หน้าฝน ฝนตกรถติด เป็นสิ่งที่คุ้นเคยของชาวกรุงเทพฯแต่ตอนนี้มีน้ำท่วมขังหรือน้ำที่ระบายไม่ทัน ท่วมในเขตกรุงเทพมหานครในระดับที่สูง หลังจากไม่มีน้ำท่วมมาหลายปี จึงเกิดการวิพากษ์วิจารณ์ ตำหนิผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครที่ไม่บริหารจัดการให้มีการระบายน้ำที่มีประสิทธิภาพ

กทม.ต้องออกมาเปิดเผยพร้อมแสดงภาพถ่ายว่า แต่ละวันมีขยะประมาณ 20 ตันไหลตามทางน้ำไปขวางกั้นอยู่ที่ตะแกรงประตูระบายน้ำ บางครั้งเป็นขยะขนาดใหญ่ เช่น ตุ๊กตาตัวใหญ่ เก้าอี้ โซฟารับแขก ที่นอน ที่มีผู้ลักลอบทิ้งลงน้ำ สังคมจึงเข้าใจ

การที่น้ำท่วมด้วยสาเหตุดังกล่าว จะไปโทษผู้ว่าฯกทม.เพียงผู้เดียวคงไม่ได้ เพราะแม้จะมีปั๊มน้ำ อุโมงค์ยักษ์ ทางระบายน้ำ
จำนวนที่เพียงพอ แต่หากมีการทิ้งขยะลงคูคลองจำนวนมาก อุปกรณ์ที่มีอยู่อาจไม่สามารถรองรับปริมาณน้ำได้อย่างเต็มที่ ขยะขนาดใหญ่ยังลอยเข้าไปติดใบพัดเครื่องสูบน้ำจนเสียหาย ใช้การไม่ได้ เจ้าหน้าที่กทม.จะเก็บขยะดังกล่าวทุกวันอย่างไรคงไม่ไหว หากไม่หยุดทิ้งขยะ

ขยะยังมีประโยชน์ หากมีการบริหารจัดการที่ดี ขยะบางประเภทสามารถรีไซเคิลกลับมาใช้ใหม่ได้ ขยะบางประเภทสามารถนำไปใช้ในโรงไฟฟ้าพลังงานขยะเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าได้ อย่างน้อยขยะอาจนำไปถมที่ได้ เช่น หลายสิบปีก่อนตลาดนัดสวนจตุจักรใช้ขยะจากภูเขาขยะมาถมบริเวณนั้น เพื่อสร้างตลาดนัด โรงงานปูนซีเมนต์บางแห่งเสนอให้นำขยะจากครัวเรือนไปเผาที่เตาเผาของโรงปูน บางคนเป็นเศรษฐีได้จากธุรกิจจัดการขยะหรือรีไซเคิลขยะแล้วส่งออก ดังนั้น ขยะของคนหนึ่งอาจเป็นทองของอีกคนหนึ่ง

ประเทศที่บริหารจัดการขยะได้ดีมากจนชาวโลกต้องทึ่ง คือ ญี่ปุ่น บรรดานักเรียนไทยที่ไปเรียนญี่ปุ่นต้องปรับตัวกับการทิ้งและเก็บขยะในญี่ปุ่น โดยทั่วไปญี่ปุ่นจะแยกขยะเป็นประเภทใหญ่ๆ คือ ขยะที่เผาได้ เช่น เศษอาหาร กระดาษ กับขยะที่เผาไม่ได้ เช่น ชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ หลอดไฟ แต่ละอำเภอจะกำหนดวันทิ้งขยะและเก็บขยะแต่ละที่แตกต่างกันไป เช่น ขยะเผาได้ให้ทิ้งในวันอังคารและวันศุกร์ ขยะเผาไม่ได้ให้ทิ้งวันพุธที่สองและพุธที่สี่ของเดือน เป็นต้น ส่วนขยะชิ้นใหญ่ๆ เช่น ตู้เย็น จักรเย็บผ้า ต้องไปซื้อป้ายจากซูเปอร์มาร์เก็ตมาผูกติดขยะ ราคาขึ้นกับขนาดขยะ หรือต้องแจ้งเทศบาลมาเก็บโดยมีค่าใช้จ่าย มิฉะนั้นรถขยะจะไม่เก็บไป และเจ้าของขยะต้องรับผิดชอบ ทางการยังแจกถุงใส่ขยะให้ประชาชนฟรีในจำนวนที่กำหนด สถานที่สาธารณะต่างๆ ในญี่ปุ่นมักไม่มีถังขยะ ประชาชนต้องเก็บขยะที่เกิดจากการกินการใช้ของตนไปทิ้งที่บ้าน เวลามีงานเทศกาลต่างๆ เมื่อเลิกงานจะไม่มีเศษขยะตามพื้นเลย คนญี่ปุ่นจะทิ้งใส่ถังเรียบร้อยพร้อมเก็บ สะท้อนถึงความมีวินัยของคนญี่ปุ่น

ประเทศไทยในบางแห่งมีการแยกประเภทขยะให้คนทิ้ง แต่พอถึงเวลาเก็บขยะ กลับเก็บรวมกันไปหมด การแยกประเภทขยะจึงไม่เกิดประโยชน์ใดๆ สะท้อนให้เห็นวิธีคิดและปรัชญาชีวิตของคนไทย

