อุ๊งอิ๊ง-แพทองธาร ชินวัตร ในตำแหน่งอุปโลกน์“หัวหน้าครอบครัวเพื่อไทย” ประกาศวิสัยทัศน์ ค่าแรงขั้นต่ำ 600 บาท เงินเดือนผู้จบปริญญาตรีเริ่มต้นที่ 25,000 บาท ถูกสังคมตั้งคำถามมาก จน “หัวหน้าพรรค”นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว ต้องออกมาแก้สถานการณ์ว่า “เป็นภาพฝัน-เป็นวิสัยทัศน์” นั่นแปลว่า ประชาชนทั้งหลายอย่าเพิ่งตกหลุม เพราะมีเงื่อนไขที่ต้องตั้งสติว่า

1.พรรคเพื่อไทยต้องได้เป็นรัฐบาล 2.จะเกิดขึ้นในปี 2570 3.จะเกิดได้ถ้าองค์ประกอบทางเศรษฐกิจโดยรวมดีหมด มันจึงเป็น “สัญญาลมปาก” เหมือน “เช็คที่รอวันเด้ง”เป็นการหลอกขายหมายจะเอาคะแนนเลือกตั้งมาก่อนถึงเวลาก็จะมีข้อแก้ตัวมากมาย

1) นายธนิต โสรัตน์ รองประธานสภาองค์การนายจ้างผู้ประกอบการค้าและอุตสาหกรรมไทยเปิดเผยบทความพิเศษเรื่อง “นโยบายหาเสียงเลือกตั้ง...ประชานิยมค่าจ้าง 600 บาทต่อวัน” หลังจากพรรคเพื่อไทยประกาศนโยบายปรับ “ขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ” และเพิ่มเงินเดือนผู้จบปริญญาตรี ภายในปี 2570 โดยระบุว่า

นโยบายค่าจ้างขั้นต่ำถูกพรรคการเมืองนำมาเป็นนโยบายประชานิยมหาเสียงก่อนเลือกตั้งซึ่งคาดว่า อาจอยู่ในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ปี พ.ศ. 2566 จากการแสดงวิสัยทัศน์ของประธานคณะที่ปรึกษาการมีส่วนร่วมและนวัตกรรมของพรรคเพื่อไทย เมื่อวันที่ 6 ธันวาคมที่ผ่านมา ที่ประกาศนโยบายเศรษฐกิจหากเข้ามาบริหารประเทศต้องการผลักดันการขยายตัวทางเศรษฐกิจอย่างต่ำเฉลี่ย 5% ต่อปี

การผลักดันส่วนหนึ่งมาจากการเพิ่มรายได้ให้กับผู้ใช้แรงงานด้วยการปรับค่าจ้างขั้นต่ำเป็นวันละ 600 บาทและเงินเดือนของผู้จบการศึกษาระดับปริญญาตรีขั้นต่ำอยู่ที่25,000 บาท/เดือน ภายในปี พ.ศ.2570 โดยนำไปผูกกับว่าค่าแรงที่สูงจะทำให้มีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์มีเกียรติซึ่งประเด็นนี้ยังกังขาว่าเกี่ยวข้องกันหรือไม่

ก่อนหน้านี้ปี พ.ศ.2555-2556 พรรคเพื่อไทยสมัยนายกฯยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ได้ผลักดันค่าจ้างขั้นต่ำ 300 บาททั่วประเทศเป็นการปรับแบบก้าวกระโดดเฉลี่ยเพิ่มขึ้นวันละ 141 บาท หรือเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 70-88% เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการลงทุนและการส่งออกชะลอตัว

ปัจจุบันอัตราค่าจ้างขั้นต่ำซึ่งประกาศใช้ 1 ตุลาคม พ.ศ.2565 มี 9 อัตราแต่ละจังหวัดไม่เท่ากันสูงสุดวันละ 354 บาท (มี 3 จังหวัด) ต่ำสุดวันละ 328 บาท(มี 5 จังหวัด) กทม.และปริมณฑลอัตราค่าจ้าง 353 บาท อัตราค่าจ้างขั้นต่ำที่พรรคเพื่อไทยชูเป็นประเด็นหาเสียง คือวันละ 600 บาท ภายในปีพ.ศ. 2570

