เป็นข่าวฮือฮา เมื่อสื่อตีข่าวว่า ทุเรียนไทยกำลังสูญเสียตลาดส่งออกทุเรียนในประเทศจีนให้แก่ทุเรียนจากเวียดนาม

ท่วงทำนองการนำเสนอข่าวของสื่อบางสำนัก ราวกับว่า ทุเรียนไทยแพ้แล้ว หมดอนาคตแล้ว

บางแห่งต่อเติมเสริมแต่ง ตีไข่ใส่สีไปไกลถึงขนาดว่า ปีนี้ คนไทยจะได้กินทุเรียนราคาถูกแล้ว เพราะทุเรียนไทยส่งออกไปจีนไม่ได้แล้ว

ความจริง ไม่ใช่เช่นนั้น

1.ข่าวต้นทางที่นำเสนอน่าสนใจ คือ ข่าวจากสำนักข่าวซินหัวของจีน

ในความเป็นจริง ข่าวจากสำนักข่าวซินหัวชิ้นนี้ ฉายภาพที่น่ารับฟัง ให้ข้อมูลสถานการณ์ที่น่าสนใจ

เริ่มจากระบุว่า ด่านโหย่วอี้กวน หรือด่านมิตรภาพบนพรมแดนจีน-เวียดนาม ณ เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วงทางตอนใต้ของจีน ได้รับรองการนำเข้าทุเรียนสดในไตรมาสแรก (มกราคม-มีนาคม) ของปีนี้รวม 48,000 ตัน คิดเป็นมูลค่า 1.85 พันล้านหยวน (ราว 9.25 พันล้านบาท)

ปริมาณการนำเข้าทุเรียนสดข้างต้น แบ่งเป็นนำเข้าจากเวียดนาม 35,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 48.1 เมื่อเทียบปีต่อปี คิดเป็นมูลค่า 1.28 พันล้านหยวน (ราว 6.4 พันล้านบาท)

และนำเข้าจากไทย 13,000 ตัน คิดเป็นมูลค่า 570 ล้านหยวน (ราว 2.85 พันล้านบาท) ซึ่งลดลงร้อยละ 59.5 และร้อยละ 63.5 เมื่อเทียบปีต่อปี

อนึ่ง ด่านโหย่วอี้กวนของกว่างซีจัดเป็นด่านบกขนาดใหญ่ที่สุดในการนำเข้าทุเรียน และจุดสังเกตกระแสการบริโภคทุเรียนของตลาดจีน

โดยศุลกากรนครหนานหนิงระบุว่า มูลค่าการนำเข้าทุเรียนสดผ่านด่านแห่งนี้ในปี 2023 รวมอยู่ที่ 2.25 หมื่นล้านหยวน (ราว 1.12 แสนล้านบาท) เพิ่มขึ้นร้อยละ 353 เมื่อเทียบปีต่อปี

รายงานของสำนักข่าวซินหัวยังระบุด้วยว่า บรรดาคนวงในอุตสาหกรรมมองว่าปริมาณทุเรียนสดนำเข้าจากไทยผ่านด่านโหย่วอี้กวนที่ลดลงในไตรมาสแรกของปีนี้ส่วนหนึ่งเป็นผลจากทุเรียนไทยเข้าสู่ตลาดจีนล่าช้ากว่าปกติ กอปรกับสภาพภูมิอากาศในท้องถิ่นไทยส่งผลกระทบต่อผลผลิตทุเรียน

ทั้งนี้ ข้อมูลการบริโภคทุเรียนของตลาดจีนชี้ว่าสถานะ “ผู้นำ” ของทุเรียนไทยในตลาดจีนกำลังสั่นคลอน เนื่องด้วยผลกระทบจากการส่งออกทุเรียนสู่จีนของแหล่งผลิตทุเรียนที่พัฒนามาทีหลังอย่างเวียดนามและฟิลิปปินส์ ทำให้ทุเรียนไทยในตลาดจีนต้องเผชิญกับการแข่งขันอันดุเดือดยิ่งขึ้น

...คนวงในอุตสาหกรรมเผยว่าช่วงไม่กี่ปีมานี้ หลายประเทศอาเซียนได้รับอนุญาตส่งออกทุเรียนสดสู่จีน ทำให้โครงสร้างตลาดทุเรียนของจีนเปลี่ยนแปลงไป โดยก่อนหน้านี้ทุเรียนไทยครองส่วนแบ่งตลาดจีนมากที่สุดเสมอจนกระทั่งเวียดนามสามารถส่งออกทุเรียนสดสู่จีนในเดือนกันยายน 2022 ทำให้ทุเรียนไทยครองส่วนแบ่งตลาดจีนลดลง

