การเจรจาภาษีกับสหรัฐ ผลลัพธ์เป็นอย่างไร เป็นเรื่องที่ประชาชนคนไทย ภาคธุรกิจเอกชน ทุกภาคส่วน มีส่วนได้-เสีย

1. ล่าสุด นายพิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ในฐานะหัวหน้าทีมไทยแลนด์ จะนำข้อเสนอลดภาษีนำเข้าสินค้าให้สหรัฐเป็น 0% ในสินค้าหลายหมื่นรายการ และข้อเสนออื่นๆ พูดคุยกับสำนักงานผู้แทนการค้าสหรัฐ หรือ USTR ผ่านวีดีโอคอนเฟอเรนซ์

คนไทยไม่มีโอกาสรู้เลยว่า จะลดภาษีนำเข้าสินค้าให้สหรัฐเป็น 0% ในสินค้าหลายหมื่นรายการนั้น รายการไหนบ้าง?

กระทบกับการผลิตสินค้าภาคเศรษฐกิจในประเทศไทยส่วนไหน เท่าไหร่ และรัฐจะมีมาตรการดูแลอย่างไร?

เพื่อแลกกับการให้สหรัฐลดภาษีโต้ตอบ เพื่อผลประโยชน์ของธุรกิจส่งออกของไทย

น่าอนาถใจ นายทักษิณ ชินวัตร ยังมีโอกาสดีกว่าคนไทยทั่วไป และนักธุรกิจทั่วไป เพราะได้เข้าให้คำแนะนำ หรือชี้นำ หรือสั่งการถึงบ้านพิษณุโลก

2. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ นายจตุพร บุรุษพัฒน์ เปิดเผยความคาดหวังว่าการเจรจาภาษีจะอยู่ที่ระดับ 18% (จากที่สหรัฐประกาศไว้ 36%)

เวียดนามอยู่ที่ 20% เปิดเสรีการนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ 0% แบบเบ็ดเสร็จ

อินโดนีเซีย 19%

แต่นั่นแลกเปิดเสรีการนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ 0%

3. นายนาวา จันทนสุรคน รองประธานสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยเปิดเผยว่า จากการหารือกับ 47 กลุ่มอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่ไม่คัดค้านการยกเว้นภาษีบางรายการเพื่อเปิดตลาด

แต่ “ไม่ยอมรับ” หากรัฐบาลยอมเปิดนำเข้าแบบเต็มรูปแบบ เพราะมองว่า“ได้ไม่คุ้มเสีย”

4. ดร.กอบศักดิ์ ภูตระกูล รองกรรมการผู้จัดการ ธนาคารกรุงเทพ ระบุว่า ไทยจะกลายเป็นประเทศที่ถูกเรียกเก็บภาษีสูงสุดในอาเซียน หากไทยยังถูกเก็บภาษีสูงถึง 36% จะส่งผลกระทบต่อภาคการส่งออกทั้งระบบ รัฐอาจต้องใช้งบเยียวยามหาศาล เสนอแนะให้รัฐบาล “เลือกปกป้องกลุ่มอุตสาหกรรมที่อ่อนไหวสูง” เพื่อป้องกันระบบเศรษฐกิจโดยรวม

5. นายปิติ ตัณฑเกษม ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร ทีเอ็มบีธนชาต แสดงความคิดเห็นน่าสนใจ โพสต์ผ่าน Facebook ส่วนตัว ระบุว่า

“Prisoner’s Dilemma - เมื่อเพื่อนชิงสารภาพ ภาษี 36% จะเป็นความหายนะของประเทศไทย

ทำไมภาษี 36% จึงจะก่อผลกระทบต่อเศรษฐกิจไทยอย่างมาก

ผลกระทบทางตรง ที่จะเกิดขึ้นทันที

1st Order Impact: ผลกระทบต่อสินค้าและอุตสาหกรรมที่ส่งออกไปสหรัฐฯ

สินค้าไทยที่ส่งออกไปสหรัฐฯ มากที่สุด เช่น อิเล็กทรอนิกส์ ชิ้นส่วนยานยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้า เครื่องประดับ และยาง หากถูกตั้งภาษีสูงถึง 36% ซึ่งสูงกว่าคู่แข่งอย่างเวียดนาม (20%) และ อินโดนีเซีย (19%) ไทยจะสูญเสียความสามารถในการแข่งขัน อย่างรุนแรง โดยเฉพาะสินค้าที่สหรัฐฯ นำเข้าจากหลายประเทศ เช่น โทรศัพท์, คอมพิวเตอร์, ชิ้นส่วนรถยนต์