หากใช้อัตราค่าจ้างของกทม.และปริมณฑลเป็นฐานจะทำให้ค่าจ้างที่ต้องปรับขึ้นภายในห้าปีข้างหน้าวันละ247-250 บาท หรือเฉลี่ยขึ้นปีละ 50 บาท ซึ่งค่าจ้างที่กล่าวก็ไม่ได้ระบุว่าเท่ากันทั้งประเทศหรือไม่

หากใช้เหมือนเมื่ออดีตคือเท่ากันทุกจังหวัดจังหวัดที่กระทบมากสุดคือกลุ่มจังหวัดที่อยู่ห่างไกลจากศูนย์เศรษฐกิจ เช่น ยะลา, ปัตตานี, นราธิวาส, น่านและอุดรธานี ซึ่งได้รับค่าจ้างวันละ 328 บาท จะต้องปรับค่าจ้างในอัตราที่สูง

นโยบายหาเสียงโดยใช้ค่าจ้างขั้นต่ำแบบประชานิยมไม่ใช่มีแต่พรรคเพื่อไทย ช่วงเลือกตั้งปี พ.ศ. 2562 พรรคพลังประชารัฐเคยชูนโยบายปรับค่าจ้าง 425 บาทแต่ไม่ได้นำมาใช้จริงเพราะมีการเปลี่ยนผู้บริหารพรรค

ขณะที่พรรคเพื่อไทยผู้ที่นำเสนอแนวคิดเป็นเพียงวิสัยทัศน์ของประธานคณะที่ปรึกษาการมีส่วนร่วมและนวัตกรรมไม่ใช่หัวหน้าพรรค คงต้องดูว่าทางพรรคจะประกาศเป็นนโยบายหาเสียงอย่างเป็นทางการหรือไม่

อย่างไรก็ตาม จากนี้ไปคงเห็นหลายพรรคออกนโยบายหรือแนวคิดหาเสียงเชิงประชานิยมปรับค่าจ้างเพื่อ ชิงคะแนนเสียงจากผู้ใช้แรงงานทั้งในระบบและนอกระบบประมาณ 34 ล้านคน จำเป็นที่ภาคเอกชนจะต้องติดตามว่าจะมีการนำมาใช้จริงหรือไม่และต้องปรับตัวให้ทันต่อสถานการณ์

สำหรับผลกระทบจากนโยบายประชานิยมหาเสียงค่าจ้างขั้นต่ำ สรุปได้ 6 ข้อดังนี้

1. กระทบฐานค่าจ้างและขีดความสามารถในการจ่ายค่าจ้าง

ค่าจ้างขั้นต่ำเกี่ยวข้องกับทุกภาคส่วนทั้งภาคการผลิต, การบริการ, ก่อสร้าง, โลจิสติกส์, ท่องเที่ยว,ร้านอาหาร, ที่พักอาศัย, ลูกจ้างในครัวเรือน, แรงงานเกษตรและประมง รวมถึงแรงงานต่างด้าว การปรับค่าจ้างแบบก้าวกระโดดจึงส่งผลกระทบในวงกว้างอย่างที่เคยเกิดในอดีตปี พ.ศ 2555-2556

2.ข้อดีที่เห็นได้ชัดเจนคือค่าจ้างแท้จริงของลูกจ้างสูงขึ้น

ค่าจ้างแท้จริงคือรายได้ที่หักเงินเฟ้อเพื่อจะทำให้มีการจับจ่ายใช้สอยเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับลูกจ้าง แต่ในอดีตพบว่าค่าจ้างที่ก้าวกระโดดจะตามมาด้วยเงินเฟ้อราคาค่าของที่สูงขึ้นแบบก้าวกระโดดเช่นกันและมีข้อมูลว่าแรงงานส่วนหนึ่งที่อยู่ในสถานประกอบการขนาดเล็กและภาคเกษตร-ประมง ถึงแม้ได้รับค่าจ้างตามกฎหมายก็ยังคงเป็นกลุ่มตกหล่นไม่ได้รับค่าจ้างเพิ่ม

