คุณคงรู้จักใครบางคนที่ชอบโทษคนอื่นว่าเป็นคนผิด บกพร่อง หรือโทษเหตุการณ์ต่างๆ รอบตัวว่าทำให้เขามีทุกข์ ไม่มีความสุขกันบ้างแล้ว

คุณอาจจะโกรธหรือเกลียดบุคคลเหล่านี้

คนที่ชอบโทษคนอื่นคือคนมีจิตใจอ่อนแอ ขาดวินัยทางใจ ขาดพลังในการจะปรับปรุงจิตใจตัวเองให้เข้มแข็ง และยังไม่เข้าใจตัวเองแท้จริง

ในแง่จิตวิทยาเมื่อเราต้องพบกับบุคคลหรือเหตุการณ์ใดๆ เราจะเกิดความรู้สึกได้เป็น 3 อย่าง คือ พอใจ ไม่พอใจ และเฉยๆ

ความรู้สึกพอใจ ไม่พอใจ และเฉยๆ เกิดจากจิตใจของเราเองทั้งนั้น ไม่ได้เกิดจากเหตุการณ์นั้นหรือบุคคลนั้นๆ เลย

บางทีเราพบเหตุการณ์เดียวกันหรือบุคคลเดียวกัน เราก็รู้สึกเฉยๆ ชอบ หรือไม่ชอบ แปรเปลี่ยนได้บ่อยๆ ไป

ฉะนั้น เราควรรับผิดชอบต่อความรู้สึกชอบหรือไม่ชอบที่เกิดจากจิตใจของเรา มากกว่าไปโทษเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น หรือโทษว่าคนอื่นทำให้เรารู้สึกไม่ชอบและเป็นทุกข์

การที่เราชอบโทษคนอื่นหรือเหตุการณ์ต่างๆ รวมทั้งโทษสังคม การเมือง เศรษฐกิจ ฯลฯ ว่าทำให้เราทุกข์ ไม่มีความสุข จึงเป็นการโทษที่เกินจริงและไม่จริงเลย เพราะแท้ที่จริงความรู้สึกทุกข์นั้นมาจากจิตใจของเรา คือคิดไปเองทั้งนั้น

การที่เราชอบโทษบ่อยๆ แสดงถึงจิตใจของเรามีปัญหามากกว่าคนอื่นๆ เขาแล้วล่ะครับ

สิ่งที่เป็นอันตรายมากก็คือ เวลาเรารู้สึกไม่ดีมีความทุกข์ และโทษคนอื่น เรามักแสดงกิริยาไม่พอใจ โกรธ อาฆาต ก้าวร้าว โหดร้าย ดูถูก ฯลฯ คนอื่นได้อย่างคาดไม่ถึง ซึ่งเป็นผลมาจากการที่เรารู้สึกในทางลบหรือไม่ดีที่เกิดจากตัวเราเองมากกว่าจากความผิดของคนอื่นที่เราชอบโทษเขา

คนที่ชอบโทษคนอื่นมากๆ มักเป็นคนที่มีความรู้สึกแบบสุดโต่ง เช่น เวลารักใครก็รักมาก ถ้าเกลียดใครก็รุนแรง ซึ่งโดยลักษณะนี้จะทำให้เขาประเมินค่าของสิ่งที่เขาได้พบ (ทั้งคนและเหตุการณ์) เกินกว่าความเป็นจริงเสมอ เช่น เวลาจะรักใครก็รู้สึกรักมากเหลือเกินทั้งที่เขาไม่ได้มีค่ามากมายอย่างที่ควรจะได้รับความรักมากขนาดนั้น หรือเวลาเกลียดใครก็จะเกลียดมากมายอย่างไม่สมเหตุผลเช่นกัน

ความรู้สึกสุดโต่งจึงเป็นสิ่งไม่ดี ควรลดลงให้อยู่ในระดับทางสายกลางจะดีกว่า

(บางคนไม่รู้ นึกว่าความรู้สึกสุดโต่งเป็นของดีจึงเลียนแบบอย่างกัน เช่น เวลารักใครหรือมีความสุขก็กรี๊ดกร๊าดเต็มที่ เวลาทุกข์หรือไม่ชอบใครก็โวยวายสุดฤทธิ์เหมือนตัวละครในละครทีวีหลังข่าว....เลิกๆ กันเสียทีและเลิกเลียนแบบกันเสียทีเถิด)

เราควรรู้จักปรับจิตให้อยู่อย่างสมดุลและเป็นทางสายกลาง เราจะได้สัมผัสความเงียบสงบภายในตัวเรา (Inner Silence) ซึ่งจะสามารถสื่อสารให้เราทราบได้ว่าชีวิตเราต้องการอะไรจริงๆ บ้าง ซึ่งจะไม่ใช่สิ่งที่สุดโต่งทั้งหลายหรอก ไม่ว่าจะเป็นสุขแบบล้นปรี่ หรือทุกข์แสนสาหัส

อ่านบทความวันนี้แล้ว คงเห็นใจและเข้าใจคนที่ชอบโทษคนอื่นเพราะรู้ว่าเขามีความทุกข์และมีจิตใจที่อ่อนแอ โดยเฉพาะพวกที่มีความรู้สึกสุดโต่ง

เขาอาจอยู่ข้างๆ คุณ ในบ้าน ในที่ทำงาน ในสังคมขณะนี้ หรือเป็นตัวคุณเองก็ได้