2nd Order Impact: ผลกระทบต่อซัพพลายเชนในประเทศ

สินค้าส่งออกเหล่านี้มี supply chain ในประเทศที่ซับซ้อน เช่น เซมิคอนดักเตอร์ ยาง เครื่องใช้ไฟฟ้า ซึ่งเกี่ยวข้องกับโรงงานและผู้ผลิตชิ้นส่วนในประเทศจำนวนมาก

คาดว่าจะสูญเสียรายได้ในอุตสาหกรรมรวมกันถึง 497,000 ล้านบาท จากผลกระทบทางอ้อมใน supply chain

3rd Order Impact: ผลกระทบต่อแรงงานและการบริโภคภายในประเทศ

คาดว่าจะมี แรงงานสูญหายกว่า 1 ล้านคนภายในปี 2028 ส่วนใหญ่ในภาคการผลิต เช่น ยานยนต์ อิเล็กทรอนิกส์ และยาง

การบริโภคในประเทศลดลงจากการว่างงานและรายได้ลดลง เกิดผลกระทบต่อเศรษฐกิจมหภาคอย่างกว้างขวาง

ผลกระทบในระยะกลางและระยะยาว

ประเทศไทยไม่มีเทคโนโลยีเป็นของตัวเองต้องอาศัยการลงทุนจากต่างประเทศขับเคลื่อน (FDI) ดังนั้น ถ้าภาษีที่สหรัฐคิดจากไทยสูงกว่าคู่แข่ง เราจะ

1. สูญเสียความสามารถในการแข่งขันระยะยาว

หากไทยถูกตั้งภาษี 36% ขณะที่คู่แข่งอย่างเวียดนามหรืออินโดนีเซียได้อัตราที่ดีกว่า ไทยจะตกอันดับในห่วงโซ่การผลิตโลก และอาจถูกมองว่าเป็น “ประเทศที่เสี่ยง” สำหรับการลงทุน

2. การดึงดูด FDI ลดลงไปอีก

ไทยเสียเปรียบมากขึ้นในการแข่งขันดึงดูด FDI เมื่อเทียบกับเวียดนามที่มี FDI เพิ่มสูงกว่าไทยถึง 15 เท่า ตั้งแต่ปี 2015

กลุ่มอุตสาหกรรมเป้าหมาย เช่น อิเล็กทรอนิกส์ ยานยนต์ และอาหารแปรรูป ซึ่งเคยเป็นจุดแข็งของไทย อาจย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศที่ได้สิทธิภาษีที่ดีกว่าจากสหรัฐฯ

ทำไมควรสารภาพตาม?

ผลกระทบจากการ “ลดภาษีนำเข้าสินค้าสหรัฐฯ” จริงๆ แล้วน้อย และอาจเป็นผลดีด้วยซ้ำ

ผลกระทบทางลบมีจำกัด

หากไทย ยกเว้นภาษีนำเข้าสหรัฐฯ ทั้งหมด จะสูญเสียรายได้จากภาษีเพียง 35,900 ล้านบาท/ปี คิดเป็นเพียง 0.2% ของรายได้ภาครัฐ

สินค้านำเข้าสหรัฐฯ ส่วนใหญ่มีภาษีนำเข้าต่ำอยู่แล้ว และมีปริมาณการนำเข้าไม่สูงนัก

ผลบวกที่อาจเกิดขึ้น

1. ลดต้นทุนอาหารสัตว์ - เพิ่มความสามารถแข่งขันของอาหารแปรรูป

ข้าวโพดจากสหรัฐฯ ราคาถูกกว่าเมียนมาและลาวถึง 14%

การนำเข้าข้าวโพดจากสหรัฐฯ จะช่วยลดต้นทุนอาหารสัตว์ลงถึง 60,000 ล้านบาท ส่งผลให้สินค้าแปรรูปไทย (เช่น ไก่ หมู อาหารสัตว์เลี้ยง) แข่งขันได้ดีขึ้นในตลาดโลก

