วันอาทิตย์ ที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2568
แนวหน้า
  • แนวหน้า
  • หน้าแรก
  • คอลัมน์
    • คอลัมน์วันนี้
    • คอลัมน์ออนไลน์
    • คอลัมน์การเมือง
    • คอลัมน์ลงมือสู้โกง
    • โลกธุรกิจ
    • ผู้หญิง
    • บันเทิง
    • Like สาระ
    • ดูทั้งหมด
  • ข่าวเด่น
  • พระราชสำนัก
  • การเมือง
  • โลกธุรกิจ
  • อาชญากรรม
  • กทม.
  • ในประเทศ
  • เกษตร
  • ต่างประเทศ
  • กีฬา
  • ผู้หญิง
  • บันเทิง
  • ยานยนต์
  • Like สาระ
หน้าแรก / คอลัมน์ / คอลัมน์การเมือง / เรื่องเล่าจากสภา
เรื่องเล่าจากสภา

เรื่องเล่าจากสภา

ศ.พิเศษ นรนิติ เศรษฐบุตร
วันพฤหัสบดี ที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2567, 02.00 น.
ที่มาของระเบียบราชการบริหารของไทย

ดูทั้งหมด

  •  

การแบ่งการบริหารราชการของไทยเป็น 3 ประเภทที่มีอยู่ในปัจจุบันนี้ คือราชการบริหารส่วนกลางราชการบริหารส่วนภูมิภาค และราชการบริหารส่วนท้องถิ่น นั้น ได้มีจุดเริ่มต้นขึ้นในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2476 ในสมัยรัฐบาลของนายกรัฐมนตรี พระยาพหลพลพยุหเสนาแต่เดิมนั้นเราไม่มีราชการบริหารส่วนท้องถิ่นดังนั้นการเสนอร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2476 จึงถือได้ว่าเป็นการปฏิรูปราชการหรือการบริหารราชการที่ต้องการ จะกระจายอำนาจในการบริหารลงไปยังชุมชนต่างๆ ในระดับล่างให้มากขึ้นนั่นเอง ทั้งนี้น่าจะเดาได้ว่านี่เป็นเจตนาของรัฐบาลของคณะราษฎรที่ต้องการให้ราษฎรในชนบทได้เรียนรู้ถึงการปกครองตนเอง อย่างใกล้ชิด จะได้สนับสนุนการสร้างประชาธิปไตยระดับชาติของคณะราษฎรด้วย ที่จริงร่างกฎหมายฉบับนี้ได้คิดกันทันทีภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง แต่เนื่องจากเกิดความขัดแย้งกันขึ้น จนหลวงประดิษฐ์มนูธรรม ซึ่งเป็นคนที่ได้รับทำในเรื่องนี้ ต้องเดินทางออกนอกประเทศไปฝรั่งเศส เรื่องจริงค้างมา และพระยามโนได้ไปออกพระธรรมนูญราชการฝ่ายพลเรือนแทนเมื่อหลวงประดิษฐ์ฯ กลับมาแล้ว จึงได้มาสะสางร่างกฎหมายฉบับนี้จนเสร็จเรียบร้อย สามารถมานำเสนอได้อย่างรวดเร็ว

“เราจะจัดรูปราชการให้เข้าตามลักษณะการดังที่เขานิยมใช้กันในประเทศต่างๆ คือเราจัดเป็นส่วนกลาง เป็นภูมิภาค และเป็นท้องถิ่นสำหรับส่วนกลางนั้น คือคณะรัฐมนตรีรับมอบหมายเช่น มีกระทรวง ทบวงและกรม ส่วนภูมิภาคหมายถึงจะส่งข้าราชการไปประจำแต่เดิมมีมณฑลจังหวัดอำเภอ… สำหรับเรื่องราชการบริหารส่วนท้องถิ่นนั้น หมายความถึงเรื่องเทศบาล ซึ่งรัฐบาลได้แถลงเป็นนโยบายไว้แล้ว จึงควรยกอำนาจบางอย่างให้ท้องถิ่นเขาทำ เพราะฉะนั้นจึงแบ่งเป็น 3 ประเภทคือ