3.กลุ่มนายจ้างที่ได้รับผลกระทบมาก เช่น นายจ้างในภาคเกษตรและประมงซึ่งผลผลิตราคาต่ำทำให้ผลิตภาพแรงงานต่ำกว่าค่าจ้าง 7-11% กิจการโรงแรม, ร้านอาหาร ก่อสร้าง ที่ต้องใช้คนจำนวนมาก อุตสาหกรรมหรือธุรกิจที่ใช้แรงงานเข้มข้น ส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมรับจ้างผลิต (OEM) เช่น อุตสาหกรรมสิ่งทอ, เครื่องนุ่งห่ม, รองเท้ากีฬา, เครื่องหนัง, อาหารแปรรูป อุตสาหกรรมที่ไม่สามารถใช้เทคโนโลยีทดแทนแรงงาน

4.ภาคการส่งออกอาจได้รับผลกระทบ ทั้งอุตสาหกรรมรับจ้างการผลิต อุตสาหกรรมแปรรูปเกษตรรวมถึง SME ขนาดเล็กจะได้รับผลกระทบมากกว่าขนาดใหญ่ เคยมีการศึกษาผลกระทบค่าจ้างแบบก้าวกระโดดหลังจาก 1 ปีการจ้างงานของบริษัทขนาดเล็กเริ่มลดลงอย่างเห็นได้ชัดและอาจมีผลทำให้มีผลกระทบสัดส่วน GDPลดลง 2.5%

5.การปรับค่าจ้างชี้นำ 600 บาทเป็นการทำลายโครงสร้างไตรภาคีในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา ค่าจ้าง ขั้นต่ำในการพิจารณาของไตรภาคีถึงแม้บางครั้งภาคการเมืองจะเข้ามาก็ต้องชี้นำอยู่ในไตรภาคี การประกาศนโยบายเช่นนี้จะทำลายโครงสร้างค่าจ้างที่เกี่ยวข้องกับสภาวะเศรษฐกิจ เงินเฟ้อ ความสามารถของนายจ้างและความเดือดร้อนของลูกจ้าง

6.ค่าจ้างของผู้จบปริญญาตรีเป็นทางเลือกของนายจ้าง การชี้นำค่าจ้างแรงงานผู้จบปริญญาตรีจาก 15,000 บาทเป็น 25,000 บาท ภายในห้าปีหรือเฉลี่ยเพิ่มขึ้นปีละ 2,000 บาท หากเป็นการรับแรงงานใหม่ที่ไม่ต้องการคุณสมบัติที่ต้องการใช้ทักษะระดับปริญญาเป็นทางเลือกของนายจ้างที่อาจเลือกแรงงานในระดับที่ต่ำกว่าซึ่งค่าจ้างถูกกว่า

สรุปได้ว่า การคิกออฟของประธานคณะที่ปรึกษาการมีส่วนร่วมและนวัตกรรมของพรรคเพื่อไทยเมื่อวันที่ 6 ธันวาคมที่ผ่านมา ในการปรับค่าจ้างวันละ 600 บาทและปริญญาตรี 25,000 ภายในระยะเวลาห้าปี อาจไม่ชัดเจนว่าเป็นนโยบายของพรรคหรือขัดต่อกฎหมายกกต.ที่แทรกแซงไตรภาคีคณะกรรมการค่าจ้างหรือไม่ แต่อาจทำให้หลายพรรคการเมืองนำไปใช้ หากเป็นจริงประเทศไทยอาจสูญเสียขีดความสามารถในการแข่งขันด้านการลงทุนและการส่งออก ผลดีจะตกไปอยู่กับประเทศเวียดนามและอินโดนีเซีย ซึ่งจะส่งสินค้าราคาถูกกลับเข้ามาขายในประเทศ

การว่างงานคงไม่ใช่ประเด็น เพราะไทยอัตราการเกิดต่ำและขาดแคลนแรงงาน แต่หากอุตสาหกรรมย้ายออกไปลงทุนต่างประเทศ หรืออุตสาหกรรมในประเทศได้รับผลกระทบสินค้าราคาถูกจากประเทศเพื่อนบ้าน ผลกระทบมากน้อยคงต้องติดตามต่อไป

2) นายสมชัย ศรีสุทธิยากร จากพรรคเสรีรวมไทย โพสต์เฟซบุ๊กตั้งข้อสังเกตในเรื่อง “ข้อกฎหมาย” ว่า

ถาม ตอบ วิวาทะ ค่าแรงขั้นต่ำ 600 บาท

1.เป็นนโยบายหรือการสัญญาว่าจะให้ ถ้าเป็นนโยบายไม่ผิด แต่หากเป็นสัญญาว่าจะให้ เข้าข่ายซื้อเสียง

