คืนวันที่ 22 กรกฎาคม ภาพของงานเลี้ยงพรรคร่วมรัฐบาลที่จัดขึ้นในบรรยากาศอบอุ่นและเป็นกันเอง กลับกลายเป็นสัญญะทางการเมืองที่น่าขบคิดยิ่งกว่าคำพูดหรือคำมั่นสัญญาใดๆ ภายในงาน ผู้ที่โดดเด่นที่สุดกลับไม่ใช่นายกรัฐมนตรี ไม่ใช่หัวหน้าพรรคใด แต่คือ นายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ผู้เคยถูกศาลตัดสินจำคุกในคดีทุจริต ผู้ที่เพิ่งกลับประเทศมาได้ไม่ถึงปีเต็ม แต่กลับสามารถ “กลับสู่จุดศูนย์กลางอำนาจ” ได้อย่างเปิดเผยโดยปราศจากข้อครหาในหมู่ผู้มีอำนาจร่วมสมัย

การปรากฏตัวของนายทักษิณในงานดังกล่าวไม่ได้เป็นเพียงแค่การ “เยี่ยมเยียน” หรือ“ให้กำลังใจ” พรรคร่วมรัฐบาล หากแต่เป็นการ “แสดงบทบาท” อย่างชัดเจนในฐานะผู้กุมทิศทางของรัฐบาลชุดนี้ ผ่านคำประกาศว่า “รัฐบาลหน้า ก็จะยังร่วมมือกันแบบเดิม” ซึ่งไม่ได้หลุดออกจากปากของผู้บริหารพรรคใด แต่เป็นคำพูดของผู้ไม่มีตำแหน่ง ไม่มีบทบาทในทางกฎหมายใดเลยทั้งสิ้น

ความจริงที่สังคมรู้กันมาโดยตลอด คือ “บ้านจันทร์ส่องหล้า” ไม่ได้เป็นเพียงบ้านพักของนักโทษเด็ดขาดที่ได้รับการพักโทษ แต่คือสถานที่นัดหมายลับสำหรับเจรจาทางการเมือง การตั้งรัฐบาล การแบ่งเก้าอี้ การจัดตำแหน่ง แม้แต่การตัดสินใจในเรื่องนโยบายระดับประเทศ ยังต้องอิงแนวคิดที่สะท้อนออกมาจากบุคคลผู้นี้ ซึ่งแม้ไม่มีอำนาจโดยตำแหน่ง แต่กลับมีอิทธิพลที่แท้จริง

ตลอดหลายเดือนที่ผ่านมา นายทักษิณปรากฏตัวบนเวทีอย่างต่อเนื่อง จากเวทีสาธารณะ ไปจนถึงเวทีสื่อมวลชน สะท้อนวิสัยทัศน์ทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง ที่หลายฝ่ายตั้งข้อสังเกตว่า “สิ่งที่พูด” มักจะกลายเป็น “สิ่งที่รัฐบาลทำ” ในเวลาไม่นาน ความแน่นแฟ้นระหว่างทักษิณกับผู้มีอำนาจในรัฐบาล ยิ่งได้รับการตอกย้ำด้วย “ท่าที” ของแกนนำพรรคการเมืองหลายพรรค ที่ต่างพากันยกมือไหว้ โค้งคำนับ แสดงความเคารพนอบน้อมต่อผู้ที่เคยหนีคำตัดสินของศาลยาวนานนับสิบปี

เราอาจเข้าใจได้หากเป็นการ “ให้อภัยในฐานะมนุษย์” แต่สิ่งที่เกิดขึ้นกลับไม่ใช่แค่นั้น เพราะมันคือการยอมรับอำนาจของบุคคลผู้เคยถูกตัดสินว่ากระทำความผิดฐานทุจริตในหน้าที่อย่างชัดเจน เป็นการทำลายเส้นแบ่งระหว่าง “ผิด” และ“ถูก” ในระดับสัญลักษณ์ ซึ่งอันตรายอย่างยิ่งต่อสังคมที่พยายามสร้างวัฒนธรรมต่อต้านคอร์รัปชั่น

การที่นักการเมืองระดับสูงจำนวนมาก “แสดงออก” ถึงการเคารพนับถือบุคคลที่เคยถูกตัดสินว่าทุจริต เท่ากับเป็นการทำลายหลักจริยธรรมทางการเมือง และลดทอนความเชื่อมั่นของประชาชนที่เฝ้าหวังว่าจะได้เห็นการเมืองที่มีความโปร่งใส มีหลักธรรมาภิบาล และไม่ยอมจำนนต่อการใช้อำนาจในทางมิชอบ

เราต้องถามอย่างตรงไปตรงมาว่า หากสังคมยอมรับผู้ที่เคยทุจริตเพียงเพราะเขายังมีอิทธิพล หรือมี “เสียง” ที่สามารถกำหนดทิศทางประเทศได้ แล้วเราจะไปสอนลูกหลาน หรือปลูกฝังสำนึกของความสุจริตได้อย่างไร? จะเรียกร้องให้ข้าราชการ หรือนักการเมืองรุ่นใหม่ ยึดถือจริยธรรมได้อย่างไร ในเมื่อสังคมยกย่องผู้ที่เคยละเมิดจริยธรรมอย่างโจ่งแจ้ง?

นี่จึงไม่ใช่แค่เรื่องของ “งานเลี้ยง” หรือ “คำพูด”แต่มันคือกระจกสะท้อนความเสื่อมถอยของมาตรฐานทางจริยธรรมในระบบการเมืองไทย และเป็นคำถามใหญ่ที่เราทุกคนควรตอบให้ได้ - ก่อนที่ความเคยชินกับอำนาจจะทำให้เรามองไม่เห็น “ความผิด” อีกต่อไป