1. ราชการบริหารส่วนกลาง

2. ราชการบริหารส่วนภูมิภาค

3. ราชการบริหารส่วนท้องถิ่น”

หลังจากประดิษฐ์ฯแถลงเสร็จ พระยาปรีดานฤเบศร์ ได้ถามว่า “เกี่ยวด้วยศาลหรือเปล่า” คำตอบของประดิษฐ์ฯคือ “ไม่เกี่ยวเลย”

ที่ประชุมสภาฯมีมติเห็นด้วยกับหลักการตามที่เสนอ และได้มีการพิจารณาต่อไปในวาระที่ 2 และ 3 โดยใช้เป็นอนุกรรมการเต็มสภาฯ ในการพิจารณาเรียงมาตรานั้นได้มีการซักถามเพื่อความเข้าใจอันดี ซึ่งคำตอบที่อธิบายอันน่าสนใจนั่นคืออธิบายถึงคำว่าทบวง กับทบวงการเมือง

“คำว่า “ทะบวง” ซึ่งเราได้เคยใช้เรียกขานโดยทั่วๆไปนั้น หมายถึงส่วนราชการอย่างหนึ่ง ส่วนคำว่า“ทะบวงการเมือง”นั้น หมายถึงส่วนราชการที่มีฐานะเป็นนิติบุคคล คือเป็นคำรวมของกระทรวง ทะบวง กรม เพราะฉะนั้น “ทะบวง” จึงเป็นทะบวงการเมืองเสมอไป แต่ “ทะบวงการเมือง “ไม่เป็น” ทะบวง “เสมอไป”

จบลงด้วยการพิจารณาในวาระที่ 3 ที่สภาฯได้มีมติผ่านร่างกฎหมายฉบับนี้ให้ออกมา ต่อจากนั้นจึงได้มีการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ ปรับปรุงกระทรวง ทะบวง กรม ติดต่อกันไปเลย โดยจัดแจงให้มีกระทรวงเพียง 8 กระทรวง และมีทะบวง 1 แห่ง คือสำนักนายกรัฐมนตรี และให้เปลี่ยนชื่อกระทรวงพระคลังเป็นกระทรวงการคลัง กับมีกระทรวงวังอยู่ด้วย ทั้งนี้ทางรัฐบาลได้ส่งพระยานิติศาสตร์ไพศาลและหม่อมเจ้า
วรรณไวทยากร วรวรรณ ไปเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและมาถ่ายทอดว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีพระกระแสรับสั่งว่าเป็นความคิด
ที่ทรงเห็นพ้องด้วย ในการพิจารณาในวาระที่ 2 ก็ได้นำเสนอว่ามีการตั้งกรมใหม่ เช่น กรมพลศึกษา หรือเปลี่ยนชื่อใหม่กรมใหม่เช่นกรมนคราทร เป็นกรมโยธาเทศบาล โดยสภาฯมติผ่านกฎหมายนี้ในวันนั้น