ลดแรงจูงใจในการปลูกข้าวโพดบนพื้นที่สูง ลดปัญหา PM2.5 จากการเผาในภาคเหนือและจากประเทศเพื่อนบ้าน

2. นำเข้ายาและเวชภัณฑ์ราคาถูกลง

สินค้ากลุ่มยา เครื่องมือแพทย์จากสหรัฐฯ มีราคาถูกลง อาจส่งผลดีต่อสวัสดิการรัฐและการรักษาโรค

ไม่กระทบผู้ผลิตในประเทศ เพราะยังผลิตสินค้าคนละกลุ่ม (low-end vs high-end)

สรุป

การให้ภาษี 0% และ ยกเลิก โควตานำเข้า ย่อมมีผู้เสียผลประโยชน์ แต่โดยรวมแล้ว จะช่วยป้องกันไม่ให้เศรษฐกิจไทยดำดิ่งไปมากกว่านี้ และจะส่งผลบวกในระยะยาว

ภาษี 36% จากสหรัฐฯ จะกระทบไทยรุนแรงแบบลูกโซ่ ทั้งอุตสาหกรรม แรงงาน และการลงทุน คิดเป็นมูลค่ากว่า 1.23 ล้านล้านบาท

ในขณะที่การลดภาษีนำเข้าสินค้าสหรัฐฯ สร้างผลกระทบต่อรายได้รัฐเพียงเล็กน้อย แต่ได้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจและสังคมกลับมามากกว่า

ขอเป็นกำลังใจให้ทีมเจรจาสามารถก้าวข้าวผลประโยชน์และการสูญเสียเฉพาะกลุ่ม เพื่อให้ได้มาซึ่งผลประโยชน์ในองค์รวมของประเทศชาติครับ”

6. วิจัยกรุงศรี มองว่า การยกเว้นภาษีนำเข้าสินค้าสหรัฐฯ ระวังว่าจะแก้ปัญหาหนึ่ง แต่สร้างอีกปัญหาตามมา

วิจัยกรุงศรีประเมินว่า การส่งออกของไทยเผชิญความเสี่ยงถูกสหรัฐฯเก็บภาษีนำเข้าในอัตราสูงถึง 36% หากการเจรจาไม่สามารถบรรลุข้อตกลงทางการค้าได้ทันวันที่ 1 สิงหาคมนี้

กรณีเลวร้าย หากสหรัฐฯเก็บภาษีนำเข้ากับไทยในอัตรา 36% มูลค่าการส่งออกจะหายไปกว่า 1.62 แสนล้านบาท

หากสินค้าส่งออกของไทยต้องถูกเก็บภาษีนำเข้าในอัตราสูงถึง 36% ซึ่งนับเป็นอัตราที่ค่อนข้างสูงในบรรดาประเทศคู่ค้าของสหรัฐฯ และสูงกว่าประเทศคู่แข่งในภูมิภาคอย่างชัดเจน โดยเฉพาะเวียดนามซึ่งสามารถเจรจาลดอัตราภาษีเหลือ 20% (และ 40% สำหรับสินค้าที่ต้องสงสัยว่าถูกส่งผ่าน) ในกรณีเลวร้ายนี้วิจัยกรุงศรีประเมินว่ามูลค่าการส่งออกของไทยจะหายไปถึง 1.621 แสนล้านบาท โดยอุตสาหกรรมที่จะได้รับผลกระทบมากที่สุดคือ กลุ่มสิ่งทอ เครื่องหนังและรองเท้า อิเล็กทรอนิกส์และอุปกรณ์ไฟฟ้า อาหารและเครื่องดื่ม ยางและพลาสติก

