หลังจากสงครามยูเครนผ่านพ้นไปปีเศษ สภาพและฐานะที่แท้จริงของสถานการณ์สงครามในยูเครนก็มีความชัดเจนมากขึ้น แม้กระนั้นคนจำนวนมากก็ยังหลงใหลกับภาพลวงตาว่าเป็นเพียงสงครามรุกรานระหว่างรัสเซียกับยูเครน อันเป็นเหตุให้กลุ่มนาโตต้องเข้าช่วยยูเครน

ในการที่กลุ่มนาโตเข้าช่วยยูเครนนั้นตั้งแต่เริ่มสงครามได้ตั้งเป้าหมายที่จะเผด็จศึกรัสเซียให้เร็วที่สุด ถึงขนาดผู้นำที่สำคัญที่สุดของนาโตเคยให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนว่ารัสเซียจะต้องพ่ายแพ้โดยเร็ว แม้กระทั่งนายทหารคนสำคัญของประเทศไทยที่ได้ชื่อว่าเชี่ยวชาญในการยุทธ์ก็เคยประเมินว่ารัสเซียจะพ่ายแพ้ภายใน 15 วัน

มาถึงวันนี้สงครามผ่านพ้นไปปีเศษแล้ว รัสเซียก็ยังไม่พ่ายแพ้ มาตรการคว่ำบาตรชนิดเอากันให้ถึงตายที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ของการคว่ำบาตร กลับทำให้ประเทศที่คว่ำบาตรระส่ำระสายระเนระนาดตามๆ กัน ในขณะที่รัสเซียและกลุ่มองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ได้ขยายบทบาททั้งในด้านพันธมิตร ด้านสมาชิก และด้านเศรษฐกิจ การเงิน การค้าครั้งใหญ่ที่สุด จนทำให้ระบบเปโตรดอลลาร์ล่มสลายลงแล้ว และที่กำลังล่มสลายอยู่ก็คือสกุลเงินดอลลาร์ของสหรัฐ

สถานการณ์ที่เป็นจริงได้พิสูจน์ชัดเจนแล้วว่าการประเมินทั้งหลายที่ว่ายูเครนและนาโตจะชนะในเวลารวดเร็ว และรัสเซียจะต้องพ่ายแพ้ยับเยินในเวลารวดเร็วนั้นผิดคาดอย่างมีนัยสำคัญ กระทั่งสถานการณ์ที่เป็นจริงในยูเครนที่ชาวโลกเคยรับทราบจากสื่อตะวันตกก็ผิดพลาด และพลิกโฉมไปอย่างชัดเจนแล้ว

และโฉมหน้าแท้จริงของสงครามในยูเครนก็เริ่มปรากฏหน้าตาให้เห็นชัดเจนยิ่งขึ้นว่ามันไม่ใช่สงครามรุกราน มันไม่ใช่สงครามระหว่างรัสเซียกับยูเครน และมันไม่ใช่สงครามเพื่อยึดพื้นที่หรือยึดครองยูเครน และไม่ใช่สงครามรุกรบแตกหักรวดเร็วดังที่ทราบและเข้าใจกันมาแต่ก่อน

ดังนั้นจึงจำเป็นต้องทำความเข้าใจสภาพสงครามในยูเครนให้ชัดเจนสักครั้งหนึ่ง เพื่อความเข้าใจสถานการณ์ในขั้นใหม่ที่กำลังเกิดขึ้น ทั้งในยูเครนและผลกระทบหรือต่อเนื่องต่อประเทศต่างๆ ทั่วโลกด้วย

ประการแรก โฉมหน้าที่แท้จริงในยูเครนเป็นสงครามระหว่างนาโตที่นำโดยสหรัฐและมีประเทศสหภาพยุโรปทั้งหมดเข้าร่วม กับรัสเซียและพันธมิตร โดยเฉพาะกลุ่มองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ และอย่างแคบคือรัสเซีย จีน อิหร่าน เกาหลีเหนือ โดยเป้าหมายของฝ่ายนาโตคือต้องการจะล่มสลายรัสเซียให้แตกออกเป็นแคว้นๆ จากนั้นก็ทำลายประเทศจีน อิหร่าน และเกาหลีเหนือเป็นลำดับไป นี่คือเป้าหมายสูงสุดของสงครามของฝ่ายนาโต

ในขณะเดียวกัน เป้าหมายสงครามนี้ของฝ่าย SCO ที่นำโดยรัสเซียคือต้องการสลายขั้วนาโต สลายสหภาพยุโรป ยกเลิกระเบียบการโลกเก่าที่เอาเปรียบข่มเหงมวลมนุษย์ สร้างระเบียบการโลกใหม่ที่เป็นธรรมแก่มวลมนุษย์