นรนิติ เศรษฐบุตร

เงื่อนไขการแสดงความคิดเห็น ซ่อน

โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น

1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี

3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี

  •  
  • Breaking News
  • ข่าวยอดนิยม
  • คอลัมน์ฮิต
10:39 น. ด่วน! ‘ทหารช่างนย.’เหยียบทุ่นระเบิด‘บ้านหนองรี’ ขณะเสริมความมั่นคงพื้นที่
10:38 น. ‘กรมสมเด็จพระเทพฯ’ เสด็จฯบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบรมศพ ‘สมเด็จพระพันปีหลวง’
10:26 น. ยิปซีพยากรณ์ดวงรายวัน ประจำวันอาทิตย์ 21 ธันวาคม 2568
10:22 น. ไขกระจ่าง! ‘ทภ.2’เปิด 10 คำตอบเคลียร์ชัดๆความหมาย‘สิ้นสภาพเป็นภัยคุกคาม’
10:15 น. ‘เพื่อไทย’เปิด 10 หลักคิด‘เศรษฐกิจ’ ก่อนทยอยเปิดนโยบายสู้ศึกเลือกตั้ง
ดูทั้งหมด
ผลสลากกินแบ่งรัฐบาล งวดประจำวันที่ 16 ธันวาคม 2568
ทรัมป์ สั่งแบนเพิ่ม ห้ามพลเมือง 5 ประเทศเดินทางเข้าสหรัฐฯ มีผล 1 ม.ค.ปีหน้า
เปิดใจมรสุมชีวิต! อาจารย์อดัม เล่าทุกอย่างหลังชีวิตพลิกผันครั้งใหญ่
เอาคะแนนผมไปเลย! 'น็อต วรฤทธิ์'โพสต์ตัดสินใจแล้ว จนคนแห่คอมเมนต์สนั่น
‘อนุทิน’เคลียร์ทุกคำถาม ลั่นใจไม่ถึงพอเอา‘อธิปไตย-ทหาร-ปชช.’แลกคะแนนนิยม
ดูทั้งหมด
อียิปต์ที่เต็มไปด้วยคำถาม (ตอน9)
เส้นใต้บรรทัด : ‘คณะก้าวหน้า’ พาฉิบหาย!
ผศ.นพ.วิศิษฎ์ ฐิตวัฒน์ ผู้อำนวยการศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย 2537-2568 (กระบวนการบริจาคอวัยวะและการปลูกถ่ายอวัยวะ
บทบรรณาธิการ :ถ้าไม่มีทหาร นักการเมืองจะรบแทนไหม
เขียนให้คิด : ถ้าไม่มีทหาร เราจะอยู่กันอย่างไร
ดูทั้งหมด

เรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจ

ยิปซีพยากรณ์ดวงรายวัน ประจำวันอาทิตย์ 21 ธันวาคม 2568

รบเดือดผ่าน 14 วัน! ‘กองทัพภาคที่ 1’ประกาศรักษาอธิปไตย สู้เพื่อแผ่นดินไทย

‘พรรคกล้าธรรม’ชิงเก้าอี้สส.‘กาญจนบุรี’เขตเดียว ส่ง‘แมน ฉัตรพันธ์’ลุ้นคว้าชัยเขต 2

ดีใจได้แผ่นดินคืน ชาวบ้านปราสาทสดุดีทหารกล้า ไทยยึดเนิน350สำเร็จ หวังจบฝันร้ายอพยพหนีตาย

‘พรรคโอกาสใหม่’เปิดตัว‘นิษา สุทธิกานต์’ ลุ้นปักธง‘สส.ร้อยเอ็ด’เขต 4

กอดรูปพ่อไม่ปล่อย! ลูกสาว'จ่าเริง'วีรบุรุษเนิน350 ภรรยาเล่าสั่งลาลูกสาวผ่านแชท-ฝากดูแลแม่