สำนักงานศุลกากรทั่วไปของจีนระบุว่า ปี 2022 จีนนำเข้าทุเรียน 825,000 ตันซึ่งเป็นทุเรียนไทยมากกว่า 780,000 ตัน หรือคิดเป็นเกือบร้อยละ 95

ต่อมาปี 2023 จีนนำเข้าทุเรียน 1.42 ล้านตัน ซึ่งเป็นทุเรียนไทย 929,000 ตันและทุเรียนเวียดนาม 493,000 ตัน ทำให้ทุเรียนเวียดนามครองส่วนแบ่งตลาดจีนเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 30 ภายในหนึ่งปีและยังคงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

ขณะเดียวกัน แม้ปริมาณทุเรียนสดส่งออกจากฟิลิปปินส์สู่จีนไม่ได้สูงมากแต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น โดยศุลกากรนครหนานหนิงระบุว่าปริมาณการขนส่งทุเรียนด่วนผ่านท่าอากาศยานนานาชาติหนานหนิง อู๋ซวี ในไตรมาสแรกของปีนี้รวมอยู่ที่ 1,201 ตัน ซึ่งมาจากไทย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม โดยการนำเข้าทุเรียนฟิลิปปินส์เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบปีต่อปี

นอกจากเวียดนามและฟิลิปปินส์แล้ว ทุเรียนมาเลเซียกำลังบุกตลาดจีนเช่นกัน โดยมาเลเซียส่งออกผลิตภัณฑ์ทุเรียนแช่แข็งสู่จีนตั้งแต่ปี 2011 และส่งออกทุเรียนแช่แข็งทั้งลูกสู่จีนในปี 2019

ข้อมูลจากหอการค้าแห่งประเทศจีนเพื่อการนำเข้าและส่งออกอาหาร ผลผลิตพื้นเมือง ผลผลิตพลอยได้จากสัตว์ ระบุว่า ปริมาณการส่งออกทุเรียนมาเลเซียแช่แข็งสู่จีนในปี 2023 อยู่ที่ 25,000 ตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 47 เมื่อเทียบปีต่อปี คิดเป็นมูลค่า 270 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 9.96 พันล้านบาท) เพิ่มขึ้นร้อยละ 34 เมื่อเทียบปีต่อปี

ตอนท้าย ซินหัวยังยืนยันว่า “คนวงในอุตสาหกรรมทิ้งท้ายว่าตลาดผู้บริโภคทุเรียนของจีนมีขนาดใหญ่ และความต้องการทุเรียนไทยจะยังคงเพิ่มขึ้น แต่ทุเรียนไทยกำลังเผชิญการแข่งขันกับอีกหลายประเทศ ทำให้ไทยต้องเร่งรักษาข้อได้เปรียบทางการแข่งขันโดยนอกจากควบคุมคุณภาพอย่างเข้มงวด ต้องเพิ่มประสิทธิภาพของระบบขนส่งและโลจิสติกส์ ทุกภาคส่วนต้องทำงานร่วมกันเพื่อลดผลกระทบต่อสถานะ “ผู้นำ” ในตลาดจีน”

2.ความจริงโดยสรุป คือ ตลาดจีนยังคงต้องการทุเรียนจากไทยเพิ่มขึ้นทุกปี

ทุเรียนไทยยังขายในจีนได้มากขึ้นทุกปี และยังเป็นอันดับหนึ่ง

เพียงแต่ไทยเริ่มเผชิญกับการแข่งขันจากเวียดนาม ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย มากขึ้น

3.ไทยส่งออกทุเรียนมากขึ้นกว่าปีที่แล้ว

การส่งออกทุเรียนไทยไปจีนในปัจจุบัน ทำงานร่วมกับทางจีนตั้งแต่ต้นทางก็ว่าได้

มีการเตรียมความพร้อม ตั้งแต่แปลงทุเรียน GAP ขึ้นทะเบียนกับสำนักงานศุลกากรของจีน (GACC) มีโรงคัดบรรจุ โดยแยกกลุ่มโรงคัดบรรจุเป็นสีเขียว เหลือง แดง เพื่อยกระดับความสามารถของโรงคัดบรรจุ

นายรพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร เปิดเผยว่า ประมาณการสิ้นสุดฤดูกาล ปี 2567 นี้

คาดว่า จะส่งออกทุเรียนได้ทั้งประเทศ 61,500 ชิปเม้นท์ 1,020,626.89 ตัน

มูลค่ารรวมประมาณ 130,000 ล้านบาท

สูงกว่าปี 2566 ร้อยละ 7.9 ตามจำนวน GAP ทุเรียนที่เพิ่มขึ้น (จากยอดเดิมการส่งออกทั้งประเทศ ปี 2566 จำนวน 57,000 ชิปเม้นท์ ปริมาณ 945,900.73 ตัน มูลค่า 120,469.34 ล้านบาท)

4.ล่าสุด ราคาขายส่งผลไม้ไทยที่จำหน่ายในตลาดค้าส่งผักและผลไม้เจียงหนาน นครกว่างโจว ประจำเดือนเมษายน 2567

ทุเรียน ราคาเฉลี่ย 54.01 หยวน/กก. (270.05 บาท/กก.)

มังคุด เกรด 1 ราคาเฉลี่ย 25.71 หยวน/กก. (128.55 บาท/กก.)

ลำไย เกรด 1 ราคาเฉลี่ย 17.60 หยวน/กก. (88 บาท/กก.)

อัตราแลกเปลี่ยน 1 หยวน = 5 บาท

ย้ำว่า นี่คือราคาตลาดค้าส่ง

ปัจจุบัน ทุเรียนไทยมีการส่งออกในรูปทุเรียนเป็นกล่องบรรจุภัณฑ์สินค้า สั่งซื้อทางออนไลน์ รวมถึงทุเรียนแช่แข็งส่งออก

5.ผลผลิตทุเรียนในไทยเพิ่มขึ้นทุกปี

สถานการณ์การผลิตทุเรียน ปี 2567

เนื้อที่ยืนต้นและเนื้อที่ให้ผลทุเรียนเพิ่มขึ้น เนื่องจากเกษตรกรขยายพื้นที่เพาะปลูก โดยปรับเปลี่ยนจากพืชอื่น เช่น ยางพารา มังคุด เงาะ ลองกอง ลำไย ปาล์มน้ำมัน และพื้นที่ว่างเปล่ามาปลูกทุเรียนทดแทน

เนื่องจากปัจจัยด้านราคาและผลตอบแทนที่จูงใจต่อการลงทุน รวมทั้งความต้องการของตลาดทั้งภายในประเทศและต่างประเทศที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

มีต้นทุเรียนที่ปลูกในระยะหลายปีที่ผ่านมา เริ่มให้ผลผลิตในปี 2567 ได้เป็นปีแรกเพิ่มขึ้นจำนวน 38,849 ไร่

ในภาพรวม ปริมาณผลผลิตทุเรียนเพิ่มขึ้นจากปีที่ผ่านมา

แต่ที่น่าสนใจและต้องเร่งเข้าไปแก้ไข คือ ผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่ลดลง 

เนื่องจากสภาพอากาศแปรปรวนในบางพื้นที่ได้รับผลกระทบจากปรากฏการณ์เอลนีโญ ทำให้การออกดอก ติดผลไม่เต็มต้น ได้น้ำหนักเฉลี่ยต่อลูกลดลง ประกอบกับมีต้นทุเรียนที่เริ่มให้ผลผลิต ปี 2567 เป็นปีแรกเพิ่มขึ้น เมื่อคำนวณโดยค่าเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักจึงทำให้ผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่ลดลง ทั้งนี้ สวนทุเรียนบางพื้นที่ยังมีปัจจัยเสี่ยงในการบริหารจัดการน้ำให้เพียงพอตลอดฤดูกาลเก็บเกี่ยว ซึ่งจะส่งผลต่อการตัดแต่งจำนวนผลต่อต้นลดลง ความสมบูรณ์ของผลทุเรียน ขนาดและรูปทรง

6.ช่วงนี้ของปี เราเห็นทุเรียนออกมาเยอะสุด

ความจริง ทุเรียนไทยมีระยะการเก็บเกี่ยวผลผลิต เริ่มทยอยออกสู่ตลาดตั้งแต่เดือนมกราคม ถึงเดือนกรกฎาคม 2567