ตอบ : เป็นนโยบาย เนื่องจากเป็นการระบุถึงความตั้งใจที่ทำหากเป็นรัฐบาล เกิดผลต่อทั้งผู้เลือกและไม่เลือก ไม่เป็นสัญญาว่าจะให้ เนื่องจากไม่ได้ให้เป็นเงินโดยตรงหลังเลือกตั้งแก่ผู้เลือก

2.การเสนอนโยบาย ค่าแรง 600 บาท ผิดกฎหมายเลือกตั้งหรือไม่

ตอบ : ตามมาตรา 57 ของ พ.ร.ป.พรรคการเมือง ระบุว่า นโยบายของพรรคที่ต้องใช้จ่ายเงินงบประมาณต้องระบุวงเงิน ที่มา ความคุ้มค่า ประโยชน์ ผลกระทบและความเสี่ยง ในกรณีนี้ เป็นนโยบายค่าแรงขั้นต่ำในตลาดแรงงาน ไม่ได้ใช้งบประมาณรัฐ จึงไม่น่าเข้าข่าย

3.หากคิดว่า หมิ่นเหม่ เป็นความผิดต้องทำอย่างไร

ตอบ : ร้องต่อคณะกรรมการการเลือกตั้ง หาก กกต.เห็นว่า เข้าข่าย ให้สั่งให้พรรคดำเนินการให้ครบภายในเวลาที่กกต.กำหนด หากไม่ทำ มีความผิดตามมาตรา 121 ปรับ500,000 บาท และวันละ 10,000 จนกว่าจะมีการดำเนินการ

4.กกต. สามารถวินิจฉัยอย่างไรได้บ้าง

ตอบ : เป็นวินิจฉัยของ กกต. ว่า เข้าข่ายหรือไม่เข้าข่าย แต่หาก กกต. มีมติอย่างใดอย่างหนึ่งแล้วมีผู้เห็นว่า ไม่ถูกต้อง เช่น ควรผิดแต่ไม่ผิด หรือผิดแต่เลือกปฏิบัติต่อบางพรรค ไม่บังคับทุกพรรคอย่างเท่าเทียม สามารถฟ้อง กกต. ตาม ก.ม.อาญา 157 ได้

3) นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว สส.น่าน และหัวหน้าพรรคเพื่อไทย กล่าวถึงกรณีนายสนธิญา สวัสดี อดีตที่ปรึกษาคณะกรรมาธิการกฎหมาย การยุติธรรม และสิทธิมนุษยชน สภาผู้แทนราษฎร ยื่นหนังสือต่อคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เพื่อขอให้ตรวจสอบนโยบายหาเสียงของพรรคเพื่อไทยว่า ไม่กังวล สิ่งที่ประกาศเป็นวิสัยทัศน์ คือ “ภาพที่เราฝันให้เป็นจริง” ที่ตั้งเป้าเอาไว้ภายในปี 2570 ว่า คนไทยและประเทศไทยจะเป็นอย่างไร เช่นคนที่ทำงาน ควรที่จะได้รับค่าแรงขั้นต่ำ 600 บาทต่อวันคนเรียนจบปริญญาตรีควรได้เงินเดือน 25,000 บาท เมื่อเป็นวิสัยทัศน์และมีกระบวนการการจัดทำนโยบายต่างๆ เสร็จแล้ว หากจะประกาศเป็นนโยบายที่จะใช้รณรงค์หาเสียงก็ต้องแจ้งไปที่กกต. เพื่อให้ทราบถึงแหล่งเงิน ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตามที่กฎหมายกำหนด

4) ศ.ดร.นฤมล ภิญโญสินวัฒน์ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงแรงงาน โพสต์ Facebook ส่วนตัว ระบุถึงประเด็นที่กำลังเป็นที่ถกเถียงในสังคมเป็นวงกว้างถึงเรื่องค่าแรง ซึ่งควรพิจารณาให้ดีว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ หรือ GDP ควรเติบโตเฉลี่ย 5% ต่อปี ซึ่งคงต้องอาศัยความร่วมมือร่วมใจกันในหลายภาคส่วน ภายใต้เงื่อนไขว่าสงครามรัสเซีย-ยูเครน หรือสงครามการค้าจะทุเลาความขัดแย้งลง

