กัมพูชายังฝันว่าจะได้สัมผัสมือประธานาธิบดี โดนัลด์ทรัมป์ ระหว่างพิธีลงนามสันติภาพไทย-กัมพูชา นอกรอบการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนในประเทศมาเลเซีย ปลายเดือนตุลาคมนี้

เห็นทีทรราชตระกูลฮุนจะฝันสลาย เมื่อหลายประเทศมองกัมพูชาเป็นเมืองหลวงแห่งอาชญากรรมข้ามชาติ ที่ใช้แรงงานทาสนับหมื่นคนในแหล่งไซเบอร์สแกมกว่า 53 แห่งทั่วประเทศ

ประธานาธิบดี อี-แจ มยอง แห่งเกาหลีใต้ ตราหน้ากัมพูชาเป็น “เป็นเมืองแห่งอาชญากรรม”

กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริการะบุ กัมพูชาเป็น “รัฐสนับสนุนการค้ามนุษย์” จากความร้ายแรงแพร่หลายของแหล่งไซเบอร์สแกม หรือ คอลเซ็นเตอร์ ซึ่งเกี่ยวพันการค้ามนุษย์ ที่ถูกล่อลวงด้วยรายได้สูงทำงานสบายในกัมพูชา และเมื่อเหยื่อติดกับก็บังคับให้ก่ออาชญากรรมรูปแบบต่างๆ ในแหล่งไซเบอร์สแกม เหยื่อที่ขัดขืนถูกทรมานหรือฆ่าตาย บางรายถูกนำอวัยวะไปขาย

ความร้ายแรงและทารุณโหดร้ายของไซเบอร์สแกมเป็นเหตุให้สหรัฐอเมริกาและอังกฤษสั่งยึดทรัพย์และอายัดทรัพย์สินมูลค่าหลายแสนล้านบาทของ นายเฉิน จื้อ คนจีนสัญชาติกัมพูชา ซึ่งเป็นตัวการสำคัญในขบวนการไซเบอร์สแกม และเป็นที่ปรึกษาฮุน มาเนต นายกรัฐมนตรีกัมพูชา

ในเวลาเดียวกัน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐอเมริกาเสนอกฎหมาย “อาชญากรรมต่างชาติไซเบอร์สแกม”เข้าสภา โดย“มีเป้าหมายตั้งองค์กรปราบอาชญากรรมข้ามชาติในประเทศกัมพูชา” ในเวลาเดียวกันประเทศเกาหลีใต้พันธมิตรใกล้ชิดและหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ของสหรัฐ กำลังมีปัญหากับกัมพูชา

ชาวกาหลีใต้กว่า 600 คน ถูกหลอกหรือไม่ก็ถูกลักพาตัว ไปบังคับใช้ทำงาน ทรมานและถูกฆ่าตายในแหล่งไซเบอร์สแกม ทั่วประเทศกัมพูชา รัฐบาลเกาหลีใต้กำลังใช้มาตรการเด็ดขาดเพื่อช่วยเหลือชาวเกาหลีใต้ให้ได้กลับประเทศโดยเร็ว

นอกจากนั้น การเจรจาสันติภาพไทย-กัมพูชายังหาข้อยุติไม่ได้ รัฐบาลไทยจะไม่ลงนามในเอกสาร ตราบใดที่กัมพูชา ยังไม่ลงมือปฏิบัติจริงตามข้อเสนอของไทย ที่ให้ถอนอาวุธหนักและกำลังพลออกจากชายแดน เก็บกู้ทุ่นระเบิดสังหารบุคคลที่เขมรวางไว้ ร่วมมือกันปราบไซเบอร์สแกม และย้ายหมู่บ้านเขมรที่รุกล้ำดินแดนไทยออกไป

จากปัจจัยต่างๆ ที่กล่าวมาจึงคิดว่าประธานาธิบดีทรัมป์ อาจไม่มีโอกาสเป็นประธานในพิธีลงนามสันติภาพไทย-กัมพูชา หรือ อาจไม่มาร่วมอาเซียนซัมมิต หากมาก็ทำได้เพียงคุยโม้ว่าตนเป็นคนสำคัญทำให้มีการหยุดยิงระหว่างไทยกับกัมพูชาโดยที่จีนไม่มีส่วนเกี่ยวข้องแต่อย่างใด การมาหยามจีนในอาเซียน อาจเป็นอีกปัจจัยที่ทำให้จีนตอบโต้ความกร้าวของทรัมป์ลงได้โดยใช้ลาวเป็นตัวแทนไกล่เกลี่ยเจรจา

