รถไฟความเร็วปานกลางลาว-จีน เปิดให้บริการมาหนึ่งเดือนแล้ว ทำให้ผู้คนตั้งความหวังจะเห็นการเชื่อมต่อการเดินทางจากจีน-ลาว-ไทย

รถไฟความเร็วสูงของไทย จะเชื่อมต่อกับประเทศลาวอย่างไร เมื่อไหร่?

1. ความคืบหน้าล่าสุด รถไฟความเร็วสูงกรุงเทพฯ-โคราช คาดว่าจะเปิดบริการ ปี 2569

(1) สัญญาการก่อสร้างงานโยธา จำนวน 14 สัญญา

ก่อสร้างแล้วเสร็จ 1 สัญญา ได้แก่ สัญญา 1-1 กลางดง-ปางอโศก

อยู่ระหว่างก่อสร้าง 7 สัญญา เช่น สัญญา 2-1 สีคิ้ว-กุดจิก สัญญา 3-5 โคกกรวด-นครราชสีมา และสัญญา 4-7 สระบุรี-แก่งคอย

เตรียมการก่อสร้าง 3 สัญญา เช่น สัญญา 4-2 ดอนเมือง-นวนคร และสัญญา 4-6 พระแก้ว-สระบุรี

อยู่ระหว่างดำเนินการจัดซื้อจัดจ้าง 3 สัญญา เช่น สัญญา 3-1 แก่งคอย-กลางดง และปางโศก-บันไดม้า และสัญญา 4-1 บางซื่อ-ดอนเมือง

(2) งานจ้างออกแบบรายละเอียด (สัญญา 2.1) (ครม. 22 สิงหาคม 2560 เห็นชอบร่างสัญญาแล้ว) การรถไฟแห่งประเทศไทย (ร.ฟ.ท.) ได้ลงนามสัญญากับรัฐวิสาหกิจจีน [China Railway Design Corporation (CRDC) และ China Railway International Corporation (CRIC)] เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2560 วงเงิน 1,706.7 ล้านบาท โดยผู้รับจ้างฝ่ายจีนได้ออกแบบแล้วเสร็จ

(3) งานจ้างที่ปรึกษาควบคุมงานก่อสร้าง (สัญญา 2.2) [คณะรัฐมนตรีมีมติ (29 สิงหาคม 2560) เห็นชอบร่างสัญญาดังกล่าวแล้ว] ร.ฟ.ท. ได้ลงนามสัญญากับ CRDC และ CRIC เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2560 วงเงิน 3,500 ล้านบาท โดยผู้รับจ้างอยู่ระหว่างควบคุมการก่อสร้าง ซึ่งจะสิ้นสุดสัญญาปี 2564 และประกันผลงาน 2 ปี

ร.ฟ.ท. และผู้รับจ้างฝ่ายจีนได้ร่วมกันจัดทำร่างบันทึกแนบท้ายสัญญา 2.2 เพื่อรองรับการจ่ายค่าจ้างที่ปรึกษาในการควบคุมการก่อสร้างที่อยู่ระหว่างกรก่อสร้างและสัญญาที่อยู่ระหว่างดำเนินการ ทั้งนี้ อยู่ระหว่างดำเนินการเพื่อลงนามตามขั้นตอนของกฎหมาย

(4) งานระบบราง ระบบไฟฟ้าและเครื่องกล การจัดหาขบวนรถไฟและการจัดฝึกอบรมบุคลากร (สัญญา 2.3) [คณะรัฐมนตรีมีมติ (29 กันยายน 2563) เห็นชอบร่างสัญญาดังกล่าวแล้ว] ร.ฟ.ท. ได้ลงนามสัญญากับ CRDC และ CRIC เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2563 วงเงิน 50,644.5 ล้านบาท ระยะเวลาดำเนินงาน64 เดือน โดยแบ่งงานออกเป็น 3 ช่วง ได้แก่ 1) งานออกแบบระบบรถไฟความเร็วสูงและออกแบบระบบต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนออกแบบขบวนรถไฟ 2) งานฝึกอบรมบุคลากรเพื่อการเดินรถและการซ่อมบำรุงและการถ่ายทอดเทคโนโลยี และ 3) งานก่อสร้างติดตั้งระบบราง ระบบไฟฟ้าและเครื่องกล ระบบรถไฟความเร็วสูงที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ ร.ฟ.ท.ได้แจ้งให้ฝ่ายจีนเริ่มงานออกแบบเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2563 (รวมระยะเวลาออกแบบ 8 เดือน)