นี่คือเป้าหมายที่แท้จริงของสงครามนี้ ดังนั้นที่สร้างภาพหลอกลวงกันมาว่าเป็นสงครามรุกราน เป็นสงครามเพื่อการยึดครองดินแดนล้วนเป็นภาพลวงตาซึ่งในวันนี้ภาพจริงของสงครามได้ปรากฏชัดเจนแล้ว คงเหลือว่าจะระเบิดเป็นสงครามโลกหรือไม่

ประการที่สอง นาโตรู้ดีว่าจำเป็นต้องเผด็จศึกรัสเซียโดยเร็วที่สุดเพื่อจะได้กำจัดจีน อิหร่านและเกาหลีเหนือต่อไป จากนั้นก็จะมีบทบาทยึดครองโลกต่อไปและมากขึ้นกว่าเก่า ดังนั้นยุทธศาสตร์ที่ใช้ในยูเครนจึงเป็นยุทธศาสตร์ของสงครามแตกหักรวดเร็วเพื่อทำลายรัสเซียอย่างถึงราก และยุทธศาสตร์นี้แท้จริงก็เป็นระบบคิดของฝ่ายนาโตมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว และนาโตก็รู้ดีว่าความยืดเยื้อของสงครามเป็นอันตรายต่อนาโตและสหภาพยุโรป ดังนั้นมาตรการขั้นสูงสุดในการรวมศูนย์กำลังทางทหาร ทางการคว่ำบาตร และทุกประเภทของกลไกแห่งสงครามจึงถูกระดมมาเพื่อเผด็จศึกในเวลาอันรวดเร็ว

ประการที่สาม สงครามในประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะหลักนิยม ตลอดจนหลักยุทธศาสตร์ ยุทธวิธี กลยุทธ์ ยุทธการ การยุทธ์ และการรบทั้งหลายของประเทศตะวันตกนั้นล้วนสรรเสริญและนิยมหลักสงครามแตกหักรวดเร็วทั้งสิ้น และในโลกก็เป็นเช่นนี้

จนกระทั่งถึงสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นยกกองทัพเข้ายึดครองจีนทางภาคอีสานและเข้ายึดประเทศไทย โฉมหน้าเข้ายึดพม่าเพื่อรุกเข้ายึดประเทศจีนทางตอนใต้ ตั้งแต่ยูนนาน เสฉวน ทะลุทะลวงถึงซินเกียงและทิเบต ตัดภาคตะวันตกของจีนให้ขาดจากภาคตะวันออก

ความเข้มแข็งเกรียงไกรของกองทัพญี่ปุ่นในระยะเริ่มต้นไม่มีสิ่งใดต้านทานได้ กองทัพก๊กมินตั๋งซึ่งถืออำนาจรัฐประนีประนอมกับญี่ปุ่น แต่กองทัพปลดแอกประชาชนจีนที่นำโดยพรรคคอมมิวนิสต์จีนและมีเหมา เจ๋อตุง เป็นศูนย์กลางการนำ ได้โต้ความคิดเห็นทั้งหลายซึ่งขัดแย้งกันอย่างหนักว่าต้องยอมจำนนกับญี่ปุ่น จีนจะต้องแพ้และญี่ปุ่นจะเป็นฝ่ายชนะ ในขณะที่พวกซ้ายจัดก็เห็นว่าจีนจะชนะ

เหมา เจ๋อตุง ได้ใช้ทฤษฎีวัตถุนิยมวิภาษวินิจฉัยสงครามนั้นว่าญี่ปุ่นเป็นประเทศเล็กแต่มีกองทัพเข้มแข็งเกรียงไกร รุกที่ไหนก็ชนะที่นั่น จีนเป็นประเทศใหญ่แต่อ่อนแอ แต่จีนอยู่ในยุคสมัยที่มีพรรคคอมมิวนิสต์แล้ว ประชาชนจีนตื่นตัวเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์โดยทั่วไปแล้ว โดยกฎแห่งสงคราม ญี่ปุ่นต้องเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ แต่จะไม่แพ้โดยเร็ว จีนจะเป็นฝ่ายชนะเพราะเป็นฝ่ายต่อต้านการรุกราน แต่จะไม่ชนะโดยเร็วเช่นกัน สภาพสงครามชนิดใหม่ของโลกจึงเกิดขึ้นจากปัจจัยดังกล่าวให้เป็นสงครามที่มีลักษณะพิเศษคือสงครามยืดเยื้อ และต้องมียุทธศาสตร์เฉพาะของสงครามชนิดนี้ ที่ไม่เคยปรากฏขึ้นก่อนเลยในโลก

เหมา เจ๋อตุง จึงชี้นำว่าทั่วทั้งพรรคและทั่วทั้งประเทศจะต้องทำสงครามยืดเยื้อเอาชนะญี่ปุ่น โดยใช้ยุทธศาสตร์สงครามจรยุทธ์ในสงครามยืดเยื้อ ในสงครามต่อต้านญี่ปุ่น และด้วยการชี้นำนี้ญี่ปุ่นก็ปราชัยตามที่ได้คาดหมายไว้