เรื่องค่าแรง ปัจจุบันก็มีบางอาชีพที่ได้ค่าแรงเกิน 600 ต่อวันอยู่แล้ว ซึ่งเป็นไปตามกลไกของตลาดแรงงาน ที่แรงงานคุณภาพตามมาตรฐานวิชาชีพก็จะได้ผลตอบแทนที่สูงขึ้น เราไม่ควรจะถกเถียงกันที่ตัวเลขขั้นต่ำ เพราะมันฉาบฉวย แต่เราควรให้ความสำคัญกับการพัฒนาแรงงานให้ทักษะ มีฝีมือ มีคุณภาพ และตรงตามความต้องการของภาคอุตสาหกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมแห่งอนาคตหรือ New S-Curve

นโยบายด้านแรงงานที่ไม่ฉาบฉวย คือ “สร้าง ยก ให้”เพื่อเร่งพัฒนาคุณภาพฝีมือและคุณภาพชีวิตของแรงงานไทยเพื่อรองรับการเติบโตของเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน

สร้าง : การสร้างคุณภาพของคนในชุมชน ด้วยการเตรียมความพร้อมทักษะฝีมือเพื่อรองรับเศรษฐกิจที่ยังคงอยู่ในช่วงเปราะบาง และต้องพยายามผลักดันคนในชุมชน เพื่อดันคนในชุมชนออกไปสู่อุตสาหกรรมเป้าหมาย (S-Curve) เพื่อให้มีทางเลือกในการประกอบอาชีพ และหารายได้เสริม

ยก : การยกระดับแรงงานเป้าหมายให้เป็นแรงงานที่เป็นฐานเศรษฐกิจคุณภาพ ต้องยกระดับคนในแต่ละชุมชนให้มีความรู้และทักษะแรงงานตรงตามความต้องการของตลาด เพื่อให้ได้รับอัตราค่าจ้างที่สูงขึ้นตามมาตรฐานฝีมือแรงงาน

ให้ : การให้โอกาสกับกลุ่มเปราะบางที่อยู่ในแต่ละชุมชน เข้าถึงการพัฒนาฝีมือไม่ว่าจะด้านใดก็ตามให้เหมาะกับคนในชุมชนกลุ่มนั้นๆ ที่ได้รับผลกระทบจากวิกฤตเศรษฐกิจ รวมทั้งเพิ่มโอกาสในการประกอบอาชีพ สามารถเป็นส่วนหนึ่งของตลาดแรงงานได้

ท่ามกลางวิกฤตการณ์ต่างๆ หากแรงงานมีทักษะ ก็จะมีทางเลือก มีอาชีพ และก็จะมีรายได้ที่สามารถจุนเจือครอบครัว ทำให้ชุมชนเกิดความเข้มแข็ง และเติบโตได้อย่างยั่งยืน ท้ายสุดคือ การมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในระยะยาวของคนไทยทั้งแผ่นดิน

5) นายอิราวัต อารีกิจ หรือ หมออั้ม อดีตนักร้อง และนักเคลื่อนไหวทางการเมือง โพสต์เฟซบุ๊กว่า “ง่ายสุดนะครับ ไม่ต้องเถียงกันให้เสียเวลา ถ้าคิดว่า ค่าแรง 600 บาท/วัน มันมีปัญหามาก กระทบตัวคุณเอง หรือกระทบความรู้สึกอะไร แล้วไม่เห็นด้วยกับนโยบายขึ้นค่าแรงรายวัน ก็ไม่ต้องเลือกพรรคเพื่อไทย ก็แค่นั้นครับ ไม่เห็นยากเลยไม่ต้องดิ้นด้วย ไม่ต้องเสียเวลาอะไรเลย”

นี่เป็นความเห็นขั้น “ต่ำสุด” ของพลเมืองคุณภาพครับ เพราะพลเมืองต่างจากติ่ง ลูกหาบ หรือสัตว์เลี้ยงในบ้าน ตรงที่ “มีส่วนร่วม” ได้ โดยเฉพาะกับเรื่องที่จะกระทบกับสังคมเป็นวงกว้าง ซึ่งไม่ใช่เรื่องชอบหรือไม่ชอบเป็นการส่วนตัว !!