ที่ประชุมครม. (7 มี.ค. 2566) เห็นชอบให้เพิ่มค่าป่วยการอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และอาสาสมัครกรุงเทพมหานคร (อสส.)

จากเดิมเดือนละ 1,000 บาท เป็น 2,000 บาท

เพื่อให้สอดคล้องกับภารกิจที่เพิ่มขึ้น เริ่มปีงบฯ 67 เป็นต้นไป

เรื่องนี้ คุ้มหรือไม่?

1. ปัจจุบัน อสม. ปฏิบัติหน้าที่ อะไรบ้าง?

ภารกิจของ อสม. มี 9 งานหลัก ได้แก่ (1) การส่งเสริมสุขภาพ (2) การเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคต่างๆ ในชุมชน (3) การฟื้นฟูสุขภาพ (4) การคุ้มครองผู้บริโภค (5) การจัดการสุขภาพชุมชนและการมีส่วนร่วมในแผนสุขภาพตำบล (6) การสนับสนุนอาสาสมัครประจำครอบครัว (7) การใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล (8) การเข้าร่วมกับทีมหมอครอบครัวในการช่วยเหลือ ดูแลผู้ป่วยและครอบครัวในชุมชน และ (9) กิจกรรมอื่นๆ

2. เงินที่ทางราชการจ่ายให้แก่ อสม. เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติหน้าที่ของ อสม.

ตามที่กำหนดไว้ในประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง สิทธิได้รับเงินค่าป่วยการในการปฏิบัติหน้าที่ของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน พ.ศ.2566

เรียกว่า “ค่าป่วยการ”

ปัจจุบัน อสม.ได้รับในอัตราเดือนละ 1,000 บาทต่อคน

ตั้งแต่เดือนธันวาคม พ.ศ. 2561 เป็นต้นมา (ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2561)

โดย อสม. ที่จะมีสิทธิได้รับค่าป่วยการต้องมีรายชื่ออยู่ในฐานข้อมูลทะเบียนประวัติ อสม. ของกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ มีระยะเวลาในการปฏิบัติงานแน่นอน และมีการรายงานผลการปฏิบัติงานตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด โดย

ปัจจุบัน มี อสม. จำนวน 1,075,163 คน และ อสส. จำนวน 15,000 คน

3. ตั้งแต่ช่วงโควิด ที่ อสม.ทำงานอย่างหนัก มีภารกิจเพิ่มขึ้นมามากมาย จนถึงปัจจุบัน อสม.ก็ยังคงต้องปฏิบัติงานตามภารกิจพื้นฐานเดิมอย่างต่อเนื่อง

และมีภารกิจใหม่ที่เพิ่มขึ้นตามนโยบายรัฐบาลในการดูแลสุขภาพที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันโรค เพื่อลดอัตราการเจ็บป่วยของประชาชน โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ

ตลอดจนปฏิบัติหน้าที่ในการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ในระยะ Post-Pandemic ในชุมชน จำนวน 4 งาน ได้แก่

(1) คัดกรองเพื่อประเมินภาวะสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชน 9 ด้าน (2) สร้างความรอบรู้ และให้บริการดูแลสุขภาพตามสภาพปัญหาในแต่ละด้าน และประสานภาคีเครือข่ายดูแลผู้สูงอายุให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี (3) ปฏิบัติงานในระยะ Post-Pandemic ของโรคโควิด-19 และ (4) ติดตามผู้ผ่านการบำบัดยาเสพติดในระบบสมัครใจบำบัด

4. กระทรวงสาธารณสุข ได้เปรียบเทียบอัตราค่าป่วยการกับค่าใช้จ่ายของ อสม. ในการปฏิบัติงาน

พบว่า อัตราค่าป่วยการอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าค่าใช้จ่ายของ อสม. มาโดยตลอดสรุปได้ ดังนี้

โดยประมาณการค่าใช้จ่าย คำนวณจากอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ (ค่าเสียโอกาส) ค่าพาหนะในการออกปฏิบัติงาน และค่าโทรศัพท์สำหรับติดต่อประสานงานในการปฏิบัติงาน

ยิ่งกว่านั้น อสม. ยังมีภารกิจที่เพิ่มขึ้น ทำให้ต้องเพิ่มระยะเวลาในการปฏิบัติงานจากเดิมอย่างน้อย 1 วันต่อสัปดาห์ (รวม 4 วันต่อเดือน) เป็น อย่างน้อย 2 วันต่อสัปดาห์ (รวม 8 วันต่อเดือน)

5. คณะกรรมการส่งเสริมและสนับสนุน อสม. กลาง ในคราวประชุมครั้งที่ 1/2566 เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2566 พิจารณาแล้วมีมติเห็นชอบการเพิ่มค่าป่วยการให้แก่ อสม. และ อสส. จากเดิมเดือนละ 1,000 บาทต่อคน เพิ่มเป็นเดือนละ 2,000 บาทต่อคน ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2565 เป็นต้นไป คาดว่าจะใช้งบประมาณเพิ่มขึ้นในแต่ละปีงบประมาณ จำนวน 13,081 ล้านบาท

จากนั้น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข นายอนุทิน ชาญวีรกูล จึงนำเสนอเรื่องเข้า ครม.

6. นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกฯ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ได้เปิดเผยเอกสารบันทึกด้วยลายมือ จำนวน 7 หน้ากระดาษ สรุปประเด็นที่ใช้ชี้แจงใน ครม. เพื่อผลักดันเรื่องดังกล่าว

เนื้อความบางตอน ตอกย้ำความสำคัญของ อสม. และยังสะท้อนการใส่ใจของรัฐมนตรีด้วย เช่น

“...เดิม อสม. มีค่าตอบแทน 1,000 บาท ช่วงโควิด-19 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เสนอนายกฯ ของบกลาง เพิ่มให้เดือนละ 500 บาท ตั้งแต่มีนาคม 2563- กันยายน 2565 เพื่อช่วยเหลือด้านค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่ อสม. ที่ต้องออกมาดูแลสถานการณ์โควิด-19 มีความเสี่ยงติดเชื้อ ประสบอุบัติเหตุ ฯลฯ

เมื่อประกาศยุบ ศบค.ลดมาตรการต้องห้ามต่างๆ เงิน อสม.เดือนละ 500 บาท ก็หมดไป กลับไปที่เดิมคือ 1,000 บาท

อสม.ทำให้รากฐานระบบการสาธารณสุข มีความแข็งแกร่งขึ้น อสม.เป็นปัจจัยหนึ่งที่องค์การอนามัยโลก(WHO) ถือว่า เป็นกลไกสำคัญที่ร่วมกับบุคลากร สธ. บริหารจัดการ ควบคุม สถานการณ์โรคระบาด เป็นกลุ่มมวลชน ที่อาสามาบำเพ็ญประโยชน์ต่อส่วนรวม

กระทรวงสาธารณสุข ดำเนินนโยบาย 3 หมอ ประชาชนคนไทย 1 คน มีหมอประจำตัว 3 คน และหมอคนแรก คือ อสม.

ภารกิจที่เพิ่มขึ้น

อสม. เป็นหมอคนที่ 1 และต้องให้ความรู้ ความเข้าใจชาวบ้านในการใส่ใจสุขภาพ ให้เกิดแก่เจ็บตายอย่างมีศักดิ์ศรี มีคุณภาพชีวิตที่ดี มีการดูแลจากระบบการสาธารณสุข

การคัดกรองสุขภาพ เก็บข้อมูล ผู้สูงอายุ ติดตาม ประสานงาน เยี่ยมบ้านเคาะประตู ดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วย ที่ติดเตียงอยู่บ้าน เฝ้าระวัง สอดส่องดูแลเรื่องยาเสพติดในชุมชนหมู่บ้าน ประสานงาน แจ้งความเจ้าหน้าที่บ้านเมือง นับเป็นภารกิจที่มีความเสี่ยงอันตราย

นายกรัฐมนตรี ขอให้ อสม.ช่วยเป็นหูเป็นตา ให้เจ้าหน้าที่บ้านเมือง เรื่องยาเสพติด อสม.มีภารกิจ ส่งยาให้ผู้ป่วยถึงบ้าน อาสาไปรับยา เวชภัณฑ์ แล้วนำไปส่งมอบให้ผู้ป่วย เพื่อลดความแออัด ลดเวลานั่งรอยาของผู้ป่วย ญาติที่โรงพยาบาล

ใช้เทเลเมดิซีน เทเลเฮลท์ กับหมอพยาบาลในการดูแลรักษาผู้ป่วยเบื้องต้น ปฐมพยาบาล ประสานงานการส่งต่อผู้ป่วยจากบ้านไปยังสถานพยาบาลที่เหมาะสม

รัฐได้อะไร ?

ได้ตอบแทนความเสียสละของ อสม. มีหมอคอยดูแลประชาชน ในชุมชนหมู่บ้าน เงินตอบแทน 2,000 บาทต่อเดือน ทำให้ อสม.สามารถจับจ่ายใช้สอย
มีเม็ดเงินไหลเวียนในระบบเศรษฐกิจชุมชน มีเงินไว้สำหรับสะสมเข้ากองทุนฌาปนกิจสงเคราะห์ ซึ่งทำให้ทายาท อสม.ที่เสียชีวิตได้รับเงินจากกองทุนนี้ถึงเกือบ 500,000 บาทต่อราย

มีผู้ช่วยพยาบาล ที่จบหลักสูตรวิชาชีพ เพิ่มปีละ 3,000-5,000 คน ที่เป็น อสม.ด้วย หรือให้ลูกสายตรงมาศึกษา เมื่อเฉลี่ยว่า อสม. 1 คน ดูแลประชาชน 30 บท เรามี
อสม. 1 ล้านคน เท่ากับเราใช้เงิน 65 บาท/วัน และ 2 บาท/คน/วัน ในการมีเครือข่ายสุขภาพไปดูแลประชาชนทั้งประเทศ

อสม.เป็นมวลชนสุขภาพที่มีความตั้งใจ เสียสละ ทำงานให้รัฐ โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน และมีความจงรักภักดี ต่อสถาบันหลักของชาติ ทั้งชาติ ศาสนา และ
พระมหากษัตริย์ และมีความปรารถนาดี ต่อประชาชน และเพื่อนร่วมชาติ เป็นกลุ่มมวลชนแกนหลักในการสร้างความสามัคคี ปรองดอง ลดความความเห็นต่าง ขัดแย้ง ของคนในชาติ...”

พูดแล้วทำ นั่นคือสโลแกนพรรคภูมิใจไทย

ทำแล้ว ทำอยู่ ทำต่อ นั่นคือสโลแกนพรรครวมไทยสร้างชาติ

งานนี้ ทั้งนายกฯ ลุงตู่ ทั้งรมว.สธ.อนุทิน และรัฐมนตรีทุกท่าน จับมือกันทำเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ต้องชื่นชม

สารส้ม