นับแต่นั้น สิ่งที่เรียกว่าสงครามยืดเยื้อจึงปรากฏขึ้นในโลก หลักยุทธศาสตร์สงครามจรยุทธ์ก็ปรากฏขึ้นในโลก และถือว่าเป็นอาวุธอันคมกริบทางการทหารของกองทัพปลดแอกประชาชนจีน

ในสงครามเวียดนาม สหรัฐเข้มแข็งเกรียงไกรกว่ากันมาก แต่ในที่สุดก็ต้องแตกทัพยับเยิน นั่นเพราะเผชิญกับยุทธศาสตร์สงครามยืดเยื้อและยุทธศาสตร์สงครามจรยุทธ์ดังที่ทราบดีกันอยู่แล้ว

ในสงครามอัฟกานิสถาน สหรัฐก็เข้มแข็งเกรียงไกรกว่ากันมาก แต่ในที่สุดก็ต้องแตกทัพยับเยิน ต้องยกกองทัพหนีตั้งแต่ในเวลากลางคืนก็เพราะเผชิญกับยุทธศาสตร์สงครามยืดเยื้อและยุทธศาสตร์สงครามจรยุทธ์ดังที่ทราบดีกันอยู่เช่นกัน

และวันนี้สถานการณ์สงครามในยูเครนที่ไม่รู้ว่าจะจบลงเมื่อใด อย่างไร นั้นก็ชัดเจนแล้วว่ามันไม่ใช่สงครามรุกรบแตกหักรวดเร็วที่ประเทศตะวันตกถนัดอีกต่อไปแล้ว และทำให้นาโตรวมทั้งสหภาพยุโรปซึ่งฝันหวานว่าจะใช้สงครามแตกหักรวดเร็วเอาชนะรัสเซียในยูเครนต้องผิดหวังและล้มเหลวลงอย่างสิ้นเชิง

ประการที่สี่ สถานการณ์สงครามในยูเครนขณะนี้คือสงครามยืดเยื้อเต็มรูปแบบแล้ว เป็นสงครามที่เป็นความประสงค์และเป็นแผนยุทธศาสตร์ที่มีการวางไว้อย่างแยบยลตั้งแต่ต้น และพอจะคาดหมายได้ว่าการวางแผนทางยุทธศาสตร์ของสงครามยืดเยื้อในยูเครนนั้นมีชาติใดเกี่ยวข้องบ้าง แม้ว่าจะหาร่องรอยใดๆ ไม่ได้ก็ตาม

เพราะเพลงกระบี่ที่ไร้เงานั้นผู้เป็นเซียนกระบี่เห็นเพียงเงาก็จะรู้กระจ่างว่าเป็นเพลงกระบี่ใด ของสำนักไหน ดังนั้นสถานการณ์นับแต่นี้ไปก็คอยดูผลของสงครามว่ารัสเซียและพันธมิตรจะใช้ยุทธศาสตร์สงครามยืดเยื้อไปถึงขั้นไหนระดับใด และนาโตรวมทั้งสหภาพยุโรปจะรับมือกับยุทธศาสตร์สงครามยืดเยื้อได้หรือไม่ อย่างไร

รัสเซียและพันธมิตรรู้ดีว่าประเทศตะวันตกเข็ดขยาดกับสิ่งที่เรียกว่าสงครามยืดเยื้อเพราะเป็นเรื่องที่ไม่ถนัด ไม่มีความรู้เพียงพอ และไม่มีเหตุปัจจัย ตลอดจนรากฐานของมวลชนที่จะทำสงครามยืดเยื้อได้ ดังนั้นเพื่อให้การดำเนินสงครามยืดเยื้อบังเกิดขึ้น ก็ต้องใช้สุดยอดกลยุทธ์ของสงครามคือการหลอกลวง

นั่นคือหลอกว่ารัสเซียจะยึดยูเครนอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดในเวลาอันรวดเร็ว ทำให้คณะฝ่ายเสนาธิการของนาโตดีใจได้ปลื้ม และหมายมั่นปั้นมือจะเผด็จศึกในสงครามแตกหักรวดเร็วนั้นโดยเร็วที่สุด และนั่นก็คือการกระโจนเข้าสู่กองไฟอันใหญ่โตของยุทธศาสตร์สงครามยืดเยื้อในยูเครนนั่นเอง

เราทั้งหลายพึงเข้าใจสถานการณ์ที่เป็นจริงนี้ และขึ้นภูดูไฟประลัยกัลป์เผาผลาญในสงครามนี้กันให้เต็มตาต่อไป โดยชำเลืองสถานการณ์ในแปซิฟิกไว้ประกอบการพิจารณาสถานการณ์อย่างรอบคอบ บ้านเมืองของเราก็จะรอดปลอดภัยอย่างแน่นอน