หากยกเว้นภาษีนำเข้าแก่สหรัฐฯ ไทยอาจเสี่ยงเกิดภาวะ Twin Influx

กรณีหากไทยและสหรัฐฯ บรรลุข้อตกลงทางการค้าที่มีลักษณะคล้ายกับข้อตกลงระหว่างสหรัฐฯ กับเวียดนาม โดยที่สหรัฐฯ เรียกเก็บภาษีนำเข้าสินค้าจากไทยในอัตรา 20% ขณะที่ไทยยกเว้นภาษีนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ เป็น 0% ผลกระทบต่อการส่งออกของไทยอาจรุนแรงน้อยกว่ากรณีที่มีการเรียกเก็บภาษีที่ 36% ถึง 9.3 เท่า

หรือคิดเป็นมูลค่าส่งออกที่หายไป 0.174 แสนล้านบาท

อย่างไรก็ตาม การยกเว้นภาษีนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ ดังกล่าวอาจเป็นการแก้ปัญหาหนึ่งแต่จะสร้างอีกปัญหาตามมา

โดยเฉพาะความเสี่ยงจากการเพิ่มขึ้นของการนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ เป็นอย่างมาก

จากแบบจำลองพบว่าในระยะยาวการนำเข้าสินค้าจากสหรัฐฯ อาจเพิ่มขึ้นถึง 27% หรือประมาณ 1.883 แสนล้านบาท

โดยกลุ่มสินค้าที่มีความอ่อนไหว อาทิ กลุ่มสินค้าเกษตร และอาหารและเครื่องดื่ม อาจเผชิญกับการหลั่งไหลเข้าของสินค้าจากสหรัฐฯ ในอัตรากว่า 100%

ขณะที่กลุ่มสินค้าอื่นๆ เช่น ยานยนต์และอุปกรณ์ขนส่ง สิ่งทอ เครื่องหนังและรองเท้า ยางและพลาสติก ก็อาจมีการนำเข้าเพิ่มขึ้นในระดับเลขสองหลักเช่นกัน

การเปิดตลาดให้สินค้าสหรัฐฯมากขึ้นเพื่อแลกกับการลดภาษีอาจนำไปสู่ภาวะ “Twin Influx” หรือ การไหลทะลักเข้าของสินค้าจากสหรัฐฯ ที่เกิดขึ้นพร้อมกับการไหลทะลักของสินค้าจีนเข้าสู่ไทย

ในท้ายที่สุด ภาวะ “Twin Influx” อาจบั่นทอนขีดความสามารถในการแข่งขัน และส่งผลกระทบต่อภาคการผลิตในประเทศ

โดยเฉพาะภาคเกษตรกรรมที่มีการจ้างงานถึง 28.6% ของกำลังแรงงาน (ปี 2567)

ทั้งนี้ ท่ามกลางความตึงเครียดทางการค้าระหว่างสหรัฐกับจีนที่รุนแรงขึ้น ประเทศไทยอาจมีทางเลือกตอบโต้ที่จำกัด

ดังนั้น จึงควรเร่งขยายตลาดและเจรจาการค้ากับประเทศอื่นๆ มากขึ้น และหันมาแก้ปัญหาเชิงโครงสร้างในระยะยาวอย่างจริงจัง เพื่อลดแรงกดดันจากนโยบายการค้าของประเทศแกนหลัก

7. นี่คือสถานการณ์ไต่ขอบเหว ที่เศรษฐกิจไทยจะต้องเร่งปรับตัว เตรียมมาตรการลดแรงกระแทก

การสร้างตลาดภายในที่เข้มแข็งขึ้น หาตลาดใหม่ และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ คือสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้

รัฐบาลที่ไม่ตื่นตัว มุ่งแต่เล่นการเมืองไม่หยุดหย่อน ไร้เสถียรภาพ ไร้ฝีมือ ผู้นำรัฐบาลที่ขาดความน่าเชื่อถือ ไม่สามารถสร้างความเชื่อมั่นได้ในยามวิกฤตเช่นนี้ ต้องรีบออกไป

บ้านเมืองไม่ใช่สนามเด็กเล่น หรือที่ฝึกงานของคุณหนู

สารส้ม