  • Breaking News
  • ด่วน! ‘ทหารช่างนย.’เหยียบทุ่นระเบิด‘บ้านหนองรี’ ขณะเสริมความมั่นคงพื้นที่ ด่วน! ‘ทหารช่างนย.’เหยียบทุ่นระเบิด‘บ้านหนองรี’ ขณะเสริมความมั่นคงพื้นที่
  • ‘กรมสมเด็จพระเทพฯ’ เสด็จฯบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบรมศพ ‘สมเด็จพระพันปีหลวง’ ‘กรมสมเด็จพระเทพฯ’ เสด็จฯบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบรมศพ ‘สมเด็จพระพันปีหลวง’
  • ยิปซีพยากรณ์ดวงรายวัน ประจำวันอาทิตย์ 21 ธันวาคม 2568 ยิปซีพยากรณ์ดวงรายวัน ประจำวันอาทิตย์ 21 ธันวาคม 2568
  • ไขกระจ่าง! ‘ทภ.2’เปิด 10 คำตอบเคลียร์ชัดๆความหมาย‘สิ้นสภาพเป็นภัยคุกคาม’ ไขกระจ่าง! ‘ทภ.2’เปิด 10 คำตอบเคลียร์ชัดๆความหมาย‘สิ้นสภาพเป็นภัยคุกคาม’
  • ‘เพื่อไทย’เปิด 10 หลักคิด‘เศรษฐกิจ’ ก่อนทยอยเปิดนโยบายสู้ศึกเลือกตั้ง ‘เพื่อไทย’เปิด 10 หลักคิด‘เศรษฐกิจ’ ก่อนทยอยเปิดนโยบายสู้ศึกเลือกตั้ง
ดูทั้งหมด

คอลัมน์ที่เกี่ยวข้อง

เมื่อสภาฯเห็นชอบให้ไทยส่งทหารไปร่วมรบในสงครามเกาหลี

เมื่อสภาฯเห็นชอบให้ไทยส่งทหารไปร่วมรบในสงครามเกาหลี

18 ธ.ค. 2568

ญัตติเปิดอภิปรายทั่วไปเกี่ยวกับแผนปฏิวัติ เมื่อ พ.ศ. 2493

ญัตติเปิดอภิปรายทั่วไปเกี่ยวกับแผนปฏิวัติ เมื่อ พ.ศ. 2493

11 ธ.ค. 2568

ร่างกฎหมายจะเป็นกฎหมายเกี่ยวกับการเงินหรือไม่ ใครจะมีอำนาจชี้ขาด

ร่างกฎหมายจะเป็นกฎหมายเกี่ยวกับการเงินหรือไม่ ใครจะมีอำนาจชี้ขาด

4 ธ.ค. 2568

เมื่อ นายฉ่ำ จำรัสเนตร ผู้แทนฯเมืองนครศรีธรรมราช ถูกร้องว่าเป็นผู้วิกลจริต

เมื่อ นายฉ่ำ จำรัสเนตร ผู้แทนฯเมืองนครศรีธรรมราช ถูกร้องว่าเป็นผู้วิกลจริต

27 พ.ย. 2568

ตำรวจจะจับสมาชิกสภาที่กลางสภาผู้แทนราษฎร

ตำรวจจะจับสมาชิกสภาที่กลางสภาผู้แทนราษฎร

20 พ.ย. 2568

ผู้แทนฯ ขอออกจากสมาชิกภาพ เพราะไม่เห็นด้วยกับการคืนเงินเดือนผู้แทนฯ

ผู้แทนฯ ขอออกจากสมาชิกภาพ เพราะไม่เห็นด้วยกับการคืนเงินเดือนผู้แทนฯ

13 พ.ย. 2568

สภาร่างรัฐธรรมนูญสภาแรกของไทย

สภาร่างรัฐธรรมนูญสภาแรกของไทย

6 พ.ย. 2568

การเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ 6

การเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ 6

30 ต.ค. 2568

Back to Top

ผู้ดูแลเว็บไซต์ www.naewna.com
webmaster นายปรเมษฐ์ ภู่โต
ดูแลรับผิดชอบข่าว/ภาพ/โฆษณา/ข้อมูลอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับเว็บไซต์
กรรมการบริษัทฯ, กรรมการผู้มีอำนาจ ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการนำเสนอข่าว/ภาพ/ข้อมูลใดๆในเว็บไซต์ทั้งสิ้น

Social Media

  • หน้าแรก |
  • เกี่ยวกับแนวหน้า |
  • โฆษณากับเรา |
  • ร่วมงานกับเรา |
  • ติดต่อแนวหน้า |
  • นโยบายข้อตกลง
Copyright © 2025 Naewna.com All right reserved