การแก้ไขปัญหาในกรุงเทพฯที่ประชาชนทิ้งขยะลงคูคลองต่างๆ จนเป็นอุปสรรคต่อการระบายน้ำ เกิดน้ำท่วมขัง ทางกทม.จึงแก้ไขกฎหมายเพื่อจับและปรับผู้ทิ้งขยะลงคูคลองและแหล่งน้ำสาธารณะ มีโทษปรับสูงสุด 5,000 บาท ตามพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535 โดยเบื้องต้นอาจปรับเพียง 1,000 หรือ 2,000 บาท
ก่อน แต่มีความพิเศษตรงที่กทม.จะแบ่งค่าปรับให้ผู้ที่ชี้เบาะแสการทิ้งขยะลงคูคลอง โดยจะได้รางวัลครึ่งหนึ่งของค่าปรับ

มาตรการดังกล่าวจะทำให้ประชาชนร่วมเป็นคนเฝ้าคลอง เป็นจิตอาสาในการเฝ้าระวังและรักษาความสะอาดของคูคลองต่างๆ ให้กับกรุงเทพมหานคร

การแบ่งค่าปรับให้ประชาชนนี้ ยังจะใช้กับการขับขี่รถยนต์ รถจักรยานยนต์ จอดรถบนทางเท้าด้วย ซึ่งสามารถใช้หลักฐานเช่น รูปหรือคลิปวีดีโอที่เห็นเลขทะเบียนรถชัดเจน หากเป็นมอเตอร์ไซค์รับจ้าง ต้องเห็นหมายเลขเสื้อและวินที่สังกัด โดยผู้แจ้งเบาะแสจะได้รับส่วนแบ่งครึ่งหนึ่งของค่าปรับเช่นกัน ตามพ.ร.บ.รักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง(ฉบับที่ 2) พ.ศ.2560 มีโทษปรับไม่เกิน 5,000 บาท แต่หากไม่มีหลักฐานการกระทำความผิดอาจจะไม่ได้รับส่วนแบ่งค่าปรับ

การแบ่งค่าปรับให้ลักษณะนี้ จะทำให้มีผู้แจ้งเบาะแสเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก และทำให้กล้องต่างๆ ที่ใช้บันทึกผู้กระทำผิดขายดีมากขึ้นเหมือนบางประเทศ เช่น ในเกาหลีใต้มีผู้คนจำนวนไม่น้อยที่ยึดการแจ้งเบาะแสการกระทำความผิดและได้รับส่วนแบ่งค่าปรับ เป็นอาชีพอย่างหนึ่ง

นอกจากการจับและปรับแล้ว ทางกทม.ยังรณรงค์ไม่ให้ประชาชนทิ้งขยะในคูคลองต่างๆ โดยใช้ข้อความว่า ยิ่งทิ้งยิ่งท่วม ไม่ทิ้งไม่ท่วม เพื่อกระตุ้นจิตสำนึก และให้ทุกเขตจัดกิจกรรมเก็บขยะชิ้นใหญ่ประจำทุกสัปดาห์ เพื่อป้องกันการทิ้งลงคูคลอง แหล่งน้ำสาธารณะ อันเป็นการแก้ไขปัญหาระยะยาว ในอดีตเคยมีการรณรงค์ให้เลิกทิ้งขยะในที่สาธารณะแล้ว คือ โครงการตาวิเศษ ซึ่งได้ผลดี แต่เมื่อเวลาผ่านไปนาน ไม่มีการรณรงค์เรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง เพราะเมื่อก่อนโทรทัศน์จะให้เวลาโฆษณากับโครงการนี้ฟรี 30 วินาที แต่ต่อมาไม่ให้เวลาแล้ว ผู้คนจึงกลับมาทิ้งขยะในที่สาธารณะเหมือนเดิม

การที่น้ำท่วมจากขยะนี้ ยังก่อให้เกิดปัญหาขยะกระจัดกระจายอยู่ตามบ้านเรือน สถานที่ ถนนหนทางต่างๆ เมื่อน้ำลดแล้ว ซึ่งบางทีเป็นขยะที่เป็นแหล่งเชื้อโรคสกปรกมาก หรือก่อมลพิษได้

นอกจากนี้ไทยยังมีปัญหาขยะในทะเลด้วย ประเทศไทยรายงานต่อที่ประชุมสหประชาชาติเรื่องมหาสมุทรว่า จะร่วมมือแก้ปัญหาทิ้งขยะพลาสติกในทะเล ร่วมกับจีน อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ตัวเลขคาดการณ์เมื่อปี พ.ศ.2558 ประเทศไทยปล่อยขยะถึง 2.83 ล้านตันลงทะเล โดย 12% เป็นขยะพลาสติก ขยะเหล่านี้ส่วนมากมาจากบนบก และเกิดจากการบริหารจัดการขยะที่ไม่มีประสิทธิภาพ

ดังนั้น จึงถึงเวลาที่คนไทยควรเพิ่มจิตสำนึกและวินัยในการทิ้งขยะ เพราะถึงจะมีระบบการจัดการขยะที่ดีอย่างไร หากประชาชนไม่ร่วมใจกับรักษาความสะอาดของแม่น้ำ คูคลอง แหล่งน้ำสาธารณะแล้ว ยากที่จะแก้ไขปัญหาน้ำท่วมได้อย่างมีประสิทธิภาพ