2. ระยะที่ 2 ช่วงนครราชสีมา-หนองคาย

เป็นส่วนต่อขยายของโครงการรถไฟความเร็วสูง ช่วงกรุงเทพมหานคร-นครราชสีมา ระยะทางรวมประมาณ 356.01 กิโลเมตร ขนาดทาง 1.435 เมตร ประกอบด้วย 5 สถานี ได้แก่ สถานีบัวใหญ่ สถานีบ้านไผ่ สถานีขอนแก่น สถานีอุดรธานี และสถานีหนองคาย เพื่อเตรียมพัฒนาเป็นเส้นทางยุทธศาสตร์เชื่อมต่อการค้าการลงทุนกับสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว(สปป. ลาว) และจีน โดยจะมีศูนย์ซ่อมบำรุงเบา/หนัก ศูนย์ซ่อมบำรุงทาง ยานกองเก็บตู้สินค้า และย่านเปลี่ยนถ่ายสินค้า

ปัจจุบัน บริษัทที่ปรึกษาได้ออกแบบรายละเอียดงานโยธาและศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมเสร็จแล้ว และได้ตรวจรับงานเมื่อเดือนสิงหาคม 2564

ในคราวประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2564 คณะรัฐมนตรีพิจารณาเห็นว่า เพื่อให้การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการคมนาคมทางรถไฟในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศมีความเชื่อมโยงกันตลอดทั้งสายและสามารถรองรับความต้องการในการเดินทางของประชาชนและการขนส่งสินค้าที่มีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้นจากการเปิดประเทศและการก่อสร้างทางรถไฟความเร็วสูงเชื่อมโยงกันของประเทศเพื่อนบ้าน คณะรัฐมนตรีจึงมีมติให้ คค. (ร.ฟ.ท.) เร่งรัดดำเนินโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ระยะที่ 2 ช่วงขอนแก่น-หนองคาย ให้แล้วเสร็จโดยเร็ว โดยให้ถือเป็นนโยบายสำคัญที่ต้องขับเคลื่อนให้เกิดผลเป็นรูปธรรม

3. การเชื่อมต่อรถไฟความเร็วสูง ช่วงหนองคาย-เวียงจันทน์

ตามแผนการร่วมด้านรถไฟระหว่างไทย-จีน และการประชุมสามฝ่ายไทย-สปป.ลาว-จีน

เห็นชอบให้มีการสร้างสะพานแห่งใหม่เป็นส่วนหนึ่งของโครงการเชื่อมต่อรถไฟ ช่วงหนองคาย-เวียงจันทน์ ซึ่งจะมีทั้งทางรถไฟขนาดมาตรฐาน (1.435 เมตร) และขนาดทาง 1 เมตร ตั้งอยู่ทางทิศใต้ ห่างจากสะพานมิตรภาพไทย-ลาว (หนองคาย-เวียงจันทน์) ประมาณ 30 เมตร

ไทย สปป.ลาว และจีน ได้ลงนามในบันทึกความร่วมมือว่าด้วยการเชื่อมต่อเส้นทางรถไฟระหว่างหนองคาย-เวียงจันทน์ เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2562 และปัจจุบันอยู่ระหว่างเสนอให้มีการประชุมร่วมสามฝ่ายเพื่อหารือแนวทางการก่อสร้างและการเดินรถร่วมกันต่อไป

4. ลองนึกภาพตาม

ในอนาคต ราวๆ ปี 2572 เมื่อรถไฟความเร็วสูง กรุงเทพฯ-โคราช-หนองคาย เปิดให้บริการครบตลอดสาย ก็จะเชื่อมต่อจากหนองคาย ข้ามสะพานไปที่เชื่อต่อกับลาว เข้าเวียงจันทน์ วังเวียง หลวงพระบาง ต่อไปถึงจีน และเชื่อมต่อเข้าโครงข่ายของจีนไปถึงยุโรปต่อไปได้ ด้วยขนาดรางเดียวกัน ต่อเนื่องกัน

จากยุโรป มาจีน มาลาว มาไทย ก็ผ่านเส้นทางนี้ได้เช่นกัน

นับจากนี้อีกเพียง 6 ปี

นี่ไม่ใช่ความฝัน แต่เริ่มก้าวเดินแล้ว ในยุคที่มีนายกฯ ชื่อลุงตู่ พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา

สารส้ม