การเยือน สปป.ลาวของนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีไทย เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม ที่ผ่านมา เชื่อว่า นอกจากกระชับความสัมพันธ์ในวาระครบรอบ 75 ปี ความสัมพันธ์ไทย-ลาว ผู้นำทั้งสองประเทศต้องได้หารือกันในเรื่องความขัดแย้งไทย-กัมพูชา และลาวคงเป็นคนกลางไกล่เกลี่ยความขัดแย้งระหว่างเพื่อนบ้าน ได้ดีกว่ามาเลเซียและอเมริกา เนื่องจากว่า ลาวมีจีนหนุนหลัง เหมือนครั้งขัดแย้งไทย-กัมพูชา ปี 2554 ที่จีนขอให้ลาวเป็นผู้ไกล่เกลี่ยอำนวยความสะดวกในการเจรจาและสามารถตกลงกันได้ในระดับหนึ่ง

พิธีการทูตของจีนไม่โฉ่งฉ่าง เหมือนอเมริกาจึงให้น้ำหนักไปที่บทบาทของจีนมากกว่าสหรัฐอเมริกา ที่สามารถทำให้ไทยทำข้อตกลงใดๆ กับกัมพูชาได้

อย่างไรก็ตาม กัมพูชายังคงฝันว่า จะได้สัมผัสมือประธานาธิบดี ทรัมป์ ในพิธีลงนามสันติภาพไทย-กัมพูชา ระหว่างอาเซียนซัมมิต 26-28 ตุลาคมนี้ นายซูออส ยารา โฆษกพรรคประชาชนกัมพูชา ให้สัมภาษณ์สำนักข่าวบลูมเบิร์ก วันที่ 15 ตุลาคม ว่า กัมพูชาพร้อมลงนามสันติภาพกับประเทศไทย โดยผ่านการประสานงานของประธานาธิบดี โดนัลด์ทรัมป์ ตามรายงานของเจ้าหน้าที่อาเซียน ที่โอนอ่อนผ่อนตามความปรารถนาของผู้นำสหรัฐ จะทำตัวเป็นผู้สร้างสันติภาพโลก

“ในส่วนของกัมพูชาเราพร้อมตลอดเวลา ที่จะลงนามสันติภาพกับประเทศไทย”ซูออส ยารา กล่าว

บลูมเบิร์กให้รายละเอียดว่า ทรัมป์คาดการณ์ว่า จะเยือนมาเลเซียปลายเดือนตุลาคม เพื่อร่วมอาเซียนซัมมิต ที่ผู้นำไทยและกัมพูชาจะร่วมประชุม ทรัมป์กล่าวว่า ตนเป็นผู้ผลักดันให้เกิดสันติภาพไทย-กัมพูชา ตามหลังการหยุดยิงอิสราเอลกับฮามาส ที่ทรัมป์ช่วยจัดการให้ และเขาโน้มน้าวให้ความขัดแย้งหาข้อยุติได้ในหลายประเทศ

“นี่คือสิ่งที่เรียกว่าเป็นนาทีประวัติศาสตร์เมื่อประธานาธิบดีทรัมป์เข้าร่วมอาเซียนซัมมิต”ซูออส ยารา กล่าว และเสริมว่า“ในขณะที่ กัมพูชาคล้อยตามความพยายามเป็นคนกลางของทรัมป์ และกัมพูชาเสนอให้ทรัมป์รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ในฐานะที่เขาช่วยให้ยุติการปะทะชายแดน ที่ประเทศไทยคุกคามแทรกแซงจากภายนอก”

บลูมเบิร์กรายงานด้วยว่า ความสัมพันธ์ทางการทูตยังละเอียดอ่อนและเปราะบางเมื่อรัฐบาลทั้งสองฝ่ายกล่าวหากันไป-มา ซึ่งเป็นวิธีการที่ทำให้สถานการณ์เลวร้ายลงไป เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ทรัมป์ เขียนจดหมายถึงนายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีไทย เรียกร้องให้หาข้อยุติความขัดแย้ง

แต่ประเทศไทยตั้งเงื่อนไข 4 ประการก่อนการเจรจากับกัมพูชา 1.กัมพูชาต้องถอนอาวุธและกำลังพลออกไป 2.ต้องเก็บกวาดทุ่นระเบิด 3.ปราบปรามไซเบอร์สแกมที่มีเป้าหมายหลอกลวงฉ้อโกงคนไทยและต่างชาติ และ 4.จัดการย้ายพลเรือนกัมพูชาที่รุกล้ำดินแดนไทยออกไป

