดใจ และเลิกขายบุหรี่กันไปเป็นจำนวนมาก แม้กระทั่งมีข่าวการขึ้นภาษีสรรพสามิตที่อาจจะมีผลทำให้บุหรี่ต้องมีราคาแพงขึ้น แต่ผู้ประกอบการร้านค้าบางรายกลับบอกว่าไม่มีความจำเป็นต้องกักตุนสินค้า เพราะไม่คิดว่าจะขายทำกำไรได้ ในขณะที่บางร้านก็หันไปซื้อบุหรี่เถื่อนมาขายที่ร้านแทนเพื่อความอยู่รอด โดยสมาคมการค้ายาสูบไทย ได้ออกมาเรียกร้องให้หน่วยงานทุกฝ่าย ทั้ง กอ.รมน. กองทัพภาคที่ 4 กรมสรรพสามิต กรมศุลกากร ทัพเรือภาค 2 ให้ความสำคัญกับปัญหาที่เกิดขึ้น และรับฟังปัญหาที่แท้จริงจากภาคประชาชนผู้ประกอบการ ร้านค้า ร้านโชห่วย และเดินหน้าแก้ปัญหาอยากจริงจัง เพื่อช่วยให้ความเป็นธรรมกับคนที่ประกอบอาชีพอย่างสุจริตที่ปัจจุบันต้องประสบความยากลำบากจากพิษเศรษฐกิจอย่างสาหัสอยู่แล้ว

ทางด้านนายชัยยุทธ คำคุณ โฆษกกรมศุลกากรได้อธิบายว่า ภายหลังจากที่ปรับราคาบุหรี่ในท้องตลาดให้สูงขึ้นผู้บริโภคในภาคใต้ส่วนใหญ่หันไปหาบุหรี่หนีภาษีที่มีราคาถูกกว่าบุหรี่ที่ถูกต้องตามกฎหมายมาก ส่งผลให้เกิดการลักลอบบุหรี่ผิดกฎหมายมากขึ้น ร้านค้าที่ขายบุหรี่ถูกกฎหมายจึงไม่สามารถแข่งขันได้ ส่วนชาวบ้านในภาคใต้รู้กันดีว่าปัญหาบุหรี่เถื่อนเป็นเรื่องที่แพร่หลายมาหลายปีแล้วลักลอบนำเข้ามาทางทะเลและทางบกตามช่องทางธรรมชาติ แต่ก็มีการรับหิ้วจากร้านค้าปลอดอากรฝั่งมาเลเซีย เข้ามาด้วยเช่นกัน แต่เนื่องจากเชื่อมโยงกับผู้มีอิทธิพลในพื้นที่ ทำให้ชาวบ้านตาดำๆ ที่รู้ข้อมูลดี แต่กลับไม่กล้าออกมาให้เบาะแสกับหน่วยงานรัฐหรือกับองค์กรตรวจสอบขนาดคดีรถของกลางพร้อมบุหรี่เถื่อนที่จับได้ในจังหวัดพัทลุงหายไปเมื่อปี 2562 ทุกวันนี้ยังมีหลักฐานไม่เพียงพอมายื่น ป.ป.ช. ซึ่งล่าสุดนายนิวัติไชย เกษมมงคลรองเลขาธิการ ป.ป.ช. ถึงกับต้องชี้แจงว่า “ตอนนี้ยังหาหลักฐานอะไรไม่ได้ เนื่องจากเข้าใจว่า มีความพยายามที่จะกลบหลักฐาน ทำให้ไม่มีข้อมูลใดๆ เช่น เรื่องรถหรือพยานหลักฐานอื่น”

แม้ว่า กรมศุลกากร และกรมสรรพสามิต จะออกมารับลูกปฏิบัติการปราบปรามบุหรี่เถื่อน และจัดทำแผนการทำงานในเรื่องนี้อย่างจริงจัง แต่อีกฟากฝั่งหนึ่งคือร้านค้าและประชาชนในพื้นที่ก็ยังพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ปัญหาไม่ได้ลดน้อยลงเลย อีกทั้งการแก้ปัญหายังไม่มีประสิทธิภาพ ไม่เห็นความเด็ดขาดในการแก้ปัญหา พร้อมกับตั้งคำถามถึงความโปร่งใสในการทำงานของเจ้าหน้าที่ในพื้นที่ ซึ่งก็คงปฏิเสธไม่ได้ หลังพบเหตุทุจริตมีข่าวเจ้าหน้าที่ตำรวจขนเหล้า เบียร์ หรือบุหรี่หนีภาษีเข้าประเทศเองจนกลายเป็นข่าวดังอยู่บ่อยครั้ง