แต่ช่วงที่ทุเรียนไทยออกสู่ตลาดกระจุกตัวมากที่สุด คือ เดือนพฤษภาคม 2567

คิดเป็นร้อยละ 53.20 ของผลผลิตทั้งหมด

แหล่งผลิตที่ส่งออกผลิตผลทุเรียนไทยจำนวนมาก ได้แก่ จังหวัดชุมพร และจันทบุรี

ทุเรียนที่ผลิตทั้งหมด จะส่งออกมากถึง 70%

เหลือบริโภคภายในประเทศเพียง 30%

7.ปัจจุบัน ทุเรียนไทยยังเป็น Top of mind brand อยู่

หูเชา อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยชนชาติกว่างซี เปิดเผยว่าการเข้าสู่ตลาดของทุเรียนไทยและทุเรียนเวียดนามในเวลาที่แตกต่างกันไป ช่วยให้ผู้บริโภคจีนสามารถซื้อทุเรียนสดได้ในระยะเวลาที่ยาวนานมากขึ้น ขณะความชอบทุเรียนสายพันธุ์ต่างๆ ที่ไม่เหมือนกันอาจทำให้ทุเรียนบางสายพันธุ์ขาดตลาดในระยะสั้นซึ่งจุดนี้ทุเรียนอีกสายพันธุ์จะเข้ามาทดแทนเพื่อตอบสนองความต้องการของตลาด

โดยหูชี้ว่า ตราบเท่าที่คุณภาพดี ราคาดี และรสชาติดี ย่อมเป็นที่ชื่นชอบของผู้บริโภคชาวจีน

ความนิยมทุเรียนในจีนเพิ่มขึ้นไม่หยุด และความต้องการของตลาดยังคงแข็งแกร่งในปี 2024

ปัจจุบัน การพัฒนาอันรวดเร็วของแพลตฟอร์มอี-คอมเมิร์ซและระบบโลจิสติกส์ได้สนับสนุนความนิยมทุเรียนในตลาดจีนอย่างมาก ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อทุเรียนจากกลุ่มประเทศอาเซียนผ่านแพลตฟอร์มอี-คอมเมิร์ซอย่างสะดวกสบาย โดยทุเรียนเป็นของขวัญชั้นดีและเป็นที่ชื่นชอบของผู้บริโภคชาวจีนเสมอ

ทุเรียนสายพันธุ์มูซานคิงที่มาเลเซียพยายามจะโปรโมmในประเทศจีน ว่าเป็นพันธุ์ที่อร่อยที่สุด เนื้อสัมผัสค่อนข้างมีความ creamy กว่าสายพันธุ์อื่น ซึ่งไทยเราก็ปลูกได้มากกว่ามาเลเซียหลายเท่า

จังหวัดเดียวในประเทศไทยปลูกทุเรียนมูซานคิงมากกว่ามาเลเซียทั้งประเทศ

ชาวจีนจะมองว่า “หมอนทอง” เป็นพรีเมียมแมส ซึ่งมีจำหน่ายในประเทศจีนเกินกว่า 60%

ขณะที่ “มูซานคิง” อยู่ระดับ Top-tier เพราะคนจีนชอบทุเรียนที่มีเนื้อสัมผัสนิ่มไปจนถึงเละ และหวานจัด แต่ยังมีจำหน่ายน้อย (ในไทยเราก็ปลูกได้)

จะเห็นว่า ระยะหลัง ประเทศคู่แข่งได้รับอนุญาตให้ส่งออกทุเรียนสด จึงเริ่มทำการตลาด ปั่นกระแสโฆษณาว่าทุเรียนในประเทศตนเป็นสายพันธุ์ทุเรียนที่อร่อยที่สุด

ไทยเราจะประมาทไม่ได้ ต้องพยายามรักษาการเป็นผู้นำในตลาดไว้ ต้องทำการตลาดอย่างจริงจังและใส่ใจมากขึ้น

อย่าลืมว่า ตลาดทุเรียนมีมูลค่าสูงมาก รัฐต้องให้ความสำคัญและทำการตลาดในสเกลใหญ่ โชว์ให้เห็นความเป็นผู้นำทุเรียนโลก มีทุเรียนไทยอร่อยมากมายหลายสายพันธุ์ รองรับรสนิยมของผู้บริโภคที่แตกต่างกัน ส่งเสริมสนับสนุนผู้ประกอบการนำทุเรียนไปสร้างสรรค์เป็นเมนูต่างๆ จำหน่าย ฯลฯ

อย่าประมาทเด็ดขาด... ไม่งั้นน้ำตาจะเช็ดหัวเข่าในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า

สารส้ม