ในขณะที่นายซูออส ยารา กล่าวว่า ทั้งสองฝ่ายต้องยอมรับแผนที่ยุคล่าอาณานิคมโดยเฉพาะสนธิสัญญาสยาม ฝรั่งเศสที่ว่าด้วยเขตแดนในต้นศตวรรษ 1900 นอกจากนั้นนายซูออส ยาราเรียกร้องให้ไทยปล่อยเชลยทหารกัมพูชา 18 คน ซึ่งเขากล่าวว่า ถูกจับหลังจากหยุดยิง แต่เน้นว่า

“การปล่อยเชลยศึก ไม่อยู่ในเงื่อนไขข้อตกลงสันติภาพ”ฝ่ายประเทศไทยตอบโต้ว่า พิจารณาเป็นเชลยศึกตามกฎหมายสากล

“เราต้องรอฟังจากฝ่ายไทย” ซูออส ยารากล่าว “ทหารไม่สามารถแลกเปลี่ยนกับสันติภาพ”

เจ้าหน้าที่ไทยคนหนึ่ง กล่าวเมื่ออาทิตย์ก่อนว่า สหรัฐยื่นมือเข้ามาแก้ปัญหาความจัดแย้งเป็นส่วนหนึ่งของการเจรจาข้อตกลงภาษีการค้าของสองประเทศนายซูออส ไม่ตอบคำถามว่ากัมพูชาเจอปัญหาเดียวกันไหม สหรัฐตั้งภาษีการค้า 19% ทั้งสองประเทศ

“เราอยากจะกล่าวคำขอบคุณประธานาธิบดีทรัมป์เป็นอย่างสูง” นายซูออส กล่าวและเสริมว่า “แน่นอนเราปรารถนาจะมีข้อตกลงสันติภาพกับประเทศเพื่อนบ้าน และประธานาธิบดีทรัมป์ มีส่วนช่วยมากเรื่องหยุดยิง และมันทำให้เราผ่อนคลายได้มากถึงวันนี้” เขากล่าวกับบลูมเบิร์ก

พิเคราะห์จากรายงานของบลูมเบิร์ก ที่ใช้คำว่า คาดการณ์ว่าประธานาธิบดีทรัมป์ จะมาร่วมอาเซียนซัมมิต หมายความว่าสำนักข่าวระดับโลก ยังไม่ยืนยันว่า ทรัมป์จะมาหรือไม่ ในเมื่อทางการไทยตอบจดหมายทรัมป์ว่า กัมพูชาต้องปฏิบัติตามข้อเสนอ4 ข้อของไทย ซึ่งกัมพูชาบ่ายเบี่ยงตลอดมา

เป็นที่น่าสังเกตว่า ฮุนเซนให้เจ้าหน้าที่ระดับโฆษกพรรคประชาชนกัมพูชาที่ฮุนเซนเป็นหัวหน้าออกมาให้สัมภาษณ์สำนักข่าวระดับโลก แสดงว่าฮุนเซน และรัฐบาลกัมพูชา ไม่แน่ใจว่าจะมีพิธีลงนามสันติภาพกับประเทศไทยหรือไม่

เนื่องจากประเทศไทยยืนยันในเงื่อนไข 4 ข้อที่กัมพูชาไม่สามารถตอบสนองได้ ตราบใดที่ฮุนเซน ยังมีลมหายใจ ในความเป็นจริง ฮุนเซน อยากจะคลานมาขอให้ประเทศไทยเปิดด่าน แต่ด้วยสันดานจองหองจึงต้องพูดว่าไม่ลดตัวลงไปขอให้ไทยเปิดด่าน

“ประเทศไทยปิดด่านร้อยปีกัมพูชายังอยู่ได้”เป็นคำพูดของคนปากกล้าขาสั่นที่มีความหมายว่า ถ้าประเทศไทยปิดด่านต่อไปอีก 100 วัน ถึงตอนนั้นเขมรอดตายทั้งประเทศ ตระกูลฮุนลี้ภัยไปอยู่ประเทศที่มีทรัพย์สิน คฤหาสน์ที่ดินและสัญชาติซึ่งซื้อไว้ล่วงหน้า พร้อมๆ กับสหายที่เป็นคนไทย หรือไม่ก็เป็นสัญชาติและคฤหาสน์ที่นายเฉิน จ้ือ และก๊ก อาน ซื้อไว้ให้ในนามฮุนเซน

จึงคาดการณ์ล่วงหน้าว่า ไม่มีพิธีลงนามสันติภาพไทย-กัมพูชา ระหว่างอาเซียนซัมมิต 2025 ที่กัมพูชาเป็นประธาน

สุทิน วรรณบวร