เจ้าของร้านค้าบุหรี่ จังหวัดตรัง รายหนึ่งให้ข้อมูลว่า ในตัวเมืองจังหวัดตรังมีร้านค้าจำหน่ายบุหรี่ผิดกฎหมายที่เปิดขายปกติอย่างไม่เกรงกลัวกฎหมายถึง 4 ร้าน และยังไม่รวมร้านค้าเล็กๆ ที่รับต่อจากร้านเหล่านี้ไปจำหน่ายอีก ทำให้เหลือร้านค้าที่จำหน่ายบุหรี่ถูกกฎหมายเพียงไม่กี่ร้าน และคาดว่าอีกไม่นานร้านค้าถูกกฎหมายเหล่านี้ก็จะต้อง “ปิดกิจการ เลิกขายไป” เพราะทำมาค้าขายยากขึ้นทุกวัน รายได้จากการขายสินค้าอื่นๆ ก็ถูกห้างสรรพสินค้า ซูเปอร์มาร์เก็ตขนาดใหญ่
แย่งยอดขายไป ส่วนยอดขายบุหรี่ก็ตกลงเรื่อยๆ ในอดีตเคยขายได้สัปดาห์ละ 4-5 ลัง ตอนนี้ขายได้ลังเดียวทั้งสัปดาห์ก็ยังไม่หมด และที่สำคัญ เจ้าหน้าที่จับกุมมีหลายหน่วยงาน ทั้ง ตำรวจ ทหาร สรรพสามิต และศุลกากร ทำให้ทำงานล่าช้า ข่าวรั่ว กว่าจะเข้าไปบุกจับกุมได้ ก็กลายเป็นว่าร้านค้าเก็บบุหรี่เถื่อนไปหมดแล้ว จับได้ไม่เกิน 5-10 ซองเท่านั้น ทุกครั้งที่ไปต่อใบอนุญาตขายบุหรี่ ก็จะร้องเรียนกับเจ้าหน้าที่ถึงปัญหาบุหรี่เถื่อนทุกครั้ง แต่ก็ไม่เห็นการแก้ปัญหาที่เบ็ดเสร็จเด็ดขาดเลย ในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา มีการจับกุมเสมือนเป็นการจับเพื่อโชว์ผลงาน แต่ก็เห็นร้านหนีภาษีกลุ่มนี้ยังกลับมาเปิดใหม่ได้เช่นเดิม ดังนั้นกลุ่มผู้ประกอบการ ร้านค้าโชห่วย จึงขอวิงวอนให้นายกรัฐมนตรีสั่งการลงมาอย่างจริงจัง เพื่อพวกเรา ประชาชน และผลประโยชน์ของรัฐโดยตรง เพราะหากผู้มีอำนาจสูงสุดเห็นความสำคัญของการแก้ปัญหา เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติการก็จะเพิ่มความเข้มงวดในการปราบปรามมากกว่านี้

ขณะที่ เจ้าของร้านค้าบุหรี่ จังหวัดกระบี่ อีกรายหนึ่งเปิดเผยว่า ปัญหาบุหรี่เถื่อนในจังหวัดกระบี่เพิ่งมาเติบโตอย่างหนักในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา มีร้านค้าบุหรี่และสุราเถื่อนเพิ่มขึ้นจำนวนมาก บางร้านเปิดตรงข้ามกับสถานที่ราชการแบบเย้ยกฎหมาย ได้แก่ หน้าสำนักงานแขวงการทาง และยังสามารถทำการค้าขายได้โดยไม่ถูกสั่งปิด ทำให้ร้านค้าที่ขายสินค้าถูกกฎหมายได้รับผลกระทบอย่างหนัก รายได้หายไปกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ ในอดีตเคยขายบุหรี่ถูกกฎหมายได้สัปดาห์ละ 10 ลัง ปัจจุบันเหลือเพียงสัปดาห์ละ 2 ลังเท่านั้น แต่คนสูบบุหรี่ก็ไม่ได้ลดลงเลย ลูกค้าที่เคยซื้อจากที่ร้าน ก็แค่เดินข้ามไปซื้อจากอีกร้านที่มีบุหรี่เถื่อนขายแทน ซึ่งผู้ที่จำหน่ายสินค้าถูกกฎหมาย “เห็น รับรู้กันอยู่ แต่ทำอะไรไม่ได้” จะให้ไปแจ้งความจับร้านค้าด้วยกัน ก็สงสาร เพราะทำมาค้าขาย ก็รู้ว่าต้องขายของที่ลูกค้าอยากซื้อ

“สภาพปัญหาที่แท้จริง ที่ตัวเลขการจับกุมตามหน้าหนังสือพิมพ์ไม่สามารถบอกเล่าได้ ขบวนการและธุรกิจค้าบุหรี่เถื่อนมีเบื้องลึกเบื้องหลังที่ซับซ้อน แม้จะมีองค์กรภาคประชาชนที่คอยตรวจสอบอยู่ แต่ก็ดูเหมือนเรื่องจะยังไม่ได้รับความสนใจจากหน่วยงานตรวจสอบภาครัฐเท่าที่ควร ชาวบ้านส่วนหนึ่งจึงมองว่าการปราบปรามบุหรี่เถื่อนทุกวันนี้ทำแบบโชว์ผลงานเป็นครั้งคราวเท่านั้น ไม่ได้ช่วยลดหรือแก้ปัญหาได้อย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรม”

สถานการณ์อาจเลวร้ายลงหลังวันที่ 1 ตุลาคม 2564 นี้ ที่จะมีการขึ้นภาษีสรรพสามิตบุหรี่อันจะทำให้บุหรี่ถูกกฎหมายในประเทศไทยต้องขึ้นราคาอีกครั้ง ถ้ายังแก้ปัญหาแบบเดิม ไม่เพียงรายได้ภาษีที่อาจสูญเสียไปให้บุหรี่เถื่อนมากขึ้นหลังจากนี้ แต่ภาพลักษณ์และความเชื่อมั่นในหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องก็อาจจะติดลบได้เช่นกัน กรมศุลกากร กรมสรรพสามิต และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงจำเป็นต้องบูรณาการการปราบปรามบุหรี่เถื่อนในเชิงรุก และบังคับใช้กฎหมายกับผู้กระทำผิดอย่างจริงจัง รวมถึงหาทางแก้ปัญหาความทุจริตหละหลวมของเจ้าหน้าที่ เพื่อให้การจัดการปัญหาบุหรี่หนีภาษีเป็นไปอย่างยั่งยืนไม่ใช่เป็นแค่ไฟที่ไหม้ฟาง

กระบองเพชร